Vrouwen worden minder gerepresenteerd bij talkshows met betrekking tot de oorlog Israël-Hamas dan mannen. Dit blijkt uit onderzoek van SVJ Media naar de verschillen in gender van tafelgasten met betrekking tot de oorlog Israël-Hamas eind 2023. Ondanks de aandacht, die met de jaren toeneemt wat betreft verschillen in gender in talkshows, liegen de cijfers er niet om.
Uit onderzoek blijkt dat bij de drie grootste talkshows van eind 2023, Khalid & Sophie, Op1 en Humberto/Beau (RTL4), aanzienlijk minder vrouwen aan tafel hebben als mannen met betrekking tot het onderwerp: de oorlog Israël-Hamas. Opvallend is dat Humberto/Beau in tegenstelling tot Khalid & Sophie en Op1 flink meer vrouwen aan tafel hebben ontvangen in die tijd. Janneke van Heugten, directeur mediaplatform VIDM (Vaker In De Media, expertisedatabase over diversiteit in de media) en publiciteitsadviseur, geeft aan dat dit te maken kan hebben met het onderwerp. ‘’Het kan zijn dat Khalid & Sophie en Op1 op het gebied van dit onderwerp simpelweg minder vrouwelijke deskundigen hebben en dat zij tijdens de uitbraak van de oorlog nog met onvoldoende vrouwelijke experts een band hadden opgebouwd.’’ Van Heugten vertelt ook dat het kan liggen aan dat Humberto/Beau de vrouwelijke expert als het ware weggekaapt had voor de neus van Khalid & Sophie en Op1. ‘’Vaak vissen redacties in dezelfde vijver, waardoor het ook mogelijk is dat zij te laat waren. Toch zouden zij er alsnog voor moeten zorgen dat er andere vrouwelijke alternatieven tegenover staan, maar dit kost vaak tijd en gebeurt dan ook vaak niet.’’
Dat vrouwen minder gerepresenteerd worden dan mannen heeft te maken met dat redacties door korte deadlines vaak teruggrijpen op namen die al bekend zijn bij hen en dus vaak dezelfde mensen aan het woord gelaten worden, geeft Van Heugten aan. ‘’Ook is het zo dat mannen een ander belang hebben dan vrouwen om aan te schuiven bij een talkshow, omdat vrouwen zorgvuldiger de afweging maken op de inhoud en bijdrage die ze daarbij kunnen leveren. Mannen bieden zichzelf ook graag aan om zich goed te profileren en zichtbaar te zijn.’’ Van Heugten vertelt verder dat wanneer mannen meer podium zouden vrijmaken voor hun vrouwelijke collega’s en hun afweging ook zorgvuldiger zouden afwegen, er vanzelf al meer balans zou komen. ”Zowel mannelijke collega’s als de redactie zelf kunnen het verschil maken, maar dan moet de prioriteit er wel liggen en dat is nog vaak niet het geval.”
Dat vrouwen minder worden gepresenteerd in talkshows heeft ook te maken met onder andere stereotypering, zegt Rebecca Slee van WOMEN Inc.. ‘’Vanuit stereotyperende ideeën wordt er automatisch gedacht dat mannen beter zijn in leiderschap en vrouwen in het vervullen van zorgtaken. Dit soort ideeën worden vaak bevestigd in de media en houden daarom stand.’’ Slee geeft aan dat wanneer we denken aan wetenschappers of politieagenten we eerder denken aan mannen dan aan vrouwen. Ook zegt ze dat wanneer deze stereotyperingen bevestigd blijven worden vanuit de media dit voor vrouwen vooroordelen en ongelijke kansen als gevolg met zich meebrengt. ‘’Eerlijke representatie is nodig om dit tegen te gaan. Zo kunnen omroepen beginnen met makers aanmoedigen met bewustheid creëren over tafelgasten die zij selecteren en lijsten samenstellen van deskundigen om diversiteit te bevorderen’, aldus Slee.
WOMEN Inc. publiceerde in 2022 de publicatie: Blikopener, waarin onder andere representatie van gender in de media naar voren kwam. Het percentage vrouwen dat als expert in de media verschijnt was in 2021 26,7%. In 2019 was dit nog 28,3%. Ook was het totale percentage vrouwen dat in 2020 aan een talkshowtafel zat gemiddeld 36%. Deze cijfers komen voort uit de cijfers van het Commissariaat voor de Media en ondersteunen de cijfers die opgedaan zijn vanuit de SVJ Media.
Verantwoording
Dit onderzoek is gedaan met de drie grootste talkshows van eind 2023: Khalid & Sophie, Op1 en Humberto/Beau (RTL4). De talkshows Humberto en Beau zijn samengevoegd, omdat er in de gekozen tijdsperiode overlap was qua talkshow. Echter is het vanuit dezelfde zender, op dezelfde tijd uitgezonden en is daarom ervoor gekozen om deze talkshows samen te voegen.
De tijdsperiode 9 oktober 2023 tot 9 november 2023 is gekozen, omdat op 7 oktober de oorlog Israël-Hamas uitbrak en vanaf 9 oktober de talkshows dit onderwerp veel behandelden. Tijdens deze tijdsperiode is er geturfd hoe vaak mannelijke en/of vrouwelijke gasten aanwezig waren tijdens de talkshow met betrekking tot de oorlog Israël-Hamas. Dit is in een visualisatie gezet met behulp van het programma: Flourish. De data is verkregen via NPO Start, Op1 en Videoland, waar alle afleveringen terug te vinden zijn. Voor vragen, mail: robyn.verdam@student.hu.nl.
