Het is voor de Hilversummers deze week even wennen: de Kerkbrink ligt open vanwege archeologische opgravingen. Omdat de gemeente Hilversum de Kerkbrink wil vernieuwen, moet er volgens de wet eerst een archeologisch onderzoek in de bodem worden gedaan. Dit vindt plaats op 8, 9 en 10 januari.

De werkzaamheden beginnen op woensdag. Senior archeoloog Marc Baggerman begeleidt het proces. Naast de archeologen helpt ook een flink aantal vrijwilligers mee, die graag meer willen leren over wat er in de bodem van de Hilversumse Kerkbrink te vinden is. De opgravingen duren slechts drie dagen.

Op vrijdagochtend zijn twee mannen zich alweer aan het klaarmaken om de bakstenen van het plein terug op hun plek te leggen. Het belooft een zonnige ochtend te worden. Aan de zijkant van de Kerkbrink is een verhuizing gaande en er fietsen wat mensen langs het plein. Ze werpen nieuwsgierige blikken naar het tafereel. Het plein ligt volledig open, met hier en daar hoopjes aarde en stenen, en er staan wat hekken omheen. Die hekken zijn meer bedoeld om mensen te waarschuwen dan om ze weg te houden, want het plein is nog steeds toegankelijk. De weg eromheen is niet afgesloten.

Marc Baggerman zit nog binnen, maar komt al snel naar buiten om in zijn grote oranje werkjas over het proces te vertellen. Er zijn drie proefsleuven gegraven waarin de archeologen aan het werk zijn gegaan. In deze proefsleuven wordt een steekproef gedaan om te kijken wat er in de bodem te vinden is.

Dit onderzoek is verplicht volgens het Verdrag van Malta, een wet die in 1992 werd aangenomen om het archeologisch erfgoed van Europa te beschermen. Het komt zelden voor dat een bouwproject helemaal niet kan doorgaan door een archeologische vondst, maar een bijzondere ontdekking kan het proces wel vertragen. Als er veel bijzonders in de grond ligt, zou het hele plein overhoop gehaald moeten worden voor verder onderzoek.

Dat is nu niet het geval. ‘We staan hier op een plein dat al sinds de 12e eeuw bestaat en al meerdere keren opnieuw is ingericht’, vertelt Baggerman. ‘Daardoor is de grond goed verstoord en kunnen we niet veel meer terugvinden van het verleden.’

Hij loopt naar een busje en haalt daar plastic zakken uit. In de zakken zitten enkele gevonden voorwerpen: botten van een rund, wat scherven van een potje en een keramieken bal die waarschijnlijk als flessendop diende. Hij pakt alles met blote handen op. ‘Dit sturen we naar specialisten. Zij kunnen het beter analyseren en er een specifiek jaartal aan koppelen, maar deze vondsten zijn niet bijzonder.’

De vernieuwing van de Kerkbrink staat al sinds 2023 op de agenda. ‘Het neemt tijd in beslag, want er moet een plan worden gemaakt waar inwoners en omwonenden over mogen meedenken’, vertelt Anette Koenders, beleidsadviseur Cultureel Erfgoed en Dierenwelzijn bij Gemeente Hilversum. ‘Er moeten zaken worden geregeld terwijl het plein in gebruik blijft, en er moet budget worden toegekend door de gemeenteraad.’ Koenders is nauw betrokken bij zowel het archeologisch onderzoek als de vernieuwing van de oude brink.

Het duurde even, maar omdat er geen bijzondere items zijn gevonden in de bodem, kan de herinrichting nu echt van start. Het is de bedoeling de Kerkbrink te transformeren tot een aantrekkelijke ontmoetingsplek.