Het aantal meldingen van online seksueel geweld neemt toe. Dat blijkt uit recent onderzoek van vijf gespecialiseerde organisaties, waaronder Fonds Slachtofferhulp. Niet alleen het misbruik zelf, maar vooral de reacties van de omgeving zorgen voor langdurige mentale schade. De vraag is dan ook niet wat slachtoffers kunnen doen om zich te beschermen, maar hoe de samenleving hen beter kan ondersteunen. Tegelijkertijd zoeken slachtoffers naar manieren om hun kracht terug te winnen, zowel mentaal als fysiek. 

Dat het aantal meldingen onder jongeren toeneemt, is niet per se slecht. Het kan ook een positief effect hebben, doordat er meer over gesproken wordt en slachtoffers zich vaker melden. Ondanks de toename van meldingen heeft online seksueel geweld nog steeds diepe gevolgen. “Veel mensen denken dat als iets je lichamelijk overkomt, dat dat erger is dan wanneer het online gebeurt,” vertelt Jaqueline Kleijer, mediapedagoog. “Maar online is de impact net zo groot als fysiek. Beelden kunnen blijven circuleren en het oordeel van anderen kan slachtoffers jarenlang achtervolgen.”

Verantwoordelijkheid ligt bij de samenleving

De dreiging dat de beelden opnieuw gedeeld worden, veroorzaakt langdurige stress en angst. Veel slachtoffers voelen zich machteloos en schamen zich, vooral door de veroordelende reacties van hun omgeving.

Kleijer benadrukt dat de verantwoordelijkheid voor de bescherming van slachtoffers niet bij henzelf ligt. Er wordt nog vaak gevraagd: ‘Wat kan een slachtoffer zelf doen om dit te voorkomen?’ Kleijer vindt dat die vraag verkeerd wordt gesteld. “Het lijkt alsof we altijd verwachten dat het slachtoffer aan de slag moet gaan,” zegt ze. “Het is aan de samenleving om iets te doen. De maatschappij moet veranderen, zodat slachtoffers zich veilig kunnen voelen.” Dit begint bijvoorbeeld met het bieden van steun en het vermijden van veroordeling, maar ook met het bespreekbaar maken van seksualiteit en online gedrag.

Van machteloosheid naar zelfvertrouwen 

Online seksueel geweld beïnvloedt niet alleen het dagelijks leven van slachtoffers, maar tast ook hun gevoel van veiligheid aan. Hoe kunnen zij weer grip krijgen op hun leven? In de reportage onderzoeken we welke rol het zelfverdedigingssysteem Krav Maga hierin heeft. Er wordt gesproken met instructeur Arik Nativ van Krav Maga Leidsche Rijn en drie ervaringsdeskundigen over dit onderwerp.