Het aantal jongvolwassenen dat in Nederland vapes gebruikt, is in een jaar tijd gedaald van dertien naar negen procent, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op 31 mei is het Wereld-Niet-Roken-Dag, een initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hiermee willen zij dit jaar het thema misleidende marketing aankaarten. 

Gevaarlijk/cijfers

Vergeleken met 2023 is het aantal vapende jongvolwassenen afgenomen van dertien procent naar negen procent. Dit heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met het verbod op vapes met smaakjes. Toch is dit nog steeds te veel volgens deskundige Iris van der Hoorn. Zij heeft aan de Vrije Universiteit van Amsterdam onderzoek gedaan naar kanker. ‘Sigarettenrook en vaperook bevatten duizenden schadelijke stoffen die de cellen van je luchtwegen zo erg aantasten dat de kans op kanker aanzienlijk toeneemt. Daarbij tast roken en vapen ook je vaatstelsel aan, waardoor ook de kans op hart- en vaatziekten stijgt. Deze effecten zorgen ervoor dat een roker gemiddeld vijf tot tien jaar korter leeft dan een niet-roker.’ Volgens Van der Hoorn is de Wereld Niet Roken Dag een goed begin om meer aandacht te geven aan de ernstige gevolgen van roken en vapen.

Thema 2025

Ieder jaar staat er op de dag tegen het roken één thema centraal. Dit jaar is het thema “Bright products, dark intentions”, vertaald naar het Nederlands als “Aantrekkelijke producten, duistere bedoelingen”. Dit thema is gekozen door de WHO, omdat zij aandacht willen geven aan misleidende marketingstrategieën. Volgens de organisatie is het ‘schaamteloze manipulatie van onze kinderen, voor de winst van de industrie. Elke dag gebruiken de tabaks- en nicotinebedrijven zorgvuldig ontworpen producten en misleidende tactieken om een nieuwe generatie gebruikers aan zich te binden en de bestaande te behouden.’ De WHO heeft een video gemaakt waarin ze heel duidelijk laten zien hoe dit soort marketingstrategieën te werk gaan. Ook organiseren ze zelf een webinar. Andere bedrijven zetten zich samen met de WHO in om mensen te informeren.

Roken onder jongvolwassenen

Stijn de Jager is eenentwintig jaar oud en hij studeert Finance & Control aan de Hogeschool van Utrecht. Hij begon met roken toen hij zestien jaar oud was en in vier havo zat. ‘Veel mensen om mij heen deden het en zo begon ik ook, het was niks geks.’ Vertelt Stijn. Hij wist dat roken niet al te goed was, maar de gevolgen drongen niet echt tot hem door. ‘Ik wist dat ik beter niet kon roken, maar het voelde zo normaal dat het niet echt binnenkwam.’ Stijn rookte niet dagelijks. ‘Meestal rookte ik op een feestje of wanneer het lekker weer was. Hierdoor voelde het wel nog minder als een echt probleem. Toen Stijn naar het HBO ging, kwam hij in een nieuwe omgeving. ‘Veel minder mensen rookten en dit liet mij zien dat het niet iets normaals is.’ In zijn tweede jaar van zijn opleiding stopte hij volledig met roken. ‘Gelukkig heb ik nooit gevaped, vind dat er zo stom uitzien.’ Nu is hij zich veel bewuster van de gevolgen van roken en vapen. ‘Ik zou niet opnieuw beginnen.’

 Hoewel het aantal rokende en vapende jongvolwassenen in Nederland daalt, blijven deskundigen waarschuwen voor de gevolgen. De Wereld Niet Roken Dag staat dit jaar in het teken van “aantrekkelijke producten, duistere bedoelingen”. De WHO roept op tot meer bewustwording. Stijn de Jager laat zien dat stoppen met roken mogelijk is, en dat het belangrijk is om de gevaren van roken en vapen nog duidelijker te maken. De Wereld Niet Roken Dag is een stap in de goede richting.