De Nieuwegeinse kunstenares Joyce Overheul (35) wekt met haar kunstwerken graag politieke discussies op. Naast dat ze al veel werken heeft gemaakt over activisme en mensenrechten, zit ze nu al een tijdje in de hoek vrouwenrechten. In het kader van Internationale Vrouwendag geeft de kunstenares de lezing ‘Het recht van de vrouw in woord en beeld’ in het stadshuis van Nieuwegein.

Joyce vertelt in haar atelier over de lezing die gaat over de vrouwen in haar werk. “Ik heb het gehad over het beeld dat ik heb gemaakt voor de gemeente Utrecht van Truus van Lier en haar verhaal. Ook heb ik het gehad over de vrouwenrechten in Iran.” Haar ogen schieten naar de muur waaraan twee ovale stoffen afbeeldingen hangen. Hierop zie je een meisje en een jongen hand in hand lopen, het beeld is volledig in roze afgebeeld. Naast dit werk hangt nog een ovaal roze doek met een vrouw in een jurk. “Uiteindelijk heb ik het nog gehad over de seksistische kralenwerken met teksten zoals: ‘je mag ook niets meer zeggen’. Kijk, daar hangt er eentje.” Ze wijst naar één van de vele kunstwerken op de muur. Op de kralenwerken lees je verschillende teksten: ‘je mag niet eens meer flirten’ ‘hij bedoelt het vast niet zo’ of ‘je bent best technisch voor een vrouw’. “Iedere vrouw heeft zo’n opmerking weleens gehoord. Op die manier maak ik het herkenbaar. Ik krijg zelf best wel vaak te horen dat ik technisch ben voor een vrouw, als het gaat over mijn werk.” Tijdens de lezing toont Joyce haar gemaakte kunstwerken met aan publiek via een diavoorstelling. “Met kunst is het altijd handig om te zien waar het nou precies om gaat. Mensen hebben allemaal een ander beeld van hoe iets eruit hoort te zien. Ik kies er meestal niet voor om mijn werken fysiek mee te nemen, dit is meestal lastig omdat het dan de hele zaal door moet gaan.”

Van 2008 tot 2012 volgde Joyce de opleiding Fine Arts aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU).“De interesse om kunst te maken over maatschappelijke thema’s heb ik eigenlijk altijd al wel gehad.” Haar atelier is gevuld met haar werk. Aan de muur zie je in kralen een groene Trump afgebeeld. De achtergrond is gevuld met vlammen. Naast dat kralenwerk hangen hoge gouden hakken met hun veters aan een spijker. Voor op tafel ligt een naaiwerk wat bijna heel de tafel bedekt. “Mijn werk is gaandeweg meer de vrouwenrechten kant op gegaan, ook natuurlijk omdat dat mij persoonlijk bezighoudt. Iedere vrouw herkent het om niet als gelijk te worden gezien. Ik vind ook dat er nog best veel te behalen valt. Om me iets meer te richten op één specifiek onderwerp kan ik het ook wat meer uitdiepen.” Het naaiwerk op tafel is een project waar Joyce samen met haar twee stagiaires aan werkt. Ze zijn inmiddels vijf weken bezig met het in elkaar zetten van het kleed. Ze verwachten dat het over vier weken af is. “Handwerk duurt gewoon lang; je moet schetsen, inkopen en dan nog alles in elkaar zetten. Als je meerdere thema’s kiest, kun je er maar een paar per jaar uitwerken. Ik wil namelijk wel elk thema goed researchen.”

“In plaats van dat ik ergens een krantenartikel over schrijf, maak ik er een kunstwerk over. Ik denk ook dat niet alle communicatie met letters hoeft.”

Op de HKU leerde Joyce zichzelf steeds meer kennen als kunstenares. De eerste jaren waren haar werken nog opdrachtgebonden, later moest ze steeds meer zelf gaan doen. Zo kwam ze erachter dat ze kunst wil maken over onderwerpen die ze zelf interessant vindt. Haar eerste paar werken gaan veel over privacy en datagebruik. “Ik vind dat kunst altijd wel ergens over moet gaan. En bij mij gaat het over de maatschappij. Ik vind het zelf heel interessant, want het is een nieuwe manier om een discussie te voeren. In plaats van dat ik ergens een krantenartikel over schrijf, maak ik er een kunstwerk over. Ik denk ook dat niet alle communicatie met letters hoeft.” Ze wijst naar de kralenwerken op de muur. “Soms gebruik ik in mijn werk ook tekst natuurlijk, maar net zoals bij de krant zit er altijd een afbeelding bij.” Het kleed op tafel vormt door de weken heen een filmposter waarop Elon Musk en Donald Trump afgebeeld zijn in pak en met zonnebril. Een achtergrond waarop explosies, rakketen en de planeet mars met allemaal klein geborduurde fonkelsterren, te zien zijn maken het beeld af. “Ik maak beelden die ik zelf vooral heel tof vind.”

Doordat de kunstenares veel werk maakt over de maatschappij, komt daar wel eens emotie bij kijken vanuit het publiek. “Wat er ook weleens gebeurt is dat mensen je werk goed kennen, en dan denken ze dat ze jou goed kennen. Ik ben het niet automatisch eens met hen, ik doe ook gewoon mijn werk en ga vervolgens weer naar huis. Ik zie het als eenrichtingsverkeer.” Joyce stelt dat ze niet iedereen tevreden kan houden en dat het een risico is van het vak; “Mensen interpreteren kunst toch altijd op hun eigen manier, dus je moet het ook kunnen loslaten en schijt hebben.”