HOUTEN – In 2024 is het aantal jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar met schulden afgenomen in Houten. Waar er in 2022 9 procent van de jongeren met geldschulden kampte, is dat nu afgenomen naar 7 procent. Dat blijkt uit cijfers van de GGD. Het aantal jongvolwassenen met stress over geldzaken is daarmee gedaald van 20 procent in 2022 naar 19 procent in 2024.  

Eerder aan de bel trekken

‘Sinds het einde van de coronacrisis zijn we weer uit de anonimiteit’, vertelt psycholoog Kirsten Riepma. ‘Ik denk dat dat één van de belangrijkste factoren zijn waardoor de afname van het aantal jongeren met schulden is ontstaan. Onze ruimte werd weer minder beperkt, er was landelijk opeens weer meer werk beschikbaar en tegenwoordig blijven jongvolwassenen langer thuis wonen, waardoor ouders langer betrokken zijn bij hun financiële keuzes. Er wordt gezien wat voor baan de jongere heeft en wat voor uitgaven er worden gedaan. Daarnaast is in de afgelopen jaren de aandacht voor mentale problematiek groter geworden: zeker onder jongeren. Hierin heeft sociale media een belangrijke rol gespeeld denk ik. Er wordt nu eerder aan de bel getrokken door jongvolwassenen’.  

Mentale gezondheid  

Bijna de helft van de jongvolwassenen in Houten ervaart heel vaak stress. Ondanks de afname van 42 procent in 2022 naar 41 procent in 2024, blijft dit een hoog percentage. Jongvolwassenen die kampen met stress vanwege geldschulden, zouden veel onzekerheid voelen. ‘Als je zorgen hebt, dan gaat er veel energie verloren; je gaat continu in een alertheidstand staan en dat is heel vermoeiend. Ook komt er vaak veel schaamte kijken bij dit onderwerp en belanden jongeren eigenlijk in een vicieuze cirkel’, vertelt Riepma. Schulden bij jongvolwassenen zou gepaard gaan met somberheid. Ze zouden geen vertrouwen meer in de toekomst hebben. ‘Voor mijn werk als psycholoog ga ik aan de slag met de vraag ‘wat maakt het dat je de regie over jezelf bent verloren?’. Ik geloof in helen en ik vind dat jongeren moeten horen dat ze niet alleen zijn’.  

Overzicht  

Naast het bezoeken van een psycholoog, nemen jongvolwassenen met schulden vaak ook contact op met een organisatie die hen praktische hulp biedt. Er wordt dan gekeken naar de hoogte van de schuld, wat de in- en uitgaven zijn en waar er ruimte is voor aflossing. Gerard Hurkmans, één van de coördinatoren en vrijwilligers van SchuldHulpMaatje Houten vertelt dat jongeren vaak geen overzicht hebben over hun financiële situatie. ‘Jongvolwassenen met schulden weten vaak niet eens waar ze hun geld aan uitgeven. Wij proberen dan ook te focussen op een jaarlijks overzicht, in plaats van dat van een maand. Het is belangrijk om altijd rekening te houden met rekeningen die niet eens per maand, maar wel eens per kwartaal komen. We leren jongvolwassenen aan om weer ouderwets ‘potjes’ te maken. Hierdoor komen ze niet voor verrassingen te staan.  

Achteraf betalingsmethodes  

Het is onduidelijk in hoeverre de schulden van jongeren bij achteraf betalingsmethodes meegerekend zijn in de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen van de GGD. Volgens zowel Riepma als Hurkmans is het wél duidelijk dat er iets aan de minimumleeftijd van deze methodes gedaan moet worden. ‘Ik vind dat er te snel wordt gezegd dat zodra een jongere achttien jaar is, we onze handen ervan af moeten houden. Volwassen worden is een momentopname: een jongere mag daar ook ingroeien’, vertelt Riepma. Van Hurkmans mogen achteraf betalingsmethodes zoals Klarna en Afterpay voorgoed van de baan. ‘Dit soort bedrijven moeten er gewoon helemaal niet zijn. Ze weten precies in te spelen op mensen die niet zoveel geld te besteden hebben. Niet alleen jongvolwassenen, maar ook ouderen vallen hier makkelijk voor’, aldus Hurkmans. 

Giro vs. Cash 

Volgens Hurkmans heeft de bewustwording van de waarde van geld te maken met de tastbaarheid. ‘Cash voelt anders aan voor jongvolwassenen dan giro. Geld dat op een betaalrekening staat, zou voor hen niet voelen alsof ze het uitgeven, omdat het niet tastbaar is. De bewustwording van de waarde van geld begint bij jongeren vaak als ze hun eerste baantje hebben. Ze werken dan vaak hard voor relatief weinig geld. Het voelt dan anders om je eigen geld uit te geven, in plaats van het geld wat je voorheen van je ouders kreeg. Er wordt dan beter over nagedacht waar hun zelf verdiende geld aan wordt uitgegeven’.  

Misvatting  

Psycholoog Kirsten Riepma en coördinator Gerard Hurkmans vertellen beide dat de grootste misvatting over jongeren met schulden is dat het ‘domme’ mensen zouden zijn. ‘Jongvolwassenen met schulden hebben helemaal geen fouten gemaakt’, zegt Riepma. ‘De redenen van het ontstaan van schulden zijn heel divers. Het kan zomaar gebeuren dat je werkgever failliet gaat, er scheidingen of verslavingen spelen of dat jongeren gewend zijn om eerst te kopen en dan te betalen’, vertelt Hurkmans. ‘Er is niemand geholpen als er gezegd wordt ‘hoe kan je nou zo stom zijn?’ of ‘waarom rook je zoveel?’ of ‘waarom heb je huisdieren?’. Daar heeft niemand wat aan. Het kan echt iedereen overkomen’.