Nieuwegein – De Nationale molendagen 2025 zijn op zaterdag 10 en zondag 11 mei. Dit is het moment om honderden verschillende molens in Nederland te bewonderen. Een van de molenaars in de poldermolen in Oudegein is Heiko Prak. Hij is gepassioneerd molenaar die ook nog eens lid is van Het Gilde Van Molenaars, dat is de Nederlandse vereniging van molenaars.

De molen staat bedekt achter bomen en huizen, dit is niet normaal voor een molen. Een molen moet namelijk in het open veld staan zodat de molen zoveel mogelijk wind kan vangen. ‘Vroeger stond de molen een kilometer  meer richting Nieuwegein, toen Nieuwegein is gekomen hebben we de molen verplaatst.’ De uitbreiding van Nieuwegein heeft ervoor gezorgd dat de molen weer bedekt staat opgesteld. Binnenin de molen is een kamertje, het kamertje is houtachtig en stoffig. Alhoewel het buiten ruim 20 graden is, is het in de molen nog best koud. Er staan 2 houten stoelen, een daarvan staat achterovergezakt, daar neemt Heiko plaats.

Een nieuwe start na de rijksdienst

De 70-jarige Prak begon pas met het molenaarsvak nadat hij met pensioen ging. ‘Ik heb altijd iets met molens gehad, moest er altijd naar kijken, maar ik had er nooit bij stilgestaan om zelf molenaar te worden. Als je ergens niet bewust over nadenkt, weet je ook niet dat je het eigenlijk wil.’ Hij studeerde biologie en heeft zijn hele carrière als adviseur in het waterbeheer gewerkt, onder meer bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Die dienst werd in 2015 opgeheven, daarom besloot hij dat het tijd was voor iets anders. ‘Ik was nog niet echt aan mijn pensioen toe en ik wilde niet in een zwart gat vallen. Dus ik ben de opleiding tot molenaar gaan doen.’

Molenaar worden is makkelijker gezegd dan gedaan

Wanneer je molenaar wilt worden moet je een opleiding tot molenaar volgen. De opleiding duurt 2 jaar, maar gemiddeld zijn de meeste mensen er 3 jaar mee bezig. ‘Je denkt: ”Ik hoef nooit meer examen te doen.” ‘ Totdat je aan deze opleiding begint. Je moet zowel een regionaal als een landelijk examen afleggen. Je moet aantonen dat je verantwoord met de molen kunt omgaan – geen rare fratsen dus.’ Poldermolens houden de polders droog door het waterpeil te regelen, Heiko wist vanwege zijn achtergrond gelijk al. ‘Dit past het best bij mij.’

‘De tastbaarheid van een molen’

‘Je ziet hoe alles werkt. Bij computers weet je vaak niet wat er misgaat, bij een molen is dat heel tastbaar. Heiko geeft toe dat het geholpen heeft in zijn keuze dat hij op 10 minuten lopen woont. Dit was tijdens mijn opleiding heel handig. Er draaide hier een oudere molenaar, maar hij kreeg last van Parkinson. Toen heb ik het werk hier eigenlijk al overgenomen.’

Vrijwilliger met passie

Prak is niet alleen lid van het Gilde van Molenaars, maar ook sinds een paar jaar instructeur én penningmeester van de lokale afdeling. ‘Ik leid nieuwe molenaars op, geef theorie-avonden. Gemiddeld ben ik toch wel drie dagen per week met de molen bezig. Maar ik vind het mooi werk.’ Ongeveer 90% van de molenaars werkt vrijwillig. De enige molenaars die betaald worden, werken op commerciële basis. ‘Vrijwilligerswerk is de ruggengraat van het molenaarsbestaan. We krijgen geen vergoeding, hooguit een bakje koffie’, lacht hij. ‘Als het betaald zou moeten worden, dan houdt het snel op. Gelukkig zijn er nog genoeg mensen die zich met liefde inzetten. Voor de molens, maar ook voor het landschap eromheen.’

Nationale Molendagen: een kijkje achter de wieken

Tijdens de Nationale Molendagen wil Heiko bezoekers vooral laten zien hoe bijzonder een molen eigenlijk is. ‘Je merkt dat veel mensen nog nooit in een molen zijn geweest. Ze denken zelfs weleens dat de wieken worden aangedreven door een motor. Ze weten niet dat het echt op de wind draait. Zo’n dag is perfect om dat te laten zien.’ In Oudegein kunnen bezoekers een speurtocht doen, krijgen kinderen een certificaat mee naar huis en worden er vragen beantwoord door de molenaar zelf. ‘Iedereen is welkom. En als mensen na hun bezoek met meer waardering en kennis naar molens kijken, dan is mijn dag geslaagd.’