Het is de Week van de Lentekriebels, waarin aandacht wordt besteed in het basisonderwijs aan seksualiteit, relaties en weerbaarheid. In dit kader komt een zorgwekkende trend naar voren in de online wereld van jongeren. Recent onderzoek van het Europees Instituut voor Gendergelijkheid wijst uit dat jonge mannen steeds conservatiever zijn, terwijl jonge vrouwen links-progressiever zijn gaan denken. Dit groeiende verschil in denkwijzen wordt mede versterkt door de invloed van sociale media.
Jacqueline Kleijer, mediapedagoog, ziet de versterkende rol van sociale media in deze verschillen, maar het beeld dat jonge mannen recentelijk conservatiever zijn gaan denken klopt volgens de mediapedagoog niet. Zij ziet deze trend van anti-feministische bewegingen al sinds 1980. ‘Het is natuurlijk heel bedreigend als jouw positie veranderd en je ruimte moet maken voor iemand anders. En in dit geval voor een vrouw. In tijden van onzekerheid vallen veel mensen daarin terug.’ Het is geen nieuwe trend, maar een langdurige beweging die door sociale media nu enorm opleeft. Jonge mannen zijn gevoelig voor rechtsextremistische influencers zoals Andrew Tate. Dit creëert een online cultuur waarin mannen zich verenigen rondom ideeën van traditionele mannelijkheid, wat vaak in contrast staat met de emancipatiebewegingen waar veel jonge vrouwen zich door laten inspireren.
Zo zien ook een aantal leerlingen van de middelbare school Academie Tien in Leidsche Rijn deze trend. Ayoub en Nadir zitten in de tweede klas en vertellen dat zij het gevoel hebben dat vrouwelijke docenten minder autoriteit hebben tijdens de les en er ook regelmatig vrouwonvriendelijke opmerkingen worden gemaakt. ‘Dat kan echt niet vind ik. Docenten moeten gelijk behandeld worden ongeacht of ze nou man of vrouw zijn.’ Deze leerlingen krijgen dan ook geen seksuele voorlichting of les over mediagebruik, ook al vinden zij dat wel belangrijk.
Kleijer benadrukt dat het onderwijs hierin een cruciale rol speelt. Er wordt volgens haar dan ook veel te weinig aandacht besteed aan seksuele voorlichting en het mediagebruik van jongeren. ‘Ik hoorde gisterenavond een moeder nog zeggen: “Mijn kinderen leren op school nog steeds hetzelfde als ik vroeger,” terwijl de tijden echt wel zijn veranderd.’
Daarnaast wijst Kleijer erop dat ouders een belangrijke verantwoordelijkheid dragen. Wel erkent ze dat het niet makkelijk is voor ouders om te controleren wat je kind allemaal te zien krijgt op het internet. ‘Er moet ook absoluut meer aandacht komen om ouders daarover beter te informeren.’
Volgens Kleijer schuilt het gevaar in de normalisatie van uitspraken van influencers zoals Andrew Tate. Dit gebeurt door het zogeheten ‘unapologetic sexism’, seksistische grappen en uitspraken die worden gebracht als humor, maar ongemerkt een schadelijk wereldbeeld versterken. ‘Je kunt altijd zeggen: “Het is maar een grapje,” maar iemand anders neemt het misschien voor waarheid aan,’ legt Kleijer uit. Hoe vaker je dit soort grappen voorbij ziet komen, hoe normaler en echter ze lijken. Zo verdwijnt het filter en wordt vrouwonvriendelijk gedrag steeds meer geaccepteerd en sluipt het toch het dagelijkse leven in. Dit geldt voor veel jongens, zoals de 14-jarige Ayoub. ‘Ik zie die filmpjes van Andrew Tate wel eens op TikTok. Soms moet ik erom lachen, maar ik ben het er niet echt mee eens of zo,’ zegt hij. ‘Toch kijken mijn vrienden en ik het gewoon, want het is overal.’
De invloed van figuren zoals Andrew Tate reikt dus verder dan alleen sociale media. Kleijer benadrukt dat hun boodschap ook bredere maatschappelijke gevolgen kan hebben. Met sociale media als katalysator verspreiden deze ideeën zich razendsnel, en de impact ervan is niet te onderschatten. ‘We moeten hier samen verantwoordelijkheid voor nemen.’
