China wordt vaak gezien als een land dat sport inzet als geopolitiek instrument, bijvoorbeeld door grote sportevenementen te organiseren of stadions te bouwen in andere landen. Maar volgens China-kenner Vincent Chang is het belangrijk om verder te kijken dan het idee van één allesomvattende strategie.

“Er wordt vaak gesproken over ‘China’ alsof het een eenduidige entiteit is met één grote verborgen agenda,” zegt Chang. “Maar net als in andere landen zijn er meerdere actoren betrokken bij sportevenementen: overheidsinstanties op verschillende niveaus, commerciële partijen (sponsoren) en sportbonden met soms uiteenlopende of tegengestelde belangen. Niet alles is onderdeel van een eenduidig masterplan. Daarnaast is er ook een groeiende vraag vanuit de steeds welvarendere maatschappij: steeds meer Chinezen interesseren zich voor een toenemend aantal sporten.”

Sport als diplomatiek middel

Volgens Chang is de inzet van sport als diplomatiek middel niet uniek: “Frankrijk organiseert de Olympische Spelen, Italië investeert in sportevenementen. Dat wordt vaak niet altijd meteen als pure ‘soft power’ gezien, terwijl dat natuurlijk ook bij die landen meespeelt.”

China kent eveneens een lange traditie van sport als diplomatiek middel, met als bekendste voorbeeld de ‘pingpongdiplomatie’ in de jaren zeventig, toen een tafeltennisteam een belangrijke rol speelde in het hernieuwde contact met de Verenigde Staten.Nu de welvaart in het land en de mondiale ambities toenemen gebruiken Chinese partijen niet alleen de sportactiviteiten zélf als een diplomatiek middel, maar ook de expertise ten aanzien van de bijbehorende infrastructuur, bijvoorbeeld via het Belt and Road Initiative, waarbij stadions worden gebouwd in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Nationale trots en modernisering

China’s toenemende rol in de sportwereld past binnen een bredere ontwikkeling van modernisering en geopolitieke positionering. Internationale sportevenementen worden gezien als een kans om China als wereldmacht te presenteren en nationale trots te versterken. Grote successen van Chinese atleten of clubs met Chinese investeringen dragen bij aan dit imago.

Daarnaast zijn er economische motieven: investeringen in sportinfrastructuur en -organisaties kunnen winstgevend zijn, zowel voor de Chinese overheid als voor private bedrijven. Het land heeft bijvoorbeeld flink geïnvesteerd in de eigen voetbalcompetitie en het aantrekken van buitenlandse spelers en coaches, hoewel dit niet altijd even succesvol is gebleken.

“Er is in China een sterk besef dat het land zich wil profileren als leidende natie,” aldus Chang. “Sport is daar een onderdeel van, maar niet uitsluitend vanuit een bewuste, gestuurde strategie.”

China’s groeiende rol in de sportwereld is dus niet uitsluitend een geopolitiek plan, maar eerder een combinatie van diplomatieke kansen, economische belangen, groeiende welvaart en nationale trots.

Wil je meer over dit onderwerp te weten komen? Kijk dan naar deze explainer: