NIEUWEGEIN – Van dromerige melodieën tot snijdende acid house. De modulaire synthesizer maakt het allemaal. In de muzikale vrijplaats het ZeepLAB kwam een hechte community samen om hun liefde en skills te tonen voor een muziekinstrument dat voor velen nog in mysterie gehuld is. Het was dé plek om kennis te maken met dit mysterieuze apparaat.
Kaleidoscopische melodieën
Op het bedrijventerrein van de voormalige zeepfabriek in Nieuwegein staat een deur op een kiertje. Een poster met daar op ‘MODULAR ON THE SPOT 2025 WINTER EDITION’ hint naar de bron van de stampende bas die door de kier het parkeerterrein over galmt. Binnen, in de voormalige kleedkamer van de Persil-fabriek heeft een club muziekliefhebbers zich verzameld in de studioruimte/creatieve vrijplaats die het ZeepLAB heet. Op de tegeltjesvloer liggen dikke perzische tapijten waarop krukjes, zitzakken en tafeltjes staan. Op een verhoogde tafel staat een verzameling petflessen frisdrank, pepernoten en flessen wijn bij wijze van bar. Wie een drankje probeert af te rekenen, wordt vriendelijk aangekeken. ‘Alles is op basis van vrijwillige bijdrage.’ zegt de barman, en wijst naar een qr-code op de muur.
Het publiek, van vrij gevarieerde leeftijd, staat diep geconcentreerd naar een man te kijken die, in het licht van gekeurde LED-lampen, gebogen staat over een zwarte kist waar een wirwar van gekleurde stekkertjes uit steekt. Met minimale aanrakingen aan de vele draaiknoppen die het apparaat telt worden veranderingen teweeggebracht in de muziek. Uit de speakers komt het ene moment een ritmische bas die doordringt tot diep in je organen, het volgende een betoverende melodie van kleurrijke bliepjes. De tonen die te horen zijn lijken nooit echt te beginnen of op te houden, enkel op een subtiele manier vervormd te worden waarna ze compleet nieuwe vormen aannemen, een beetje als de gekleurde kralen in een kaleidoscoop. Het publiek staat in een trans mee te bewegen op de alsmaar veranderende beat. Een enkeling heeft zijn ogen dicht.
Modulaire wat?
Het instrument waar de hele middag op gespeeld wordt, heet de modulaire synthesizer. Het is een moeilijk te bevangen en uiterst complex elektronisch apparaat dat de gebruiker zelf bouwt aan de hand van los te verkrijgen ‘modules’. ‘Het leuke van modular is dat als je een bepaalde klank mooi vindt, maar bijvoorbeeld het filter niet, je zelf kan kiezen welk van de twee je in jouw machine bouwt.’ legt Bertram van Alphen (artiestennaam: Raaf) uit. Iedere module vervult één specifieke taak. Het vervormt, door aan de knop te draaien, de klank, tempo of toon van het geluid dat er binnen komt. Door met kabeltjes verschillende modules aan elkaar te verbinden legt men laag op laag bovenop een bestaande toon, en bouwt de artiest in feite zijn eigen geluid door het apparaat in een bepaalde volgorde te configureren. De configuratie van modules is bij geen twee apparaten hetzelfde. Met meer dan 15.000 beschikbare modules van ongeveer 600 producenten zijn de opties oneindig. Sommige artiesten gaan zelfs zo ver dat ze hun eigen modules in elkaar knutselen. Esther Roozendaal (artiestennaam: Estroe): ‘Een synth kan echt een verlengstuk van je persoonlijkheid worden, die van mij is tijdens het afgelopen Amsterdam Dance Event gestolen en ik had niet verwacht dat dat zo pijnlijk zou zijn. Je hele smaak en zaligheid gaat er in zitten.’ Raaf en Estroe vormen al enige tijd een duo dat hun synthesizers aan elkaar koppelt en daarmee de dromerige ‘soundscape’ verzorgt die zo kenmerkend is voor het apparaat.
Wie ziet hoe een modulaire synthesizer gespeeld wordt, krijgt soms het idee dat de machine deels ook zichzelf bespeelt. Heeft de artiest dit complexe apparaat eigenlijk wel onder controle? ‘Ja en nee’ zegt Ricardo Verschut (artiestennaam: Tectonia) ‘Ja, ik heb onder controle wat er muzikaal gebeurt. Nee, omdat een modulaire synth een temperamentvol instrument is.’ Tectonia legt uit dat delen van de synth analoog werken, en onderhevig zijn aan externe invloeden als temperatuur. Het is daarom belangrijk om regelmatig het apparaat te stemmen. ‘Tijdens optredens buitenshuis kan je instrument ineens vals zijn.’ Als organisator van Modular on The Spot en zwaargewicht in de wereld van de modulaire synths is Tectonia als een spin in het web van deze kleine, maar levendige community.
De de modulaire synthesizer van Tectonia
Foto – Yannick van Maanen
Het ZeepLAB
Met ieder een magere 10 minuten speeltijd per artiest, telt de line-up maar liefst 22 artiesten. Verdeeld over twee stages vullen de modulaire synthesizers de hele middag met hun klanken. René Voorberg is blij om een gevulde zaal te zien. Een nieuwe, permanente bestemming voor de enorme zeepfabriek is nog niet gevonden en dus mag René samen met zijn compagnon Marco Tenkink de ruimte gebruiken voor hun muzikale activiteiten onder de naam het ZeepLAB. ‘Dit is een droom.’ zegt René, terwijl zijn ogen langs de metalen kluisjes, speakers en lichten gaan. Het duo huurt de ruimte nog maar kort, maar de agenda wordt al goed gevuld. Marco geeft er muziekles en René verzorgt er onder andere workshops ‘beatmaking’. In een middag leer je hier met een groep vrienden of collega’s de basis skills voor het produceren van een elektronisch nummer. Het plan is om steeds vaker evenementen als deze te verzorgen. ‘Als je laat zien waar je mee bezig bent komen er vanzelf wel mensen op af.’ aldus René. Aan zichtbaarheid ontbreekt het tenminste niet. Met een levendige Instagrampagina en mooie evenementen in het verschiet is het ZeepLAB een mooie aanwinst voor de ondergrondse muziekscene van Nieuwegein.
