Het aantal verkeersongevallen in Houten is in vijf jaar tijd met 40 procent toegenomen. Vooral op fietspaden en oversteekplaatsen gaat het vaker mis. De komst van elektrische fietsen, fatbikes en speedpedelecs speelt daarin een grote rol. De toegenomen snelheidsverschillen zorgen voor gevaarlijke situaties.
In 2019 werden in Houten 191 verkeersongevallen geregistreerd. In 2023 waren dat er 250, het hoogste aantal in vijf jaar tijd. Volgens cijfers van SWOV ging het in 2023 om tien ziekenhuisopnames, vier gevallen voor de spoedeisende hulp en zeventien lichtgewonden. 68% van deze verkeersslachtoffers behoort tot de groep kwetsbare vervoerswijzen. Deze groep omvat voetgangers, fietsers, e-bike gebruikers (inclusief fatbike) en bromfietsers+ (bromfiets, snorfiets, speed pedelec, scootmobiel en brommobiel). Ook wel de voertuigen die te vinden zijn op de fietspaden in Houten.
De fietspaden:
Veel van de ongelukken gebeuren op plekken waar auto’s en fietsers elkaar kruisen. Houten heeft een uniek netwerk van fietspaden waarbij fietsers bijna overal voorrang hebben. Dat systeem werkte jarenlang goed, maar is inmiddels onder druk komen te staan. “Op fietsoversteekplaatsen zie je de meeste aanrijdingen gebeuren,” zegt verkeerskundige Christiaan Vos van de gemeente Houten. “De fietser heeft weliswaar voorrang, maar automobilisten kunnen de snelheid niet altijd goed inschatten.”
De komst van elektrische fietsen, fatbikes en speedpedelecs heeft het gedrag op het fietspad veranderd. Waar een normale fietser gemiddeld 15 kilometer per uur rijdt, halen moderne tweewielers snelheden tot 45 km/u. Dat zorgt voor onverwachte situaties, vooral op kruispunten en smalle fietspaden. “Automobilisten zien een fietser aankomen en denken: die haalt ik wel,” zegt Vos. “Maar een fatbike of e-bike is er dan ineens veel sneller dan verwacht.”
Ook ouderen in zicht:
De combinatie van hoge snelheden en tragere reacties speelt ook bij ouderen. “Zij schrikken sneller of verliezen de controle na een botsing,” legt Vos uit. “We krijgen regelmatig meldingen van ouderen die zich onveilig voelen door hard rijdende jongeren op fatbikes.” Deze zorgen worden gedeeld onder de oudere inwoners van Houten.
Aandeel van de scooter:
Naast elektrische fietsen, fatbikes en speedpedelecs, spelen ook scooters een rol in de toename van verkeersongevallen op fietspaden in Houten. Uit cijfers van VIA (Verkeersinformatie en -Analyse) blijkt dat het aantal scooters in Houten de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen. In 2019 waren er 1.087 bromfietsen geregistreerd en dit aantal steeg naar 1.559 in 2023. Deze toename heeft indirect geleid tot meer incidenten op fietspaden.
Scooters, die vaak hogere snelheden bereiken dan toegestaan, zorgen voor extra gevaarlijke situaties, vooral op kruispunten en smalle fietspaden. Politieagent Dave Beljaars bevestigt: “Deze scooters komen op dezelfde kruising als de fietsers komen, alleen zij gaan vaak nog harder”. Dit leidt tot moeilijkheden bij het inschatten van snelheden door zowel automobilisten als andere fietsers, wat resulteert in meer botsingen en ongevallen.
Registratie is onvolledig
Lang niet alle verkeersongevallen in Houten worden geregistreerd. Alleen bij aanwezigheid van politie of ambulance wordt het incident officieel vastgelegd. “Als iemand na een aanrijding zelf opstaat en verdergaat, zie je dat niet terug in de data,” aldus Vos. De gemeente gebruikt ook meldingen van bewoners om een beter beeld te krijgen, maar het blijft lastig om betrouwbare statistieken op te bouwen.
Waar ouderen vaak melding maken van onveilig gedrag op fietspaden, blijven jongeren daarnaast stiller. Politieagent te Houten: “Jongeren rijden vaak hard en zonder helm. Als er iets gebeurt, stappen ze op en fietsen verder. Maar bij ouderen zie je sneller letsel.” Jongeren doen zelden melding van incidenten, waardoor hun aandeel in de cijfers ook moeilijker zichtbaar is.
Gemeente neemt maatregelen om verkeer te vertragen
Om de verkeersveiligheid te verbeteren, heeft de gemeente op diverse locaties aanpassingen gedaan. Zo is op de Kamgras een drempel verhoogd en zijn er stopborden geplaatst na een ernstig ongeval. Ook worden sommige fietspaden verbreed om de toenemende drukte op te vangen. “We willen automobilisten dwingen om echt te stoppen en goed te kijken,” zegt Vos. Ook werkt de gemeente aan meer bromfietsdrempels en snelheid remmende maatregelen op de fietspaden.
Verkeersgedrag verandert sneller dan de infrastructuur
De gemeente Houten beschikt over een modern en doordacht verkeersnetwerk. Toch blijkt het lastig om dat netwerk snel genoeg aan te passen aan veranderend gedrag en nieuwe voertuigen. Vos: “De basis is goed, maar mensen gebruiken de infrastructuur anders dan tien jaar geleden. Daar moeten we voortdurend op blijven inspelen.”
