Waarom praten mensen in Japan zachtjes in de trein? Waarom buigen ze bij een ontmoeting? En waarom is het belangrijk om jezelf soms weg te cijferen voor de groep? De Japanse cultuur is doordrenkt van principes die draaien om respect, harmonie en bescheidenheid.
Volgens Fumiko Miura, docent Japans en geboren in Japan, draait het leven daar om het collectief. “Japan is groep georiënteerd. Het is belangrijk om de rust in de samenleving te bewaren en anderen niet lastig te vallen,” vertelt ze. In de trein praten mensen vaak zachtjes of niet, een groot contrast met Nederland. “In Nederland praten mensen soms luid. In Japan wordt dat als storend ervaren.”
Respect zit in alles
Respect komt op talloze manieren tot uiting: in taal, gedrag en zelfs in hoe diep iemand buigt. De Japanse taal kent meerdere niveaus van beleefdheid, afhankelijk van wie je aanspreekt. De diepte van een buiging hangt af van wie je ontmoet – hoe hoger de status van de ander, hoe dieper je buigt.
Wat anderen van je denken
Fumiko legt uit dat Japanners voortdurend rekening houden met anderen. “We kijken veel naar anderen, omdat het belangrijk is wat anderen van je denken.” Deze sociale waakzaamheid zorgt ervoor dat emoties vaak niet publiekelijk getoond worden – het bewaren van harmonie gaat boven individuele expressie.
Spiritualiteit
Spiritualiteit speelt in Japan een stille, maar diepe rol. Twee belangrijke stromingen zijn het shintoïsme en zenboeddhisme. Het shintoïsme draait om de verbondenheid met natuurkrachten (kami) en rituelen die het dagelijkse leven doordrenken, zonder heilige boeken of profeten. Zenboeddhisme, afkomstig uit China maar door Japanners omarmd, legt de nadruk op meditatie, aandacht en het loslaten van ego. Zoals Fumiko zegt: “Het zit wel in onze mentaliteit, maar we gaan niet elke week naar de tempel.” In Japan is spiritualiteit minder een geloofssysteem, en meer een levenshouding – bescheiden, in stilte en vol respect.
De theeceremonie als spiegel van de cultuur
Een ritueel waarin al deze principes samenkomen is de Japanse theeceremonie. In mijn audioreportage spreek ik met Herman Soshu Somsen, theemeester van Urasenke in Nederland. Hij laat zien hoe rust, aandacht en respect letterlijk in elke handeling zitten. Een serene wereld waarin je, zoals Herman zegt, “niet alleen de spullen schoonmaakt, maar ook je hart.”
Nummer:
https://www.chosic.com/free-music/all/?keyword=Melody%20of%20nature
