De instroom in de WIA blijft een actueel onderwerp in de discussie over de arbeidsmarkt. In het commissiedebat van de Tweede Kamer op 18 februari, claimde de heer Vijlbrief (D66): “Jongere vrouwen stromen veel vaker de WIA in.” Een bewering die impact heeft op het publieke beeld van de arbeidsmarkt. Na zorgvuldig onderzoek blijkt de claim juist te zijn.

Deze factcheck is geschreven op 06-03-25 met kennis van dat moment.

Oordeel

Waar

Waarom de bewering juist is

Om deze bewering te onderzoeken is het belangrijk om eerst te weten wat de WIA inhoudt. WIA is een afkorting van de wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. De WIA-uitkering is een inkomen bij arbeidsongeschiktheid. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) is verantwoordelijk voor het verstrekken van deze uitkeringen en de beoordeling van aanvragen.

De uitkering onderscheidt zich in 2 soorten: IVA, voor volledig arbeidsongeschikten en WGA voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten.

Om in aanmerking te komen voor een WIA-uitkering moet je in Nederland verzekerd zijn voor arbeidsongeschiktheid en minimaal 35% arbeidsongeschikt zijn. Dit betekent dat alleen mensen die door ziekte of beperkingen substantieel minder kunnen werken, de WIA in kunnen stormen. Maar wat zijn de belangrijkste redenen waarom werknemers, en met name jongere vrouwen, in deze uitkering terechtkomen?

Volgens Mariëlle Pinas, senior re-integratieconsulent 2e spoor en jobcoach, zijn de klachten die bijdragen aan het verzuim vooral psychisch van aard. “Er zijn verschillende oorzaken: mentale klachten, fysieke klachten, maar het is duidelijk dat de mentale problematiek steeds intensiever wordt.”

Uit onderzoek van het UWV,  rapport volumeontwikkelingen voorjaar 2024, blijk dat bij mannen en vrouwen tot 40 jaar die een WIA-uitkering toegekend kregen hebben in 2023, ongeveer 60% een psychische aandoening heeft.

Het CBS bevestigt uit hun onderzoek arbeidsongeschiktheidsuitkeringen dat psychische stoornissen, zoals depressieve episoden, de meest voorkomende oorzaak zijn van arbeidsongeschiktheid bij vrouwen. Eind 2020 waren 39,9 duizend vrouwen arbeidsongeschikt door deze oorzaak.

In de bewering van Vijlbrief gaat het overduidelijk om jonge vrouwen, maar hoe definiëren we ‘jonge vrouwen?’ Het UWV  hanteert de grens tot 40 jaar als een jongere werknemer. De meest relevante gegevens over de instroom in de WIA van vrouwen zijn dan ook tot en met deze leeftijdscategorie.

Het Centraal Beheer rapport  van 2024 toont een toename van 9% in het totaal aantal WIA-uitkeringen. Het onderzoek  van Jasper Broers, WIA-expert bij Nationale Nederlanden, bevestigt dat er een stijging is bij de leeftijdsgroep van 25-35 jaar van 5%. Werkklimaat speelt hierbij een grote rol, met een stijging van het aantal langdurig zieke mensen.

Er is echter meer onderzoek nodig naar de specifieke reden onder vrouwen

In het onderzoek van het UWV, is het aantal WIA-aanvragen onder vrouwen tot 40 de laatste jaren gestegen. Deze cijfers komen uit het jaar 2023, waarbij de toename van WIA-aanvragen, onder vrouwen, ten opzichte van 2022 met 26% is toegenomen.

Mariëlle Pinas herkent deze ontwikkeling: “We zitten nu wel in een maatschappij waarin er steeds meer druk komt te staan op werknemers. Vooral vrouwen moeten veel ballen in de lucht houden. De druk op vrouwen is sinds vroeger gegroeid in onze arbeidsmarkt. Het uitvallen van jongere vrouwen op de werkvloer is dus begrijpelijk.”

Toch is het belangrijk om te onderzoeken of het dan ook echt vaker voorkomt dan bijvoorbeeld bij het andere geslacht.

Recente CBS-cijfers tonen aan dat het aantal vrouwen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering eind 2024 440 duizend was, tegenover 375 duizend mannen. Hierbij moet er vermeld worden dat niet alleen de WIA, maar ook WAO, WAZ en Wajong onder vallen. Echter is dit nog steeds een groot verschil.

In het Centraal Beheer rapport wordt tevens nogmaals bevestigd dat de instroom van vrouwen in de WIA stijgt. De toename van 26% die ook duidelijk werd in het UWV onderzoekt is bijna twee keer zo hoog als bij mannen. Daar is een groei geconstateerd van 15%.

Conclusie

De claim dat jongere vrouwen vaker de WIA instromen, blijkt juist. Onder andere cijfers van het UWV en CBS tonen een stijging in WIA-aanvragen onder vrouwen tot 40 jaar, met psychische klachten als belangrijke oorzaak. Expert wijst op de toenemende werkdruk als verklaring.