In de KOM in Nieuwegein werken jongeren al een paar weken aan een uniek theaterstuk over de oorlog. Dit jaar herdenken we 80 jaar vrijheid, en op 4 mei wordt de voorstelling na de dam jong opgevoerd door de jongeren. Wat dit stuk extra bijzonder maakt, is de lokale verbondenheid. Het stuk is gebaseerd op verhalen van oudere generaties, hierdoor komt de geschiedenis van de stad op een indringende manier tot leven.

Het concept

Het jongerentheater is een landelijk initiatief van Theater Na de Dam en wordt in verschillende steden aangeboden. Vorig jaar vonden er 43 voorstellingen plaats, met de deelname van ruim 350 jongeren. In elke stad verdiepen de jonge spelers zich in de oorlogsgeschiedenis van hun eigen omgeving, waardoor geen enkele voorstelling hetzelfde is. Elk stuk heeft een uniek karakter, gebaseerd op lokale verhalen en gebeurtenissen.

De voorstelling in Nieuwegein richt zich op ooggetuigenverhalen uit Vreeswijk en Jutphaas. Theaterdocent Frans Zonneveld legt uit dat het stuk bestaat uit een reeks kleine scènes die samen een geheel vormen. De spelers krijgen vooraf scènes aangereikt, maar gesprekken met ouderen leveren nieuwe inzichten en ideeën op.

Proces

De jongeren hebben zich verdiept in de geschiedenis van Nieuwegein en kwamen zo in aanraking met indrukwekkende persoonlijke verhalen uit de oorlog. Ze brachten een bezoek aan Museum Warsenhoeck. Hier zijn videoverslagen van ooggetuigen te zien, daarnaast spraken ze zelf met mensen die de oorlog als kind hebben meegemaakt. Dankzij theater De KOM konden ze deze interviews opzetten. Hierdoor kregen ze een uniek inzicht in het verleden van de stad Nieuwegein.

De persoonlijke verhalen boden een bijzondere kijk op de oorlog, vooral omdat ze werden verteld vanuit het perspectief van een kind. Lisa, Faye en Felicity waren geraakt door de manier waarop de vertellers de oorlog beschreven. Faye merkte op: ‘Kinderen beleven oorlog heel anders dan volwassenen, veel lichter en onschuldiger.’ Dit inzicht gaf de jongeren een nieuwe blik op hoe het dagelijks leven tijdens de oorlog eruitzag.

De combinatie van verhalen en historische beelden zorgde voor een emotioneel en krachtig geheel. Tijdens de vierde repetitie hebben ze kleine scènes uitgebeeld die ze graag in het theaterstuk wilden hebben. Deze scènes gingen voornamelijk over heftige gebeurtenissen. ‘Ik zoek eigenlijk juist wel de ernstigere dingen op, de iets lichtere kost laat ik liever weg. Dat is het dramatische en naar mijn mening het meest interessant, iets wat de spelers erg raakt,’ aldus Frans. Door alle herinneringen samen te brengen, kunnen de jongeren de geschiedenis niet alleen beter begrijpen, maar deze ook voelbaar maken in hun theaterstuk.

Stilstaan

Het stilstaan bij de oorlog vormt de kern van de voorstelling. In 1945 kreeg Nederland zijn vrijheid terug, maar in veel andere landen is dit nog altijd niet het geval. Het jongerentheater herinnert ons eraan hoe waardevol vrijheid is en waarom we de verhalen van ooggetuigen moeten blijven doorgeven. In een tijd waarin sommige mensen de Holocaust ontkennen of het woord ‘nazi’ lichtzinnig gebruiken, is het des te belangrijker om stil te staan bij de persoonlijke ervaringen van hen die de oorlog daadwerkelijk hebben meegemaakt.

Het theaterstuk maakt deze herinneringen tastbaar en geeft een stem aan de mensen die de oorlog als kind hebben beleefd. ‘Een cijfer ontkennen is iets anders dan dat iemand tegenover je zit en vertelt wat hij of zij heeft meegemaakt,’ benadrukt Lisa, ‘juist daarom vind ik deze manier van theater maken zo krachtig.’ Het brengen van echte verhalen tot leven, zorgt ervoor dat de geschiedenis niet vergeten wordt. Door het verleden te delen, creëren de jonge spelers een voorstelling die herinnert.