Een artikel op het online nieuwsplatform Business AM beweert dat koffieconsumptie het sterfterisico aanzienlijk verlaagt, vooral bij mensen met een sedentaire levensstijl. Dit blijkt echter een misleidende interpretatie van het onderzoek: hoewel er een verband is, toont het onderzoek geen direct oorzaak-gevolgverband aan.

Wat beweert het artikel?

Het artikel, gepubliceerd op 15 september, draagt de kop: “Studie toont aan dat koffieconsumptie sterfterisico vermindert, vooral bij mensen die weinig bewegen”. De belangrijkste claims zijn:

• Niet-koffiedrinkers die dagelijks meer dan zes uur zitten, zouden een 60 procent hoger risico op sterfte hebben.
• Koffiedrinkers die veel zitten zouden een 24 procent lager risico op overlijden hebben dan niet-koffiedrinkers.
• Hoge koffieconsumptie zou het totale sterfterisico met 33 procent verminderen.

Deze beweringen zijn gebaseerd op een studie van Huimin Zhou et al., gepubliceerd in BMC Public Health. Echter, mist het artikel van Business AM een paar belangrijke nuances.

Wat zegt het onderzoek echt?

De studie van Zhou et al. onderzoekt de potentiële invloed van koffie op sterftecijfers onder mensen met een sedentaire levensstijl, een steeds belangrijker volksgezondheidsprobleem. Sedentair gedrag, zoals langdurig zitten, wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Dit heeft geleid tot een groeiende interesse in factoren, zoals voeding en dranken, die dit risico mogelijk kunnen verminderen.

Volgens Evi van Ekris, voedingsdeskundige en docent aan de Hogeschool Utrecht, is de belangrijkste bevinding van de studie dat er een verband is tussen koffieconsumptie en een lager sterfterisico, vooral bij mensen die meer dan zes uur per dag zitten. Maar zoals ze aangeeft: “Het onderzoek geeft geen directe aanwijzingen dat koffie de oorzaak is van dit lagere risico.” Het zou kunnen dat koffiedrinkers andere levensstijlkeuzes maken die hen gezonder houden, zoals meer bewegen of beter eten.

Van Ekris geeft een analogie: “Er is ook een verband tussen ijsjes eten en verdrinken, maar dat betekent niet dat ijsjes de oorzaak zijn van verdrinken.” Mensen eten meer ijs op warme dagen, wanneer ze ook vaker gaan zwemmen, wat het verdrinkingsrisico verhoogt. Dit toont aan hoe correlaties vaak verkeerd geïnterpreteerd kunnen worden als oorzakelijk.

De nuance die ontbreekt

De auteurs van het onderzoek zijn zelf voorzichtig in hun conclusies. Ze benadrukken dat er meer onderzoek nodig is om de precieze mechanismen te begrijpen waarmee koffieconsumptie het sterfterisico zou kunnen beïnvloeden. Dit wordt echter niet genoemd in het artikel van Business AM, dat de suggestie wekt dat er sprake is van een direct verband tussen koffie en een lager sterfterisico. Dit is een belangrijk gemis, aangezien zonder verder onderzoek andere factoren, zoals algemene leefstijl, een veel grotere rol kunnen spelen in de resultaten.

Conclusie

Het artikel van Business AM claimt dat koffieconsumptie het sterfterisico verlaagt bij mensen die veel zitten. Hoewel er een verband is tussen koffieconsumptie en een lager risico, toont het onderzoek geen directe causaliteit aan. Bovendien benadrukken de onderzoekers zelf dat verder onderzoek nodig is om dit met zekerheid vast te stellen. Het artikel negeert deze nuance, waardoor de claim als misleidend kan worden opgevat.