Oordeel:
Grotendeels waar
Bron van de bewering:
In het Kamerdebat van donderdag 27 maart 2025 over het mestbeleid en de voedselzekerheid deed Harm Holman van Nieuw Sociaal Contact (NSC) de volgende uitspraak: ‘’Als er in Nederland 10% minder koeien komen, heb je 0,2% minder melkproductie in de hele wereld.’’ Hiermee probeert hij aan te geven dat iets wat voor Nederland een best grote ingreep is, namelijk 10% van de koeien ‘’inleveren’’, dit op wereldtoneel een relatief kleine invloed heeft. Maar klopt dit wel? Uit deze Factcheck blijkt dat dit grotendeels waar is, maar er missen wel een aantal nuances.
Waarom deze bewering grotendeels juist is:
Nederlandse productie
Om deze claim te controleren heb je een aantal belangrijke cijfers nodig. Cijfers die je nodig hebt zijn de cijfers van de totale Nederlandse melkproductie en de cijfers van de wereldwijde melkproductie. Nederland produceerde in 2024 13,66 miljard kilogram aan melk volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de statistiek (CBS). De echte melkproductie ligt nog iets hoger volgens Dr. Jan Dijkstra van de Wageningen University (WUR). Dr. Dijkstra is professor op het gebied van onder anderen rundvee, koeien, melkvee en melkveevoeding. Dijkstra vertelt dat een klein deel van de melk die koeien produceren aan kalveren wordt gegeven, of direct van de boerderij als zodanig of als product (kaas direct van boerderij) wordt verkocht. Dat is ruwweg 5%. 95% gaat naar zuivelbedrijven. Voor Nederland geeft ketenorganisatie ZuivelNL in 2023 (laatst bekende jaar) een productie van 14,7 miljard kg van koeien, en dit klopt wel ongeveer volgens Dijkstra.
Wereldwijde productie
Om deze bewering te controleren heb je natuurlijk ook de wereldwijde melkproductie nodig. ‘’Wereldwijd is de melkproductie 968 miljard kilo’’ aldus Dijkstra. ‘’Maar melk is niet alleen afkomstig van koeien, maar ook van bijvoorbeeld geiten, schapen, kamelen en buffels. De melk afkomstig van koeien is in totaal 783 miljard.’’ Dit klopt ook volgens cijfers van FOA.
De berekening
Nu heb je eigenlijk alle cijfers die je nodig hebt voor de basis van de berekening. De 783 miljard kilo van de melkproductie van koeien wereldwijd, en de om en de nabij 14,7 miljard van melkproductie in Nederland. Die 14,7 kilo die dus nog wat hoger ligt in de realiteit is ongeveer 2% van de totale wereldproductie van koemelk. Dit zou heel zwart wit betekenen dat als er 10% koeien minder koeien in Nederland zouden zijn, dat de productie wereldwijd met 0,2% afneemt van het totale wereldaandeel.
Echter is dit niet zo zwart wit als de cijfers hierboven schetsen. Aangenomen dat 10% minder koeien ook 10% minder melk betekent, dan klopt deze berekening volgens Dr Jan Dijkstra (WUR) en Henk Hogeveen. Henk Hogeveen is professor op de Wageningen University en specialist op het gebied van melkvee, rundvee en veehouderij. Professor Hogeveen stelt dat de productie van melk per koe in Denemarken bijvoorbeeld hoger is. ‘’10% om precies te zijn.’’, dit komt doordat ze in Denemarken beter worden gevoed en verzorgd. ‘’Dit zou het verschil van die 0,2% teniet doen, minder koeien hoeft dus niet automatisch minder melk te betekenen.’’ aldus Henk Hogeveen. Volgens de manager van onderzoekcentrum in de melkveehouderij Dairy Campus, Kees de Koning is dit in Nederland ook mogelijk. ‘’In landen als India en Denemarken zijn ze hier al verder in dan wij.’’
Conclusie:
Op basis van alle beschikbare gegevens kunnen we concluderen dat de uitspraak van Harm Holtman van nieuw sociaal contract (NSC) grotendeels klopt. Er ontbreken echter wel een aantal belangrijke nuances. Als procentueel minder koeien evenredig leidt tot minder melk, dan klopt de uitspraak. Maar bij de uitspraak is geen rekening gehouden dat er mogelijk meer ruimte is voor betere verzorging en voeding, en hierdoor mogelijk een stijging van de productie van melk per koe.
