In Nieuwegein is het aantal woninginbraken de afgelopen jaren toegenomen. Volgens veiligheidsadviseur Sander Brand speelt de gelegenheidstheorie hierbij een belangrijke rol: hoe groter de kans, hoe groter de misdaad. De gemeente neemt maatregelen zoals gerichte communicatiecampagnes en seizoensgebonden toezicht. In contrast daarmee laat Houten een dalende trend zien. Daar draagt stichting Veilig Houten, een burgerinitiatief dat inmiddels is uitgegroeid tot een officiële organisatie, met buurtpreventiegroepen bij aan de veiligheid in de wijken.

Sander Brand is opgeleid in integrale veiligheidskunde aan de Hogeschool Utrecht. In zijn functie bij de gemeente Nieuwegein houdt hij zich bezig met onderwerpen als radicalisering, maatschappelijke onrust, de jaarwisseling en zogenoemde high impact crime, waaronder woninginbraken, fietsendiefstallen en autokraken vallen. ‘Met name bij woninginbraken zien we de afgelopen jaren een stijgende lijn,’ vertelt Brand. ‘Het is lastig om daar één concrete oorzaak voor aan te wijzen, maar we werken met de gelegenheidstheorie. Die stelt dat de kans op criminaliteit groter wordt als de gelegenheid zich voordoet. Als een fiets niet op slot staat of niet in een beveiligde stalling is geplaatst, is de kans op diefstal groter. Hetzelfde geldt voor woninginbraken: als er niemand thuis is, het donker is en er geen beveiligingscamera’s zichtbaar zijn, dan is de kans op inbraak simpelweg groter.’

Criminaliteit voorkomen
De gemeente werkt nauw samen met de politie. ‘Laatst zagen we een toename van fietsendiefstallen in Cityplaza. Daarop hebben we direct een communicatieactie opgezet. We kijken ook naar een mogelijke flyeractie om mensen bewuster te maken,’ aldus Brand. De prioriteiten verschillen per seizoen. Zo hebben woninginbraken extra aandacht in de zomermaanden en rond de jaarwisseling, omdat dan veel mensen van huis zijn. ‘We gaan dan met bewoners in gesprek over hoe ze hun woning beter kunnen beveiligen. Tijdens de jaarwisseling voeren we een ‘donkere-dagenoffensief’ uit. Dan gaan politie en boa’s ’s nachts de straat op om verdachte situaties direct aan te pakken,’ vertelt hij.

Om Nieuwegein veiliger te maken, werkt de gemeente aan een integraal veiligheidsplan dat is opgebouwd rond vier pijlers: drugscriminaliteit, jeugdcriminaliteit, maatschappelijke onrust en digitale criminaliteit. ‘Er zijn veel factoren die bepalen of een gemeente veilig is of niet. We organiseren bijvoorbeeld evenementen om met jongeren in gesprek te gaan, zodat ze uit de criminaliteit blijven. Ook hebben we jeugdboa’s en jeugdagenten die actief contact zoeken met jongeren,’ besluit Brand.

Houten
In Houten is juist een dalende lijn te zien in het aantal woninginbraken. Jeroen Balk, voorzitter van stichting Veilig Houten, houdt zich actief bezig met de veiligheid in de gemeente. De stichting ontstond in 2017 als burgerinitiatief en groeide in 2019 uit tot een officiële organisatie. Sindsdien richt Veilig Houten zich op drie hoofdtaken, waaronder het opzetten van buurtpreventiegroepen in elke wijk. ‘In deze groepen doen wijkbewoners actief mee om hun directe leefomgeving veiliger te maken,’ legt Balk uit. ‘Elke wijk heeft bovendien een lokale beheerder die de communicatie binnen de groep bewaakt en nieuwe deelnemers toevoegt.’

De organisatie maakt onderscheid tussen een alarmgroep en een chatgroep. ‘De chatgroep is bedoeld voor minder dringende meldingen, terwijl de alarmgroep wordt ingezet bij spoedeisende situaties, waarvoor tegelijkertijd ook 112 gebeld wordt,’ vertelt Balk. ‘In totaal zijn er inmiddels zo’n 7.600 deelnemers actief in deze groepen verspreid over de hele gemeente.’ Om woninginbraken te voorkomen, bedacht Veilig Houten een praktische methode. ‘We hebben speciale kaarten ontwikkeld die bewoners kunnen downloaden via onze website. Op die kaarten kunnen zij contactgegevens en belangrijke aandachtspunten voor hun directe buren noteren,’ vertelt Balk. ‘Daarnaast geven we tips waarmee een woning een bewoonde indruk maakt, bijvoorbeeld door het inschakelen van verlichting of het parkeren van een auto op de oprit van buren die op vakantie zijn.’