Politica Darya Safai stelde recent in een Facebookbericht dat het islamisme in het Westen ‘steeds zwarter kleurt’ en dat westerse landen steeds meer slachtoffer zijn van islamitisch terrorisme. Haar bericht geeft aan dat islamitisch terrorisme een toenemende dreiging vormt voor de veiligheid Westerse landen. Volgens recente cijfers, rapporten en een toelichting klopt dit niet helemaal.

Islamitisch terrorisme in het Westen

Niet alleen uit rapporten van Europol en de AIVD blijkt dat het aantal terroristische incidenten met een islamitische achtergrond in Europa de afgelopen jaren juist is gedaald, maar ook uit onderzoeken van het Nederlandse Clingendael Instituut. In het Europol Terrorism Situation and Trend Report 2022 zien we dat er een piek was in islamitisch gemotiveerde aanslagen rond 2015-2017, onder andere door de opkomst van ISIS. Europese steden zoals Parijs, Brussel en Berlijn werden rond deze periode zwaar getroffen en dat leidde tot grootschalige samenwerking tussen veiligheidsdiensten in de hoop om toekomstige aanslagen te voorkomen.

Sindsdien zijn er strakkere maatregelen genomen. De informatie-uitwisseling tussen Europese veiligheidsdiensten is namelijk versterkt en er zijn veel preventieve maatregelen geïmplementeerd. Volgens het Clingendael-rapport heeft deze gezamenlijke aanpak gezorgd voor juist een daling in het aantal incidenten en een beter veiligheidsbeeld in het Westen.

Hoewel de cijfers dalen, blijft de dreiging wel serieus. AIVD-woordvoerder Edmond Messchaert vertelt dat islamitisch terrorisme nog steeds een belangrijk aandachtspunt is voor de dienst: ‘We nemen de dreiging van islamitisch terrorisme zeer serieus om de veiligheid te behouden.’ Volgens Messchaert monitoren veiligheidsdiensten niet alleen acute dreigingen, maar ook radicalisering en extremistische netwerken die mogelijk op de lange termijn een risico kunnen zijn. ‘Zelfs als het aantal aanslagen afneemt, kan een enkele aanval grote gevolgen hebben voor de stabiliteit in een land,’ aldus Messchaert.

Hoewel de cijfers een neerwaartse trend laten zien, wordt het thema islamitisch terrorisme nog steeds veel besproken en breed uitgelicht in de media. Elk incident trekt veel aandacht en beïnvloedt de publieke perceptie van dreiging. Hierdoor kan het komen dat we het gevoel krijgen dat het probleem groeit, terwijl de cijfers en analyses een ander verhaal vertellen.

Messchaert bevestigt dat veiligheidsdiensten daarom voortdurend goed blijven opletten: ‘We nemen de dreiging zeer serieus om de veiligheid te behouden, ook al geven de cijfers aan dat het aantal incidenten is afgenomen.’ Ondanksorden benadrukken dat, ondanks de cijfers, veiligheidsdiensten geen enkel risico willen nemen.

Conclusie

Op basis van de beschikbare cijfers, zoals die van Europol en Clingendael en de inzichten van veiligheidsdeskundigen kunnen we concluderen dat de dreiging van islamitisch terrorisme in het Westen niet toeneemt. De situatie is nu juist stabieler dan tijdens de piek in 2015-2017 en wordt beter beheerst door intensieve veiligheidsmaatregelen en samenwerking. Dat islamitisch terrorisme een groeiend probleem vormt, lijkt daarom geen juiste uitspraak van Darya Safai. Hoewel islamitisch terrorisme nog steeds een bedreigend risico vormt, wijzen de dalende cijfers en de effectiviteit van veiligheidsdiensten erop dat het Westen de dreiging steeds beter onder controle krijgt.

Bronnen

• Clingendael Instituut. Terrorisme in Nederland: Dreigingsbeeld en Antiterrorismebeleid. Clingendael, 2017. Beschikbaar op: https://www.clingendael.org/pub/2017/monitor2017/terrorisme/.
• EU Terrorism Situation and Trend Report 2022. Europol, 2022. Beschikbaar op: https://www.europol.europa.eu/publications-events/main-reports/eu-terrorism-situation-and-trend-report-2022.
• Safai, D. (2024, 6 november). Facebook-post. Beschikbaar op: https://www.facebook.com/100057711414773/posts/986380216629016/?rdid=dwilhpqBTAof6WZI.
• Messchaert, E. (2024, 6 november). Persoonlijke communicatie. AIVD-woordvoerder.
• Grafiek: Aantal islamitisch gemotiveerde aanslagen per jaar in Europa van 2010 tot 2023. Dit toont de daling na de piekperiode rond 2015-2017.