Mensen die eerder overlijden dan de gemiddelde leeftijd, zijn vaak mensen met een kleine portemonnee. Dit beweerde Kamerlid Luc Stultiens van GroenLinks-PvdA tijdens het plenaire debat van woensdag 25 september . Volgens hem zijn mensen die eerder overlijden dan gemiddelde, mensen met een laag besteedbaar inkomen. Maar hij onderbouwde niet waar deze uitspraak vandaan komt. Na navraag te hebben gedaan bij Kamerlid Luc Stultiens, gaf hij aan dat hij het Centraal bureau voor Statistiek (CBS) als bron heeft geraadpleegd.
Verschillen in levensverwachting
Uit cijfers van het CBS blijkt dat in Nederland de gemiddelde levensverwachting voor mannen en vrouwen verschilt. Volgens de voorspellingen van het CBS wordt een man gemiddeld 80,61 jaar en een vrouw 83,70 jaar in 2024. Als je kijkt naar de cijfers van het CBS over gezonde levensverwachting, inkomen en welvaart voor de jaren 2019-2022, zie je verschillen tussen de verschillende welvaartsgroepen. Cijfers uit de periode 2022-2024 worden pas in 2026 toegevoegd.
Het CBS heeft onderzoek gedaan naar de gezonde levensverwachting; inkomen en welvaart van huishoudens op basis van het besteedbaar inkomen en het vermogen van huishoudens. Huishoudens in de laagste welvaartsgroep hebben een laag inkomen en een laag vermogen. Er zijn vijf inkomensgroepen van elk 20%. Hieruit blijkt dat mensen die in de eerste welvaartsgroep vallen, vergeleken met de vijfde welvaartsgroep, een veel lagere levensverwachting hebben. Ook is er verschil tussen mannen en vrouwen. In de onderstaande grafiek zie je de levensverwachting en gezonde levensverwachting voor mannen en vrouwen.
Uit de grafiek blijkt dat mannen in de eerste welvaartsgroep een levensverwachting van 73,5 jaar hebben, en vrouwen 78 jaar. Mannen en vrouwen in de vijfde welvaartsgroep hebben daarentegen een levensverwachting van respectievelijk 83,2 en 86,1 jaar. Mensen met een laag besteedbaar inkomen hebben dus een lagere levensverwachting dan mensen met een hoog besteedbaar inkomen.
Verschillende factoren
Dat mensen met een laag besteedbaar inkomen een lagere levensverwachting hebben, heeft te maken met verschillende factoren volgens bijzonder hoogleraar gezondheid en welzijn van mensen met een lagere sociaaleconomische positie, Gera Nagelhout. Allereerst speelt leefstijl een rol: “Weinig financiële middelen kunnen stress veroorzaken, en langdurige financiële problemen kunnen leiden tot chronische stress. Dit kan uiteindelijk gezondheidsproblemen veroorzaken die weer kunnen leiden tot een eerdere dood,” aldus Nagelhout.
Ook hebben deze mensen vaak minder geld voor gezond eten en sporten. Hierdoor integreren ze minder goed in de samenleving, wat belangrijk is voor de mentale gezondheid. Ze hebben vaak het gevoel een lage sociaaleconomische status te hebben, wat hun situatie verergert.
Daarnaast speelt de woonomgeving een rol. “Als mensen in een wijk wonen waar veel mensen met weinig geld wonen, nodigt de wijk vaak uit tot ongezonder gedrag. Vaak is het er minder veilig, zijn er meer tabakszaken, en is er minder groen,” aldus Nagelhout.
Gezondheidszorg en opleidingsniveau
In Nederland heeft iedereen gelijke toegang tot zorg. In de praktijk stellen mensen met een laag inkomen zorg echter vaak uit, omdat ze bang zijn voor de bijkomende kosten. “Mensen proberen wel zorg te krijgen, maar zijn bang dat ze niet serieus worden genomen vanwege hun uiterlijk of omdat ze denken dat ze minder geld en status hebben,” zegt Nagelhout. Ook het opleidingsniveau speelt een rol. “Mensen met een lager opleidingsniveau hebben vaak een slechtere gezondheid, omdat ze minder te besteden hebben en geen geld hebben voor bijvoorbeeld bijles.”
Conclusie:
De uitspraak van Luc Stultiens over dat mensen die eerder overlijden dan de gemiddelde levensverwachting mensen zijn met een lager inkomen is juist. Dit omdat ze vaak niet de juiste middelen hebben om de gemiddelde levensverwachting leeftijd te halen. Want factoren zoals leefstijl, woonomgeving, toegang tot gezondheidszorg en opleidingsniveau dragen hieraan bij.
Bronnen:
- CBS Statline. (z.d.). Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://opendata.cbs.nl/StatLine/#/CBS/nl/dataset/84842NED/table?dl=A9090
- CBS Statline. (z.d.-b). Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/85742NED/table?ts=1727716036154
- CBS Statline. (z.d.-c). Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/85742NED/table?ts=1727716036154
- Centraal Bureau voor de Statistiek. (2019, 9 december). Hoe is de financiële welvaart verdeeld? Centraal Bureau Voor de Statistiek. https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2019/50/hoe-is-de-financiele-welvaart-verdeeld-
- CBS Statline. (z.d.-d). Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/85445NED/table?defaultview&dl=747D6
- Gezonde levensverwachting naar inkomen. Centraal Bureau Voor de Statistiek. Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2020/08/gezonde-levensverwachting-naar-inkomen
- CBS Statline. (z.d.-f). Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://opendata.cbs.nl/StatLine/#/CBS/nl/dataset/84842NED/table?dl=A9090
- Plenaire verslagen. (z.d.). Tweede Kamer Der Staten-Generaal. Geraadpleegd op 3 oktober 2024, van https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2024-2025/5#:~:text=Plenair%20verslag%20Tweede%20Kamer,%205e%20vergadering%20Woensdag%2025%20september%202024
- Gera Nagelhout bijzonder hoogleraar bijzonder hoogleraar gezondheid en welzijn van mensen met een lagere sociaaleconomische positie, Universiteit Maastricht en Lector Avans Hogeschool.
