NIEUWEGEIN – Het aantal oplichtingszaken in Nieuwegein is afgelopen jaar met 33% gestegen. Het is een forse toename die de gemeente ver boven het regionale gemiddelde plaatst, maar ook boven het nationale gemiddelde. De cijfers tonen een groeiend probleem aan dat directe slachtoffers raakt en het veiligheidsgevoel van de lokale gemeenschap ondermijnt. Experts waarschuwen voor veranderende tactieken van criminelen en de kwetsbaarheid van het digitale tijdperk.
De toename van 33% in Nieuwegein is erg hoog, zeker vergeleken omliggende gemeenten. Terwijl IJsselstein een toename van 10% noteerde en Houten een stijging van 16% ondervond, bleef het aantal oplichtingszaken in Zeist redelijk stabiel met een stijging van 5% en daalde het aantal zaken in Baarn zelfs met 19%. De Nieuwegeinse cijfers overtroffen bovendien ook de landelijke stijging van 22,7%. Deze regionale en landelijke verschillen kunnen wijzen op lokale factoren die mogelijk bijdragen aan de kwetsbaarheid van de burgers van Nieuwegein.
https://localfocuswidgets.net/684f08ef82b7d
Slachtoffers en digitale kwetsbaarheid
Mevrouw Creemers (73) uit Nieuwegein is een van de vele slachtoffers van online oplichting. Creemers, die vorig jaar een deel van haar spaargeld kwijtraakte na een phishingaanval, heeft het lastig met haar financiële situatie en wilt anderen behoeden voor verdachte onlineactiviteiten. ‘Ik kreeg een e-mail die er precies hetzelfde uitzag als die van mijn bank’, vertelt ze. ‘Ze beweerden dat mijn rekening zou worden geblokkeerd als ik mijn gegevens niet zou verversen.’ Mevrouw Creemers deed wat er in de mail van haar werd gevraagd, en binnen een uur was er een totaalbedrag van €3000 van haar spaarrekening gehaald. Mevrouw Creemers staat symbool voor de vele inwoners van Nieuwegein die ongewild zijn gedupeerd door criminele praktijken.
Waarom Nieuwegein zo hard wordt getroffen
Volgens Peter Diekman, directeur Financieel Forensisch Deskundige aan de Erasmus Universiteit, wijzen de cijfers op diverse factoren die de stijging kunnen verklaren. ‘Een stijging van 33% is fors, en kan niet zomaar worden afgedaan als een landelijke trend. Hoewel we ook op nationaal niveau een toename zien, kunnen we toch stellen dat de uitschieter van Nieuwegein verklaard kan worden aan de hand van een combinatie van factoren.’ Volgens Diekman zou een mogelijke toename van kwetsbaardere doelgroepen een van deze factoren kunnen zijn. Deze toename, samengenomen met een gebrek aan zogeheten awarenesscampagnes kunnen ervoor zorgen dat steden zoals Nieuwegein sneller slachtoffer zijn van een hogere activiteit van criminele netwerken, aldus Diekman.
Diekman benadrukt dat oplichters een geavanceerdere werkwijzen hebben en zich met name richten op de menselijke psychologie. “De methodes zijn niet per se nieuw; het is de uitvoering die steeds persoonlijker en geraffineerder wordt. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van deepfake-technologie en artificiële intelligentie in filmpjes, of extreem overtuigende neppe websites.’ Volgens Diekman is fraude soms nauwelijks nog te onderscheiden van legitieme communicatie, en is de drempel om slachtoffer te worden van oplichting lager dan ooit.
De vraag hoe mensen worden opgelicht is volgens Diekman wat lastiger te beantwoorden zonder een goede analyse van specifieke gevallen in te duiken. ‘Wat wel opvalt, is dat er in het algemeen een verschuiving plaatsvindt van fysieke oplichting naar digitale oplichting.’ Dit sluit aan bij het verhaal van Mevrouw Creemers die via haar e-mail is opgelicht. ‘Cybercriminelen opereren vaak anoniem van over de hele wereld. Dit maakt het erg moeilijk om deze criminelen op te sporen en aan te pakken. Lokale preventie, voorlichting en snellere signalering van burgers en instanties spelen hierbij een belangrijke rol.’ Vertelt Diekman.
Toekomst en Preventie
Om de stijging van het aantal oplichtingszaken te verminderen is er volgens Diekman een meer geslaagde aanpak nodig. ‘Naast specifieke voorlichtingen, zoals via lokale media en sociale netwerken, moeten financiële instellingen hun systemen blijven verbeteren en haar doelgroep blijven informeren over manieren om zeker te zijn van legitimiteit.’ Diekman wijst er ook op dat de grootste verantwoordelijkheid bij de individuele burger ligt, en adviseert om altijd te blijven controleren bij officiële kanalen als het gaat om vertrouwelijke gegevens.
