In de uitzending Ongehoord Nieuws van dinsdag 1 oktober zat politicoloog Yernaz Ramautarsing aan tafel. Hij beweerde dat geen enkel NAVO-land ooit Rusland heeft aangevallen of bedreigd. Het klopt dat Rusland nog nooit is aangevallen door de NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, maar wel of geen bedreiging is moeilijk te constateren, zeggen experts.
Tijdens het gesprek aan tafel over de nieuwe baan van oud-premier Mark Rutte bij de NAVO, vormt er een discussie over Rutte’s uitspraak om Oekraïne lid te maken van de NAVO. Volgens politicoloog Yernaz Ramautarsing zijn er geen zorgen wat betreft deze uitspraak van Rutte. “Ik vind het een heel gek idee dat als wij Oekraïne lid maken, dat wij Rusland dan dwingen om al hun soldaten naar Europa te verplaatsen. Geen enkel NAVO-land heeft ooit Rusland aangevallen. Geen enkel NAVO-land heeft ooit Rusland bedreigd. De angst die Poetin heeft is dat Oekraïne een succesvolle staat wordt, want dan kan hij de leugen van zijn dictatuur niet meer verkopen”, aldus de politicoloog.
Aanval op Rusland
Om te constateren dat deze uitspraak: “geen enkel land heeft Rusland ooit aangevallen of bedreigd’ klopt, is de uiting neergelegd bij Maarten Muns, eindredacteur Atlantisch perspectief van de organisatie Atlantische Commissie. “De NAVO is een defensief bondgenootschap, wat betekent dat de nadruk in eerste plaats ligt op verdediging van de NAVO-landen en afschrikking van agressie van buitenaf. De NAVO is dus niet uit op oorlog of confrontatie. Er zijn ook geen gevallen bekend van individuele landen die, nadat ze NAVO-lid zijn geworden, Rusland hebben aangevallen of bedreigd. Dus Ramautarsing heeft in dit geval gelijk”, aldus Muns. Ook historicus en professor War Studies van Universiteit van Amsterdam Samuël Kruizinga geeft aan dat er geen sprake is geweest van een aanval op Rusland. “De NAVO kan structuren pas in werking zetten op het moment dat er ofwel overeenstemming is over een missie buiten NAVO-gebied, ofwel dat artikel 5 in werking wordt gesteld”, zegt de historicus.
Artikel 5
Het Artikel 5 waar dr. Kruizinga het over heeft, is de belangrijkste afspraak van de NAVO-landen: Een aanval op 1, is een aanval op iedereen. Bondgenoten helpen elkaar dus wanneer een van de landen wordt aangevallen. Artikel 5 is tot nu toe 1 keer geactiveerd. Dit was na de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001. Met steun van bondgenoten begonnen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië toen een militaire operatie om terrorisme in Afghanistan tegen te gaan. Uit het datadocument van het Ministerie van Defensie blijkt dat Rusland hier geen onderdeel van uitmaakte.
Uitzonderingen
Toch zijn er gevallen geweest waarin Rusland en NAVO-landen doelen hebben geraakt van de tegenpartij. Dit vertelt dr. Maria Falina, universitair docent geschiedenis Oost-Europa aan de Universiteit Utrecht. Falina: “This happened when a Russian military jet was shot down by Turkey in 2015 and the preceding incidents when Russian jets violated the Turkish air space, but those have been resolved diplomatically and were not formally classified as a military attack. Russia has violated the airspace and international waters of several NATO countries over the years but all these have been resolved diplomatically”.
Dreiging
Dhr. Ramataursing had het in zijn uitspraak ook over dreiging naar Rusland vanuit NAVO-landen. Volgens Maria is dit een kwestie van perspectief. ‘This is a matter of opinion and interpretation. NATO’s official position is that it doesn’t and has no intention to pose a military threat to the Russian Federation. This, however, is not the official Russian position. Russia-NATO relations have been in a crisis mode since long before the start of the full-scale war in Ukraine in 2022 and could be traced back all the way to the NATO-bombing of Yugoslavia in 1999, which had made a profound impact on Russia’s foreign policy. Things began to really deteriorate after 2005.’, aldus de universitair docent. “Russia has maintained that the expansion of NATO to the east constitutes a threat to the Russia’s national security, for instance.”
Historicus Samuël Kruizinga zegt dat er ongetwijfeld momenten zijn geweest waarin Rusland zich bedreigd zou kunnen voelen en wat als een bedreiging zou worden neergezet in de Russische staatspropaganda. “Dat er antagonistische geluiden richting het Warschaupact zijn gemaakt in de periode tot 1991 staan als een pal boven water en dat er daarna af en toe spanningen zijn geweest ook”, zegt Kruizinga. Echter beweert hij dat NAVO nog nooit heeft gezegd: ‘Wij gaan Rusland aanvallen’. Volgens Michael Kemper, hoogleraar Europese Studies aan Universiteit van Amsterdam, gebruikt Rusland deze ‘bedreigingen’ als excuus voor eventuele aanvallen. “Het Kremlin beschrijft Rusland altijd als door het Westen belegerde natie die direct bedreigd wordt om daardoor weg te komen met hun invasies en repressie thuis.”, aldus Kemper.
Conclusie
– Politicoloog Yernaz Ramautarsing beweerd dat geen enkel NAVO-land ooit Rusland heeft aangevallen of bedreigd
– Er is volgens experts nog nooit een geval geweest van een aanval op Rusland vanuit NAVO-landen
– Volgens het Ministerie van Defensie is er 1 keer sprake geweest van Artikel 5; een aanval op 1, is een aanval op iedereen. Rusland maakte hier geen onderdeel van uit.
– Er zijn wel gevallen geweest waardoor Rusland heeft kunnen constateren van een mogelijke dreiging, maar geen concreet bewijs. Dit is een kwestie van perspectief.
– Daarom wordt de bewering over aanvallen als waar beschouwd, maar over dreiging als grijs gebied
Bronnen
Mailcontact:
– Maarten Muns (eindredacteur Atlantisch perspectief van de organisatie Atlantische commissie) Atlantische commissie
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/maarten-muns-0391b013/?originalSubdomain=nl
– Michael Kemper (hoogleraar Europese Studies universiteit van Amsterdam)
Mail: M.Kemper@uva.nl
– Maria Falina (universitair docent geschiedenis Oost-Europa aan de Universiteit Utrecht) Profiel Maria Falina UU
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/maria-falina-02877b4/
Belcontact:
– Samuël Kruizinga (historicus en professor War Studies van Universiteit van Amsterdam) Profiel s.f.kruizinga UvA
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/samuelkruizinga/?originalSubdomain=nl
Documentair:
– Artikel 5 (Het noord Atlantische verdrag Washington D.C 1949)
– Militaire aanval NAVO op Afghanistan (datadocument van het Ministerie van Defensie)
