Uit een X-post gemaakt door Huub Bellemakers, een campaigner, voorlichter en kandidaat-Kamerlid namens GroenLinks op 9 oktober 2024 is er beweerd dat de Tweede Kamer partij GroenLinks-PvdA tegen het Koningshuis zou zijn. Dit schreef hij op zijn X-pagina als reactie op een X-post van Bram van Montfoort, een campaigner namens de AERM (Alliance of European Republican Movements), het Nederlandse Republikeinse Genootschap en Meer Democratie. Waarin hij beweerde dat Kamerlid namens GL-PvdA Jesse Klaver “verzwijgt dat de partij voor een republiek is”. Dit baseert hij op een opmerking gemaakt door Jesse Klaver tijdens het debat dat gevoerd is op 9 oktober 2024 over de begroting Algemene Zaken 2025 en de begroting Koning 2025. Waarin hij rond minuut 11:20 zegt: “Het is geen geheim dat we naar een ceremonieel koningschap willen”.

X-post Huub Bellemakers

Wil GroenLinks-PvdA daadwerkelijk een ceremonieel koningschap?

Om dit te kunnen beantwoorden, is het handig om te kijken naar het meest recente verkiezingsprogramma van de GroenLinks-PvdA. Namelijk het verkiezingsprogramma uit 2023. Daarin staat onder kopje 3.2 van hun verkiezingsprogramma dat ze naar een “parlementaire republiek” willen. Er staat in dat kopje de volgende geciteerd: “In een rechtvaardige samenleving wordt iedereen gelijk behandeld. Het koningshuis, met een onschendbaar staatshoofd dat op basis van erfopvolging gekozen wordt, past hier niet bij. We streven daarom naar het invoeren van een parlementaire republiek”. Dus op basis van wat in het officiële verkiezingsprogramma van de partij staat kan je bevestigen dat de partij GroenLinks-PvdA van het koningshuis af wil en de Nederlandse democratie wil hervormen tot een parlementaire republiek.

Maar waarom maakt Jesse Klaver tijdens het debat zo’n opmerking dan?

Het is niet vanzelfsprekend dat een partij uitkomt tegen de monarchie. Vooral in een land als Nederland, waar de publieke steun voor de monarchie nog sterk is, volgens de cijfers van IPSOS. IPSOS voert jaarlijks in opdracht van de NOS een Koningsdagenquête uit, waarbij er gekeken wordt hoe Nederlanders tegen de monarchie aankijken, wat ze vinden van het koningshuis en wat ze vinden van de kosten omtrent het koningshuis. Dit opinieonderzoek is dus dit jaar (2024) op 27 april uitgevoerd en is er geconstateerd dat de steun voor de monarchie best stabiel blijft. In de afgelopen vier jaar is de stelling dat “Nederland een monarchie moet blijven” door tussen 55%-58% van de Nederlanders die aan de peilingen hebben meegedaan gesteund. Waar republikeinen en monarchisten het wel over eens zijn, zijn de kosten omtrent het koningshuis en meer transparantie wat dat betreft. 74% van alle Nederlanders vindt dus dat het koningshuis belasting moet betalen en wil graag weten wat het koningshuis allemaal daadwerkelijk kost. Maar hoe Nederland nadenkt is niet altijd hoe een politieke partij nadenkt. De fracties GroenLinks en Partij van de Arbeid hebben namelijk op 14 oktober 2023 voor hun gezamenlijke verkiezingsprogramma gestemd voor de afschaffing van de monarchie. Op het verkiezingscongres is dit wijzigingsvoorstel met een nipte meerderheid van 52% aangenomen en is het opgenomen in het recente verkiezingsprogramma van GL-PvdA. Dus dat er verdeeldheid is binnen de fractie omtrent de monarchie is dan hierbij duidelijk. Tegenstanders van het voorstel vonden het belang van de geschiedenis en de symbolische functie te groot om de monarchie af te schaffen, terwijl aanhangers verwezen naar het nazi- en koloniaalverleden waar het koningshuis een groot deel van zijn vermogen aan te danken heeft.

Cijfers steun monarchie IPSOS 2024

Conclusie

Waar: Het klopt inderdaad dat op het officiële verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA staat dat ze de monarchie op termijn willen afschaffen en de Nederlandse democratie willen hervormen tot een parlementaire republiek. Het wijzigingsvoorstel is aangenomen met een nipte meerderheid. Maar er heerst nog altijd verdeling binnen de fractie over deze kwestie, wat waarschijnlijk een reden zou kunnen zijn dat dhr. Klaver een opmerking maakte tijdens het plenair debat op 9 oktober 2024 dat niet direct aansloot bij het verkiezingsprogramma van zijn partij.

Bronnen:

• X-post Huub Bellemakers.
• X-post Bram van Montfoort.
• Verkiezingsprogramma 2023 GroenLinks-PvdA.
• Standpunt Groenlinks monarchie.
• Hart van Nederland artikel omtrent afschaffing monarchie.
• Cijfers IPSOS omtrent steun monarchie.
• Begroting Algemene Zaken 2025 en begroting Koning 2025.
• Profiel-pagina Huub Bellemakers.
• Telefonisch contact met GroenLinks-PvdA op 17-10-2024