AMSTERDAM – Stel je voor: op een dag ontdek je dat jouw familie mogelijk aan de verkeerde kant van de oorlog stond en misschien zelfs betrokken was bij het verraden van de familie Frank. Dit gebeurde auteur en podcastmaker Stephanie Biesheuvel. Ze dook in de geschiedenis van haar familie, schreef er een boek over en maakte een podcastserie.
In de Amsterdamse Jordaan kan een eenvoudige ruimte meer verborgen houden dan op het eerste gezicht lijkt. Dit geldt zeker voor de fotostudio van Sander Veenman, waar hij al ruim twintig jaar werkt. Wat begon als een toevallige opmerking tijdens een buurtfeestje, leidde uiteindelijk tot een onderzoek.
De Groenteboer en de Oorlog
Sander hoorde van buurtbewoners dat zijn studio vroeger een ‘NSB-groentewinkel’ was. ‘Dat nieuws bleef bij mij hangen,’ vertelt hij. ‘Ik wilde weten wat hier in de oorlog is gebeurd.’ Hij begon zijn zoektocht in het stadsarchief van Amsterdam en vervolgde het in het Nationaal Archief in Den Haag, waar dossiers van Nederlandse NSB’ers bewaard worden. Het beeld dat hij ontdekte, was van een familie die een discutabele reputatie had tijdens de oorlog.
De Link met Anne Frank
Wat de geschiedenis van de locatie nog beladener maakte, was het Anne Frank Huis dus schuin tegenover de groentezaak bevond. Het gebouw dat nu tussen Veenmans studio en het beroemde onderduikadres staat, was destijds onbewoonbaar verklaard en werd zelfs gesloopt. Dit gaf volgens Sander vrij zicht op het Anne Frank Huis. ‘Ik dacht: zou het mogelijk zijn dat deze groenteboer iets te maken had met het verraad van Anne Frank?’ Hoewel direct bewijs daarvoor uitbleef, waren er wel opvallende connecties.
Het verraad van de Jordaan
Veenmans onderzoek trok de aandacht van Stephanie Biesheuvel, auteur en podcastmaker, die in een artikel las over de studio en haar eigen familie daarin herkende. Biesheuvel begon een onderzoek dat jarenlang zou duren wat uiteindelijk zou uitgroeien tot een boek en een podcast genaamd Het verraad van de Jordaan. Het vertelt niet alleen het verhaal van een fout verleden, maar raakt ook thema’s als intergenerationeel trauma en het belang van openheid over beladen familiegeschiedenissen.
Wat begon als een lokaal gerucht, groeide uit tot een verhaal dat zowel de donkere als de verhelderende kanten van familiegeschiedenissen onthult. Voor Stephanie had dit project een diepere betekenis ‘Het familiegeheim heeft gedrukt op al mijn familieleden. Maar ik vind het belangrijk dat dit stopt bij mij. Ik wil dit niet doorgeven aan mijn kinderen.’ Haar werk, dat resulteerde in een podcast, een boek en een documentaire, biedt meer dan alleen een historisch verslag. Het roept op om niet weg te kijken van de donkere hoofdstukken in onze familiegeschiedenissen, maar juist om ze onder ogen te zien.
Bekijk hieronder de videoreportage van Thijmen Verkuijl
