Zoals elke dag wordt Katy rond tien uur wakker gemaakt door haar twee katten, die hebben besloten dat het voor hen niet acceptabel is dat ze nog niet zijn gevoerd. Ze beginnen een aanval op haar dekens. Nadat ze haar bed is uitgestapt en de bakjes van de katten heeft gevuld, is het tijd om zelf aan een ontbijt te beginnen. Ze schrikt als ze haar kast opent en ziet hoe weinig ze nog in huis heeft. Dat wordt een ritje naar de winkel om eten te halen. Terwijl ze het laatste beetje cruesli in een kom gooit, opent ze haar bank-app, iets wat ze liever niet doet. Tot haar opluchting ziet ze dat er genoeg geld op staat om eten voor de week te halen.

Sinds Katy op haar 17e bij haar moeder uit huis ging, heeft ze het financieel erg zwaar gehad. In eerste instantie werd ze nog ondersteund door jeugdzorg, en haar begeleiders moedigden haar aan om aan een hbo-opleiding te beginnen. Na een paar verschillende opleidingen te hebben geprobeerd, bleek dit niet helemaal iets voor haar te zijn. Op haar 24e besloot ze daarom te stoppen met studeren. Vervolgens ging ze op zoek naar verschillende baantjes. Hoewel ze bij een paar werkgevers werd aangenomen, was het moeilijk om een baan voor langere tijd vast te houden. Fysieke en mentale problemen stonden in de weg, en Katy was inmiddels al bijna 3,5 jaar werkloos. Nu woont ze in Almere in een kleine studio en heeft ze een schuld opgebouwd van bijna 30.000 euro.

Katy stapt op de fiets om naar de supermarkt te gaan. Tijdens het fietsen wordt ze gebeld, en daar schrikt ze van. Voordat ze wist dat de gemeente contact met haar probeerde op te nemen om haar te helpen met het aflossen van haar schuld, deed ze er alles aan om contact te vermijden. De schrikreactie op een telefoontje was tweede natuur geworden. Ook nu is het haar begeleider van de gemeente die aan de lijn hangt. “Onthoud je onze afspraak van vanmiddag nog wel?” vraagt Elly Brouwer, schuldhulpverlener bij de gemeente Almere. “We moeten je goed voorbereiden op volgende week!” Volgende week zou Katy voor het eerst in jaren weer naar een sollicitatiegesprek gaan. Het gesprek was bij een klein kledingwinkeltje in Amsterdam, waarvan de eigenaar de moeder was van een vriend. Hoewel ze erg nerveus was, had ze ook een goed gevoel. De vrouw was al een beetje ingelicht over wie Katy was en had haar toch uitgenodigd voor een gesprek.

Na de boodschappen maakt Katy zich klaar voor haar gesprek met Elly. Het is alweer een tijd geleden dat ze elkaar hebben gesproken, dus het gesprek begint vooral met hoe het met Katy gaat. “Beter wel. Sinds een paar maanden voel ik me stukken prettiger in mijn huis. Ik heb zelfs weer veel leuke dingen gedaan met vrienden.”
“Niet te veel geld uitgegeven, hoop ik?” vraagt Elly lachend.
“Nee, daar probeer ik echt op te letten.”
“Ook niet aan kleding en zo?”
“Nee, niks buiten proportie.”
“Ik zie inderdaad dat je tenminste niks hebt toegevoegd aan de 38.238 euro die nog openstaat, dus dat is positief,” zegt Brouwer, terwijl ze op haar computer kijkt. “Maar je hebt ook nog niet echt iets weten af te lossen. Hoe komt dat?” Na een korte, ongemakkelijke stilte volgt een stroom van redenen waarom het financieel nog steeds erg moeilijk is voor Katy om rond te komen. Elly luistert aandachtig met een frons, maar laat Katy wel uitpraten.
“Maar waarom bel je dan niet als dit soort dingen gebeuren? Dan kunnen wij je helpen. Je weet dat dat mijn werk is, toch?”
“Ja, maar ik schaam me daar toch nog wel een beetje voor,” zegt Katy.
“Daar moet je zo langzamerhand echt overheen komen, Kate. Ik wil je graag helpen, maar dat gaat moeilijk als je geen contact opneemt.”

Katy wil duidelijk graag van onderwerp veranderen. “Maar als ik misschien volgende week een baan heb, dan gaat het makkelijker worden.”
Elly glimlacht, maar accepteert de verandering van onderwerp. “Ja, dat is goed nieuws. In een kledingwinkel, toch?”
“Ja, dat is echt perfect voor mij,” zegt Katy glunderend. “En het is via een vriend, dus de eigenaar kent mijn historie al een beetje. Dat maakt me minder nerveus.”
De rest van het gesprek wordt besteed aan tips en tricks rond solliciteren, en dan zit de tijd er alweer op. Katy komt vrolijk het gebouw uit. “Meestal is ze veel strenger in dit soort gesprekken, zeker als ik niet heb kunnen betalen aan mijn schuld.” Ondanks deze strengheid voelt Katy zich altijd goed na een gesprek met Elly. “Het is iemand die echt haar best doet om je te helpen. Ze oordeelt niet, maar wil gewoon graag dat het beter gaat. Dat is haar nummer één doel.”

In de week voor de sollicitatie begint de nervositeit toch wat toe te nemen bij Katy. “Het is wel een tijd geleden dat ik heb gewerkt, en ik hoop dat het allemaal goedkomt.” Toch is ze erg enthousiast over het vooruitzicht van een baan. “Dan heb je weer iets te doen met je dag, in plaats van de hele dag thuiszitten en je zorgen maken over alles.”

Het is alweer meer dan anderhalf jaar geleden dat Katy voor het laatst heeft gewerkt. Net zoals 400.000 andere Nederlanders moest zij, samen met haar katten, rondkomen van de 1.250 euro die ze maandelijks kreeg uit haar bijstandsuitkering. Hoewel dit genoeg was om van te leven, was het niet genoeg om te sparen of een begin te maken met het afbetalen van haar schulden. Dit zorgde voor veel druk op Katy, die ook geen ouders had waar ze kon inwonen of hulp van kon krijgen. Op haar laagste momenten was ze zelfs bereid om haar belangrijkste bezittingen weg te geven. “Ik heb mijn katten meerdere keren aan vrienden aangeboden, omdat ik bang was dat ik ze niet meer kon verzorgen. Gelukkig is het nooit zo ver gekomen, maar dat waren weken waarin ik het echt niet meer wist. Zeker met die schulden, die altijd als een schaduw over je leven hangen, is het soms moeilijk om een uitweg te zien. Zonder hulp denk ik niet dat ik er nog was geweest.”

Katy is niet de enige met soortgelijke problemen. Uit onderzoek van het NIBUD en het CBS blijkt dat het aantal jongeren met financiële schulden steeds groter wordt. In 2024 waren er al 19.000 jongeren met een betalingsachterstand. Ook Elly Brouwer ziet deze trend. “Jongeren lijken soms comfortabeler met het aangaan van schulden. Misschien komt het door sociale media of omdat ze al een studieschuld hebben en het daarom normaler vinden. Ze weten vaak ook niet hoe ze met geld moeten omgaan, waar ze recht op hebben of waar ze hulp kunnen vragen als ze in de problemen komen. Ik denk dat niet alleen ouders, maar ook scholen de verantwoordelijkheid hebben om jongeren beter te informeren over dit soort zaken.”

Op vrijdag krijgt Katy goed nieuws: ze is aangenomen bij het boetiekje. “Ze wilde eigenlijk alleen weten hoeveel ik wist over de merken in de winkel en of ik met het nieuwe betaalsysteem om kon gaan. Toen was het eigenlijk allemaal goed en kon ik gewoon beginnen!”
Ook drie weken later is het enthousiasme bij Katy duidelijk hoorbaar. “Het is heerlijk om weer iets te doen te hebben met je dag, en het gaat allemaal best goed. Mijn baas was een paar dagen ziek, dus ik stond alleen in de winkel, maar dat ging helemaal prima!” Een ander voordeel van de baan blijkt later in de week. “Ik heb mijn eerste salaris gekregen, en ik schrok bijna van het bedrag. Ik heb al best veel uren gemaakt afgelopen maand, omdat de eigenaar ziek was, dus mijn salaris is serieus veel geld.” Voor het eerst in vier maanden belt Katy Elly met het nieuws waar zij al lang op wachtte: “Ik ben weer begonnen met het afbetalen van mijn schuld!”