Oordeel factcheck: Nuance
Tijdens de 9e Tweede Kamer vergadering van donderdag 3 oktober 2024, deed BBB-kamerlid Claudia van Zanten de volgende uitspraak: “De dalende homoacceptatie komt in Amsterdam vooral voor onder jongeren met een niet-westerse achtergrond.” In een X-bericht van politieke partij BBB werd de uitspraak van Van Zanten nogmaals uitgelicht.
Van Zanten deed deze uitspraak om te belichten dat de homoacceptatie daalt, en om duidelijk te maken dat voor een oplossing te zorgen er naar de oorzaak van het probleem gekeken moet worden. Van Zanten stelde de Staatsecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Kamervragen over dit onderwerp.
De Telegraaf publiceerde op 2 oktober 2024 een artikel over deze dalende percentages. Hier in benoemd Martijn Schrijver, auteur van het artikel, verschillende uitspraken van partijleden. Zo stelde VVD’er Wout Deterink ‘code rood’ over de situatie. Dit artikel is een aanleiding geweest voor de uitspraak van Van Zanten.
Cijfers
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de homoacceptatie in Amsterdam daadwerkelijk daalt. Zo kwam in de Gezondheidsmonitor Jeugd van GGD Amsterdam naar voren dat nog maar 43% van de jongeren het normaal vindt dat twee mensen van hetzelfde geslacht verliefd zijn op elkaar. Als je dat vergelijkt met cijfers uit 2021 is het percentage met 26% gedaald.
Uit een onderzoek van EenVandaag blijkt dat 51% van de LHBTIQ+’ers vindt dat het slecht gaat met de homoacceptatie. In dit Pride-onderzoek deden 24.469 leden van het opiniepanel van EenVandaag mee, waarvan 2.655 leden zelf uit de LHBTIQ+ gemeenschap komen. In het onderzoek is te zien dat in voorgaande jaren het percentage lager is dan in 2024. Zo was het in 2023 nog 43% en in 2022 38%. Het percentage van mensen die vinden dat het slecht gaat met de acceptatie van de LHBTIQ+ gemeenschap is dus ten opzichte van vorig jaar met 8% gestegen.
Actieonderzoek
Nu is het dus duidelijk dat de homoacceptatie in Amsterdam daalt. De vraag blijft wel of dit, zoals Van Zanten suggereert in haar uitspraak, ook echt voorkomt onder jongeren met een niet-westerse achtergrond. In 2021 deed Public Mediation in opdracht met Gemeente Amsterdam actieonderzoek naar wie de daders en verdachten zijn in het kader van discriminatie van LHBTIQ+ gemeenschap. In het onderzoek zijn respondenten gevraagd naar specifieke kenmerken van mensen die hen heeft gediscrimineerd. Bij alle geïnterviewde respondenten zijn er overeenkomende kenmerken aan te duiden met betrekking tot de daders van discriminatie. Het gaat dan over overeenkomsten in culturele en geloofsachtergrond, leeftijd en geslacht, en groepssamenstelling. Door de respondenten van dit onderzoek worden de daders vaak aangeduid als Amsterdammers met een niet- Nederlandse achtergrond. “Het is actieonderzoek, we kijken dus alleen naar hoe mensen iets beleven.” Aldus Marc Rijnveld, directeur Public Mediation. Er wordt door Public Mediation geen verder onderzoek gedaan naar deze uitkomsten.
Conservatieve jeugd
Uit een onderzoek uit 2017 van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) is gebleken dat de negatieve houding onder Nederlanders met een migratieachtergrond, komt door de religieuze achtergrond en het opleidingsniveau van de ouders. De uitkomsten van dit onderzoek zijn al van zeven jaar geleden, dat maakt het moeilijk om te vergelijken met een hedendaagse situatie. Rijnveld benoemt wel dat de jeugd steeds conservatiever wordt. “Kijk maar naar de uitkomsten van de Scholierenverkiezingen 2023,” zegt Rijnveld. Hierin ging 15,9% van de stemmen naar PVV, gevolgde door 13,3% van de stemmen voor Forum voor Democratie.
Homoacceptatie in de Amsterdamse Raad
In de vergadering van de raadscommissie Onderwijs, Zorg en Armoedebestrijding Amsterdam van 2 oktober 2024 benoemd wethouder Marjolein Moorman dat het probleem van de dalende homoacceptatie in een breder perspectief bekeken moet worden. Daarmee bedoelt zij dat het voorstel van lid Wout Deterink van VVD Amsterdam, over het starten van een onderzoek op wijkniveau, geen bijdrage gaat geven aan het bevorderen van de homoacceptatie. Zo zegt wethouder Moorman: “Laten we wegblijven van stigmatiserende boodschappen de wereld in brengen.”
Zo zegt ook Charlot Pierik, adviseur inclusie en diversiteit bij Movisie, dat als iedereen maar blijft herhalen dat de homoacceptatie daalt, gaan mensen dat ook geloven. “Dat heeft een slechte invloed op de LHBTIQ+ mensen zelf, daar worden ze angstig van.” Aldus Pierik.
Conclusie
De informatie die bekend is over homoacceptatie onder jongeren met een niet-westerse achtergrond is beperkt en gedateerd. Dat maakt het moeilijk om een actueel oordeel te doen over of de uitspraak van Van Zanten klopt. Als alle informatie van de dalende homoacceptatie in Amsterdam en de uitkomsten van onderzoeken naar ‘daders’ en mensen met een migratieachtergrond naast elkaar wordt gelegd, zit er een kern van waarheid in de uitspraak van Van Zanten. Of dit vandaag de dag nog op dezelfde manier speelt en of de negatieve houding van mensen met een migratieachtergrond tegenover homoseksualiteit ook zorgt voor dalende homoacceptatie, is niet met zekerheid te zeggen.
