2025 markeert 80 jaar sinds Nederland bevrijd is van nazi-Duitsland in 1945. Vele van ons weten niet hoe het is om niet vrij te zijn en toch is het zo belangrijk om bewust te blijven van onze vrijheid. Ook bestaan er veel misconcepties over de periode na de bevrijding. Om mensen er aan te herinneren organiseert de Historische gemeenschap van Leidsche Rijn, Vleuten en De Meern dinsdag 8 april een lezing met journalist en auteur, Ad van Liempt over zijn boek “Na de bevrijding,” In de schalm in De Meern.

Het is een drukke opkomst in de Schalm. De rekken staan vol fietsen, en mensen staan buiten nog gezellig wat te kletsen. Binnen worden jassen druk de garderobe in gepropt. De kaartjes worden rustig gescand en de mensen genieten nog lekker van een kopje koffie. De opkomst is vooral wat ouder, veel mensen die ook zelf de oorlog nog hebben mee gemaakt. Om 8 uur begint de lezing, eerst met een kort praatje van de beheerder van de historische gemeenschap. “Word nu alsjeblieft lid!” benadrukt hij. Hij vertelt of het initiatief vanuit de historische gemeenschap van 80 jaar vrij, Hoe dan? “Het blijft belangrijk, zelfs na 80 jaar om bewust te blijven van onze vrijheid.” Zegt hij. “We blijven er mee bezig, en het is goed om mensen te herinneren. Er staat nu een dodenherdenking vast in mei op het Berlijnplein, en in de zomer staan allemaal verschillende fietstochten gepland.” Ook was hij heel blij om te vertellen over de reeks van video’s die gemaakt worden waar bewoners geïnterviewd worden over hun ervaring tijdens de oorlog. “Ze zijn heel duur, dus wordt lid!” benadrukt hij nog eens.

Het is eindelijk zo ver, Meneer van Liempt loopt vrolijk het podium op. Er is een kleine rits door zijn microfoon, en hij wordt verteld om stil te blijven staan. “Ik moet op mijn plekje blijven, dat gaat moeilijk worden,” Lacht hij vrolijk, en de zaal lacht met hem mee. Hij staat erg soepeltjes en energiek te vertellen, en knalt er hier een daar een vrolijke grap uit die goed landen bij het publiek. Hij vertelt over de tijd na de bevrijding. De onzekerheden die er leefde in de mensen. “Er bestaan veel misconcepties over de wederopbouw van Nederland. Veel mensen gaan ervan uit dat dit direct begon na de bevrijding, maar in realiteit was dit niet helemaal zo.” Vertelt hij. De Tweede Wereldoorlog heeft een groot litteken achter gelaten in Nederland. “Een van de grootste problemen van die tijd was de huizennood, erg herkenbaar of niet?” Lacht hij. “De Duitsers hebben tijdens de bezetting geen geld of grondstoffen geïnvesteerd in de woningbouw, meer dan vijf jaar lang lag deze dus stil. Vooral met de groeiende populatie was dit een groot probleem. Een paar jaar na de oorlog stonden er duizenden nieuwe families op het punt om uit huis te gaan, maar er was gewoon geen plek.”

Ad verteld dat het een complexe periode was. “Er was veel blijdschap, maar ook verdriet.” Veel dingen bleken ook fout te gaan. “Na de bevrijding zijn er meer dan honderdtwintigduizend collaborateurs opgepakt, alleen was er nergens plek voor ze. De gevangenissen zaten vol met normale criminelen.” Veel van deze collaborateurs werden naar de oude concentratie kampen in Nederland gestuurd. Dit ging niet altijd goed verteld van Liempt. “Het bewaken van deze gevangen werd in de handen gelegd van de oude verzetstrijders. Of dit zo slim was weet ik niet, dit zijn natuurlijk wel twee aartsvijanden die je bij elkaar zet.” Het bleek ook niet altijd eerlijk vergaan te zijn. “De Duitse militanten werden geen krijgsgevangenen, krijgsgevangen moest je namelijk voeden en er was geen eten. Ze werden ingezet om de nog actieve mijnen in Nederland te ontruimen, meer dan honderdtwintig man is hier bij omgekomen.” Hij vraagt het publiek dan ook om hier over na te denken, was dit eerlijk?

De avond komt langzamerhand ten einde, Ad verteld nog zijn laatste grapjes voor dat hij zijn lezing afsluit. Iedereen wordt bedankt voor het komen en ze worden allemaal nog een keer gevraagd om nu toch echt lid te worden van de historische gemeenschap.