Het is vandaag Wereld Diabetesdag. Op die dag staan we wereldwijd stil bij alle types van diabetes mellitus en kijken we naar nieuwe onderzoeken en de huidige status van de ziekte. Dat is nu belangrijker dan ooit, want volgens cijfers van de International Diabetes Federation zullen er in 2030 zo’n 643 miljoen mensen leven met diabetes. Die wereldwijde groei brengt grote economische en humanitaire problemen met zich mee, maar volgens experts kunnen we dat voorkomen door fundamenteel onze leefstijl aan te passen.
“Het probleem is ernstig”, vertelt hoogleraar Diabetologie in het Leids Universitair Medisch Centrum Hanno Pijl. “Het is een van de grootste medische problemen waar wij als mensen in de wereld op dit moment mee moeten worstelen en dat aantal blijft wereldwijd maar groeien”, aldus Pijl. Ook de Diabetesvereniging Nederland maakt zich zorgen: “Op dit moment zijn er 1,2 miljoen Nederlanders met diabetes en daar komen wekelijks zo’n 1.200 mensen bij”, aldus de vereniging. Diabetes staat op de achtste plek van de meest voorkomende doodsoorzaken ter wereld en volgens de WHO is het aantal mensen met diabetes wereldwijd in 20 jaar tijd gestegen van 151 naar 537 miljoen. Volgens cijfers van de International Diabetes Federation en de WHO hadden in 2021 ruim 540 miljoen mensen gediagnosticeerde diabetes en dat aantal zal stijgen naar 643 miljoen in 2030 en 783 miljoen in 2045. Het Diabetes Fonds spreekt van een ‘diabetescrisis’, want naast de 1,2 miljoen Nederlanders die zijn gediagnosticeerd met diabetes, bleek uit recent onderzoek van de Maastricht University dat meer dan 1,4 miljoen mensen in Nederland een verhoogd risico hebben op diabetes type 2; dat is één op de drie mensen.
De gevolgen
Als het aantal mensen met diabetes echt zo stijgt, zoals de WHO en de IDF zeggen, dan hebben we volgens hoogleraar Hanno Pijl een groot probleem: “In de eerste plaats veroorzaakt die stijging heel veel persoonlijk leed voor de mensen die diabetes krijgen, dat is een verschrikkelijk humanitair gevolg”, vertelt Pijl. Daarnaast vormt diabetes een enorme belasting voor zorgsystemen: “Al die mensen hebben doktoren nodig, medicijnen en extra hulp bij complicaties. Dat kost allemaal ontzettend veel en vergt enorm veel van de zorg”, aldus Pijl.
Volgens cijfers van het World Economic Forum en de IDF waren de wereldwijde uitgaven aan gezondheidszorg voor diabetes in 2021 zo’n $966 miljard, met als duurste plekken Noord-Amerika en het Caribisch Gebied en de ‘Western Pacific’ en dat zal naar verwachting stijgen tot 1 biljoen in 2030. In de Verenigde Staten alleen al, werd er in 2022 zo’n $412,9 miljard uitgegeven aan zorgkosten voor diabetici en de gemiddelde Amerikaan met diabetes geeft jaarlijks zo’n $12.022 uit aan hun ziekte, dat is ruim 2,5 keer meer dan een Amerikaan zonder diabetes.
Naast de kosten voor de diabetici zelf, zijn er indirecte kosten door verminderde werkgelegenheid, zoals arbeidsongeschiktheid, productiviteitsverlies en vroegtijdige sterfgevallen. Diabetes is volgens Pijl een van de grote spelers op het gebied van zorgkosten, dus als er in 2045 inderdaad 783 miljoen mensen zijn met diabetes, dan kunnen we die ziektelast financieel niet meer bijhouden: “Andere sectoren van onze samenleving die heel belangrijk zijn, zoals onderwijs en veiligheid, zullen gaat lijden onder de hoge ziektekosten van diabetes”, aldus Pijl.
Dweilen met de kraan open
Maar wat doen wij dan verkeerd in onze huidige samenleving? “In de eerste plaats eten we de verkeerde dingen, daarnaast bewegen we veel te weinig, we slapen kort en van slechte kwaliteit en we ervaren chronische stress, omdat we te veel van onszelf eisen en van anderen”, aldus Pijl. Daarnaast zijn er volgens de hoogleraar nog de bekende inkoppertjes: we roken sigaretten en we drinken alcohol. Al die factoren zorgen voor een ontsteking in ons lijf en een verhoogd risico op diabetes type 2.
Het is volgens Pijl daarom van essentieel belang dat we die factoren gaan beperken in de samenleving: “Er wordt op dit moment heel hard gewerkt aan nieuwe technologieën, computersystemen en efficiëntie, maar dat is dweilen met de kraan open als we niet iets doen aan de wereldwijde leefstijl van mensen. Wat werkelijk helpt is om minder mensen in de zorg te hebben en dat kan als je fundamenteel de leefstijl in de maatschappij aanpakt”, vertelt Pijl. “Je moet diabetes niet meer zien als medisch probleem, dat je kan oplossen met zorg en medicijnen, maar je moet het zien als maatschappelijk probleem, dat je kan oplossen met aanpassingen in de samenleving”, aldus Pijl. Volgens hem moeten we veel beter nadenken over hoe we onze maatschappij gaan inrichten op een manier die gezondheidsbevorderend is, zoals het goedkoper maken van gezond eten en door beweging te stimuleren. “Op die manier voorkom je dat enorme aantal dat de IDF voorspelt en beperkt je die druk op de zorg”, aldus Pijl.
Het aantal mensen met (een verhoogd risico op) diabetes is de afgelopen jaren wereldwijd flink gestegen en zal blijven stijgen met alle economische en humanitaire gevolgen van dien. Om die gevolgen te voorkomen, moeten we volgens hoogleraar Pijl fundamenteel onze wereldwijde leefstijl aanpassen. Voorkomen is beter dan genezen, maar wat als je leeft met diabetes in Australië of Amerika? Ashley Ng (Melbourne) en Roger Hare (New Jersey) leggen uit hoe hun leven eruitziet. Beluister hier de reportage.
