Kunsthistorica Grieta Felix gaf in de Emmauskerk in Nieuwegein een lezing over de bijzondere kruiswegstaties van de Nicolaaskerk in Jutphaas, die dit jaar haar 150-jarig bestaan viert. De kruiswegstaties, die het lijdensverhaal van Christus uitbeelden, hebben een unieke kunsthistorische waarde. Felix ging in op de geschiedenis, stijl en symboliek van deze religieuze kunstwerken. 

Bijzondere kunstwerken in historisch perspectief

De Nicolaaskerk in Jutphaas, tegenwoordig onderdeel van Nieuwegein, werd in 1874 gebouwd en viert dit jaar haar 150-jarig bestaan. De kerk herbergt een bijzondere kruisweg, bestaande uit veertien staties die het lijden en sterven van Jezus Christus verbeelden. Tijdens haar lezing benadrukte Felix dat deze staties niet alleen een religieuze, maar ook een kunsthistorische waarde hebben. ‘Wat deze kruiswegstaties zo bijzonder maakt, is de stijl en de details waarmee het lijdensverhaal is afgebeeld,’ legde Felix uit. ‘Ze zijn gemaakt in de neogotische traditie, een stroming die in de 19e eeuw erg populair was in kerkelijke kunst. De verfijning van de figuren en de expressie in de gezichten tonen de invloed van toonaangevende religieuze kunstenaars uit die tijd.’

Symboliek en religieuze beleving 

Tijdens de lezing ging Felix ook in op de diepere betekenis van de staties. Volgens haar hebben kruiswegstaties niet alleen een esthetische functie, maar spelen ze ook een belangrijke rol in de geloofsbeleving.  ‘Elke statie vertelt een deel van het verhaal van Jezus’ lijden, van zijn veroordeling tot zijn begrafenis,’ aldus Felix. ‘Voor gelovigen is het lopen langs deze staties een manier om stil te staan bij het offer van Christus en de betekenis daarvan voor het eigen leven.’

Bezoekers onder de indruk

De lezing trok een divers publiek, variërend van kunstliefhebbers tot parochianen van de Nicolaaskerk. Bezoeker Jan van Dijk (67), al jaren lid van de parochie, was onder de indruk. ‘Ik kom al zo lang in de Nicolaaskerk, maar ik had nooit zo stilgestaan bij de details van de kruiswegstaties. Door deze lezing kijk ik er met andere ogen naar,’ zei hij.  Ook kunststudent Sanne de Groot (24) vond de lezing inspirerend. ‘Ik studeer kunstgeschiedenis en wist al wel iets over religieuze kunst, maar de uitleg over de neogotische stijl en de symboliek was echt een eyeopener.’

Behoud en restauratie

Tijdens de lezing werd ook stilgestaan bij het belang van behoud en restauratie van religieuze kunstwerken. Volgens Felix zijn veel oude kruiswegstaties in Nederland in de loop der jaren verloren gegaan, doordat kerken werden gesloten of vernieuwd. ‘Het is van groot belang dat we dit erfgoed blijven koesteren en onderhouden,’ benadrukte ze.  De Nicolaaskerk heeft de afgelopen jaren verschillende restauraties ondergaan, en de kruiswegstaties verkeren nog in goede staat. ‘Maar het blijft een uitdaging om historische kerkelijke kunst te behouden, zeker in een tijd waarin steeds meer kerken verdwijnen,’ aldus Felix.

Belang van religieuze kunst in de samenleving

Felix sloot haar lezing af met een bredere reflectie op de rol van religieuze kunst in de hedendaagse samenleving. ‘Ook als je niet gelovig bent, kun je de schoonheid en de historische waarde van deze kunstwerken waarderen. Ze vertellen niet alleen een religieus verhaal, maar zijn ook een onderdeel van ons culturele erfgoed.’ Na afloop van de lezing was er ruimte voor vragen en discussie. Verschillende bezoekers spraken hun waardering uit voor de diepgaande uitleg en de manier waarop Felix de geschiedenis van de kruiswegstaties tot leven bracht. ‘Ik ga ze zeker nog eens met andere ogen bekijken,’ zei Van Dijk. De Nicolaaskerk in Jutphaas blijft dit jaar haar jubileum vieren met verschillende activiteiten en vieringen. De kerk hoopt dat de aandacht voor de kruiswegstaties zal bijdragen aan een breder bewustzijn over het belang van religieus erfgoed in Nederland.