Voor het eerst heeft Nieuwegein een Burgerakkoord ontvangen. 160 betrokken inwoners werkten maandenlang aan ideeën voor een gezondere, gelukkigere en duurzamere stad. Het akkoord, dat tot stand kwam via het Burgerberaad, bevat tientallen concrete voorstellen en is inmiddels officieel overhandigd aan de gemeenteraad.

In het Burgerakkoord staat één centrale vraag centraal: hoe leven we gezond en gelukkig met elkaar in Nieuwegein, nu en in de toekomst? Drie maanden lang werkten inwoners in werkgroepen aan antwoorden. Ze lazen, deden onderzoek, spraken met experts en kwamen meerdere keren bij elkaar, zowel fysiek als online. De onderwerpen zijn breed: van jeugdhoreca tot woningnood, en van houtstook tot het aangekondigde vertrek van het St. Antonius Ziekenhuis in 2035. Na een stemronde bleef een grote selectie aan voorstellen over. Die vormen nu samen het officiële Burgerakkoord.

Gemeentelijke betrokkenheid en politieke afweging

Bas Abels, raadscommunicatieadviseur bij de gemeente Nieuwegein, was vanaf het begin betrokken bij het proces. Zijn rol was om het Burgerberaad zichtbaar te maken voor de stad én later om de communicatie rondom de uitkomsten te coördineren. “Het is een bijzonder democratisch fenomeen dat we nu voor het eerst hebben ingezet,” vertelt Abels. “De energie en het enthousiasme die het losmaakte bij de deelnemers was echt mooi om te zien.” De gemeenteraad heeft aangegeven dat de voorstellen serieus worden behandeld, op basis van het ‘pas toe of leg uit’-principe: voorstellen worden in principe overgenomen, tenzij er een goede reden is om dat niet te doen. Niet elk idee zal automatisch uitgevoerd worden, maar de raad maakt per voorstel een onderbouwde afweging.

Sommige voorstellen passen direct in bestaand beleid, andere zijn makkelijk in te passen of al in uitvoering. Weer andere ideeën vragen om beleidswijzigingen of aanvullende middelen. Volgens Abels draait het daarbij niet alleen om de inhoud, maar ook om de vraag of het überhaupt de taak van de gemeente is. “Soms moet je ook afwegen of het wel aan de gemeente is om iets uit te voeren. Neem bijvoorbeeld het idee over kleinschalige festivals. Dat is een leuk initiatief, maar moet de gemeente dat zelf organiseren, of vooral faciliteren?”

Wonen, geld en zorg

Een belangrijk thema dat vaak terugkwam is wonen. Inwoners willen dat het makkelijker wordt om door te schuiven naar een andere woning in de eigen wijk. Daarnaast willen ze inspraakmomenten over de kadernota van de gemeente, zodat duidelijker wordt hoe het geld wordt besteed. Zo ontstaat er meer transparantie over gemeentelijke keuzes en kunnen bewoners hun zorgen en suggesties delen.

Een ander opvallend onderwerp is het vertrek van het St. Antonius Ziekenhuis. Deelnemers aan het Burgerberaad maken zich zorgen over de gevolgen en pleiten voor behoud van een volwaardig ziekenhuis. Als dat niet haalbaar blijkt, dan zien zij graag een polikliniek met zorghotel als alternatief. “Het akkoord zorgt ervoor dat dit onderwerp opnieuw op de agenda komt,” zegt Abels. “Inwoners voelen zich gehoord, en dat geeft het gesprek een nieuwe lading.”

Hoe nu verder?

De komende maanden buigt de gemeenteraad zich over het akkoord. Welke voorstellen worden uitgevoerd? Welke niet? En waarom? Die afweging zal de raad per voorstel moeten onderbouwen. Tegelijkertijd kijkt de gemeente hoe deze vorm van burgerparticipatie structureel kan worden ingepast in haar werkwijze. “We gaan leren hoe we dit soort processen structureel kunnen inzetten,” legt Abels uit. “Dit was het eerste Burgerberaad. Er is geen handleiding, dus we ontdekken gaandeweg wat werkt.”

Om het vertrouwen van de inwoners vast te houden, zet de gemeente in op duidelijke en tijdige communicatie. Abels coördineert deze aanpak. “We bepalen vooraf een aantal ijkmomenten, zoals de bespreking in de gemeenteraad of het uitvoeren van een idee. Op die momenten treden we naar buiten via pers, socials en andere kanalen.” Zo blijft zichtbaar dat het Burgerakkoord leeft binnen de gemeente en wordt de voortgang gedeeld met de stad.

Reflectie en toekomst

Ook Annemarijn Oudejans, raadsadviseur sociaal domein en secretaris van de Rekenkamer, kijkt positief terug. “De deelnemers zijn enthousiast, en ook de raadsleden vinden het waardevol,” vertelt ze. “Tegelijkertijd roept het vragen op. Wat betekent dit voor bestaand beleid? En wat kunnen we direct oppakken?” Volgens Oudejans zit er kracht in de samenwerking. Sommige voorstellen passen binnen het gemeentelijke domein, maar voor andere thema’s moeten ook externe organisaties worden aangehaakt. “Denk aan het ziekenhuis. Dat ligt deels buiten de invloed van de gemeente, maar het signaal vanuit de stad is duidelijk.”

De komende tijd staat in het teken van verwerking en uitvoering. De gemeenteraad analyseert de voorstellen en bepaalt welke stappen worden genomen. Inwoners worden via updates en communicatiekanalen op de hoogte gehouden van de voortgang. “Het is mooi om te zien hoe inwoners zich verantwoordelijk voelen voor hun stad,” zegt Abels. “We willen dit niet als een eenmalig project laten eindigen, maar juist als het begin van een nieuwe manier van samenwerken.” Nieuwegein zet hiermee een stap richting een stad waarin bewoners actief meedenken en meebeslissen. Het Burgerakkoord is een voorbeeld van hoe participatie in de praktijk vorm kan krijgen – en wie weet, het begin van een traditie.