Korte woorden, zonder punten, zonder strepen en zonder echte zinnen. Alle regels staan onder elkaar in een rij en daar wordt een verhaal van gemaakt.

Lange, kronkelende zinnen waarbij de kern niet met mes en vork wordt opgediend, maar de lezer wordt uitgedaagd om zelf op de woorden te kauwen totdat het rauwe vlees in de maag zal landen. De gedichten in de dichtbundel van Bauer sluiten meer aan op de korte regels, zonder punten en strepen.

Gedichten en poëzie bestaan al eeuwenlang en worden door elk massaal geschreven rond de verjaardag van Sint Nikolaas, maar er zijn enkelen die dit doen voor hun beroep.

Een dichtbundel van Wim Bauer springt eruit tussen de woorden die zweven op velletjes papier. De voorkant van het boek is nietszeggend; er worden verschillende kleuren blauw getoond. Het lijkt op een schilderij met een geschilderd kruis erop. In het midden is een foto van twee kinderen in een blauwe speelauto. Ze lachen. Daarboven hangt een knop die lijkt op een nop dat hoort bij een medisch instrument. De abstractie van de cover vertelt al meer dan nodig is over de abstractie in het boek. Lange zinnen en zweverige teksten zijn in deze dichtbundel van Bauer niet te lezen. De tekst op de cover leest ‘DE TUIN VAN TOEN’ en daar zal deze recensie diep op ingaan.

De manier van schrijven is opmerkelijk en in elk gedicht is er een bepaald patroon te herkennen. Het is niet haalbaar om alle gedichten uitgebreid te analyseren. Daarom heb ik ervoor gekozen om een aantal gedichten te selecteren die sterk variëren in lengte, betekenis en vorm. Deze gedichten zal ik kort analyseren, zodat ik op een juiste manier Bauer’s zijn boek kan analyseren. Drie gedichten worden besproken. Daarna trek ik mijn persoonlijke conclusie over dit boek en zal ik het uitleggen waarom het wel of geen aanrader is.

Gedicht 1: De tafel van pa
Slechts honger dreef ons samen
Aan deze offer tafel
Waar hij, en echt niet God,
’t ritme van het maal bepaalde

Vaders wieken konden zwenken
Naar ontspoorde verre oren
Dat maakte bidden overbodig
Toch werd zijn naam gehoord

Eerst wordt er gekeken waar de rijm zit in het gedicht. Er zit in het eerste vers geen rijm, maar door de korte zinnen en de structuur van de zinnen zit er wel degelijk ritme in. ‘Bepaalde’ en ‘tafel’ rijmen niet, maar de woorden matchen wel goed met elkaar.

In het tweede vers is er ook geen rijm, maar de letter ‘O’ komt vaak voor en wordt gebruikt als een soort melodie.

De symboliek die hieruit te halen valt, is dat zijn vader de baas was thuis, dat het niet nodig was om naar God te bidden, want zijn vader was het machtigst. Ook kan er geconcludeerd worden dat alles in zijn leven bepaald werd door zijn vader.

Gedicht 2: De geur
En toch
Was de geur van de dag
Onraad,
Omdat je wist
Dat de wolken gingen wrijven

Dit is een kort gedicht van vijf regels, waarvan er één regel maar één woord bevat. Dit gedicht bevat geen rijm en nauwelijks vorm, dus wordt er gekeken naar de inhoud. Het gaat over de geur van de dag en onraad, over wolken die wrijven. Hieruit kan worden gehaald dat er een argument aan zit te komen, of dat er iets aankomt dat niet prettig is.

Gedicht 3: Zomerochtend
Het nieuw
Kondigt zich aan
Hoge bomen eerst,
Daarna de dijken
Flarden mist,
Voorzichtig stil,
Nog even veilig
Daartussen bijna zwevend,
Geschouderd zwart,
Geschouderd wit,
Parels glanzend
Of ’t gewoon is
Zomerochtend
Ademt het land
Geef mij je hand
Ik loop met je mee

Dit is het eerste gedicht dat we bespreken dat rijm bevat: ‘Ademt het land, geef mij je hand.’ De rest van de vorm bestaat uit niet meer dan drie woorden per regel, maar ook niet minder dan twee.

Dit gedicht is abstracter dan de andere twee, waar sneller de metaforen naar boven kwamen. In eerste instantie lijkt het over een zomerochtend te gaan. Misschien is dit ook zo, maar het kan ook wijzen op nieuwe liefde. Door de woorden ‘voorzichtig, nog even veilig’ en de zin ‘Geef mij je hand. Ik loop met je mee.’ duidt het heel erg op liefde. De voorzichtigheid kan wijzen op een eerste liefde, die samenkomt met de ochtend, het eerste dagdeel van een dag.

Conclusie

De dichtbundel ‘De Tuin van Toen’ van Wim Bauer is een aanrader vanwege de krachtige eenvoud, namelijk de korte teksten en de duidelijke metaforen. Daarbij is er ook sprake van diepgaande symboliek in zijn gedichten, dit is terug te zien in het laatste gedicht, waar de ochtend staat voor nieuwe liefde. Bauer speelt met ritme, taal en beelden op een manier die zowel toegankelijk als gelaagd is. Het is zowel toegankelijk als gelaagd doordat een poëzie proever de tekst ook kan begrijpen, maar een poëzie expert de meerdere lagen erin kan zien. Daarom heb ik geen duidelijke kritiekpunten op het gebied van vorm of inhoud. Elk gedicht nodigt uit tot herlezen, reflecteren en proeven van de zorgvuldig gekozen woorden. De bundel is zowel voor expert-lezers als beginnende poëzie-proevers een echte aanrader.