Het gebruik van vapes onder jongeren neemt in heel Nederland toe, zo ook in Gooi en Omstreken was er een forse stijging te zien. Het valt op dat jongeren steeds eerder beginnen met vapen. Zelfs kinderen uit groep acht grijpen al weleens naar de vape. Jongeren raken ongemerkt verslaafd.
Julia Kee, adviseur gezondheidsbevordering, vertelt dat uit onderzoek van de GGD blijkt dat het aantal vapers onder jongeren uit de tweede of vierde klas is toegenomen. Bij oudere scholieren neemt vervolgens het roken toe. De stijging is vooral zichtbaar onder vmbo-leerlingen.
‘Vapes zien er aantrekkelijk uit door de verschillende kleuren en smaken,’ legt Kee uit. ‘Daarnaast bevat een vape nicotinezout, waardoor de nicotine minder voelbaar is in de keel. Hierdoor lijkt het minder schadelijk en raken jongeren ongemerkt verslaafd. Dit terwijl de risico’s groot zijn: hartkloppingen, longschade en een verhoogde kans op kanker.’
Vape als opstap naar roken
Oorspronkelijk werd de vape gepresenteerd als een alternatief voor de sigaret. Echter, een vape bevat vaak meer nicotine dan een sigaret. ‘Eén vape kan gelijkstaan aan een heel pakje sigaretten,’ aldus Kee. Veel scholieren en ouders zijn zich hier niet van bewust. Daarnaast is het gebruik van vapes makkelijker: de geur blijft minder hangen en de vape hoeft niet aangestoken te worden.
Roos van Arkel, een 21-jarige Hilversumse, vapete toen zij 18 jaar oud was. ‘Veel mensen in mijn omgeving deden het. Ik had het beeld dat het niet slecht was en wou liever niet roken. Ik zat vaak op het terras in mijn studententijd en vond het er stiekem stoer uitzien’, vertelt van Arkel. ‘Ik heb een longontsteking gekregen door het gebruik van vapes, de huisarts gaf aan dat zij dit vaker zien’, aldus van Arkel.
Hoewel alleen vapes met tabakssmaak verkocht mogen worden, worden er op scholen nog steeds veel smaakvapes in beslag genomen. Volgens de GGD zijn deze in sommige winkels nog steeds verkrijgbaar, ondanks het verbod. ‘Ik haalde mijn vapes toen die tijd bij dealers. Ik kocht zelf de Redbull en kiwismaak.’
Bewustwording bij jongeren en ouders
Om jongeren beter te informeren over de risico’s van vapen, overweegt de GGD sociale media en influencers in te zetten. ‘Jongeren moeten zich bewust worden van de schadelijkheid van vapes en begrijpen hoe de tabaksindustrie hen beïnvloedt,’ benadrukt de GGD. ‘Vapen is vaak een opstap naar roken, en de industrie creëert zo een nieuwe generatie nicotineverslaafden.’
Daarnaast worden er preventiemiddelen op scholen opgezet. Zo biedt het programma Helder op School structurele lessen over de gevolgen van vapen, alcohol, drugs en gamen. Ook verzorgt het Tergooi ziekenhuis gastlessen onder de naam Vapen: jouw keuze, waarin artsen uitleggen hoe vapen de hersenen beïnvloedt. Ook gaan zij in op hoe de tabaksindustrie verschillende manieren bedenkt om de jongeren te beïnvloeden en verslaafd te maken.
Niet alleen jongeren, maar ook ouders moeten beter geïnformeerd worden. De GGD organiseert ouderavonden om hen te helpen het gesprek met hun kinderen aan te gaan. ‘Nicotine is extra schadelijk voor jongeren, omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn,’ waarschuwt Kee. ‘Hoe jonger ze beginnen, hoe groter de kans op verslaving.’
De overheid overweegt inmiddels om de leeftijdsgrens voor vapen te verhogen met de hoop dat het vapen minder zal worden onder jongeren.
