Na een zwaar bedrijfsongeval, het verlies van beide ouders en een scheiding ontdekte Patrick Olthof hoe beeldhouwen hem hielp om zijn eigen verdriet te verwerken. Vanuit die persoonlijke ervaring biedt hij nu workshops ‘beeldrouwen’ aan, waarin mensen hun verlies op een creatieve manier leren vormgeven door het maken van een herinneringssteen. “Als het mij kan helpen, kan het anderen ook helpen”.

Patrick Olthof, uit Delden, heeft altijd iets met stenen gehad. Als kind verzamelde hij ze al, en later maakte hij er zijn werk van: het maken van graf- en urnmonumenten. Maar een ernstig bedrijfsongeval veranderde zijn leven.

Tijdens het maken van een grafmonument gleed een zware steen van een schraag. Patrick wist nog opzij te springen, maar de steen kwam alsnog op zijn been terecht. Wat zijn been redde, was een houten blokje van slechts 5 centimeter dat tussen de schraag en de steen lag. Zonder dat blokje had zijn been geamputeerd moeten worden.

Patrick werd met spoed per ambulance naar het ziekenhuis gebracht, waar hij een operatie onderging aan zijn been. Daarna begon een lange weg van herstel: hij moest opnieuw leren lopen, wat resulteerde in een revalidatieperiode van meer dan een jaar.

Uitlaatklep

Tijdens zijn revalidatie, waarin hij vooral thuis zat en nauwelijks kon bewegen, zocht Patrick een manier om bezig te blijven. Hij dacht terug aan een beeldhouwworkshop die hij ooit had gevolgd, waar zijn talent werd opgemerkt. Dat bracht hem op het idee om zelf met beeldhouwen te beginnen. “Beeldhouwen helpt me om uit mijn hoofd te komen en mijn gedachten te verzetten,” zegt hij. Het werd een waardevolle uitlaatklep voor hem.

Beeldhouwworkshops 

Tijdens een voetbalreünie kwam Patrick een oud voetbalmaatje tegen. Deze vriend, eigenaar van een lijstenmakerij en atelier in Borne, stelde hem voor om zijn werk daar te exposeren. Patrick stemde in, en de expositie bleek een succes. Tijdens de tentoonstelling vroeg iemand hem of hij ook workshops gaf. Die vraag zette hem aan het denken.

In eerste instantie begon Patrick met het geven van workshops achter zijn huis, maar later verhuisde hij naar een atelier in het Kunsthof in Hengelo. Het Kunsthof is een plek waar kunstenaars de ruimte krijgen om hun werk te creëren. Dit atelier kreeg hij cadeau van een oude leraar, die er zelf schilderde. Omdat hij wist dat het in de handen van Patrick goed zou komen, gaf hij hem dit graag. Vanaf toen is Patrick in dit atelier beeldhouwworkshops gaan geven.

Beeldhouwen als verwerking

In dezelfde periode dat Patrick nog aan het revalideren was en workshops gaf, gebeurden er nog meer ingrijpende gebeurtenissen in zijn leven: zijn ouders overleden beiden in hetzelfde jaar, en hij ging scheiden van zijn vrouw, waardoor hij zijn kinderen veel minder vaak zag. Het beeldhouwen gaf hem in deze periode de ruimte om zijn rouw en verdriet te verwerken. Na de scheiding maakte hij bijvoorbeeld een witte vogel; een symbolisch werk. Daarnaast begon hij bij elk beeld een gedicht te schrijven, wat hem hielp zijn gevoelens verder te verwerken.

Terwijl Patrick praat over zijn ouders, vliegen er opeens twee prachtige vlinders het atelier binnen. “Het moet zo zijn”, zegt Patrick.

Beeldrouwen: creatief helpen bij rouw

Patrick merkte dat het beeldhouwen veel voor hem betekende in deze moeilijke periode. Die ervaring bracht hem op een idee: “Als dit mij helpt, kan het ook anderen helpen.” Zo begon hij met het geven van workshops, die hij ‘beeldrouwen’ noemt. Patrick helpt mensen tijdens zo’n workshop op een creatieve manier om te gaan met rouw en verlies. Deelnemers zitten niet met andere mensen, maar alleen met hun gezin, partner of helemaal alleen. Er zijn geen andere deelnemers die rouwen om een ander verlies.

Herinneringssteen
Deelnemers werken in deze workshop aan een zogenoemde ‘herinneringssteen’ die symbool staat voor hun overleden dierbare. De deelnemers kiezen zelf een steen in een kleur en formaat en geven deze vervolgens een vorm die bij hen past. “Het gaat om iets maken dat een gevoel oproept dat verbonden is met je dierbare,” legt Patrick uit.

Tijdens het hakken, vijlen en schuren mogen emoties er zijn. Verdriet, frustratie of ongeloof; alles mag naar boven komen. Patrick staat de deelnemers bij met vakkundig advies en biedt altijd een luisterend oor. Soms neemt hij iemand apart voor een gesprek als het allemaal even te veel wordt. “Je moet door dat verdriet heen,” zegt Patrick, “en juist dat levert de mooiste, persoonlijke creaties op.”

Patrick herinnert zich een gezin waarvan de vader was overleden aan kanker. De moeder, zoon en dochter namen deel aan de workshop ‘beeldrouwen’. Patrick merkte dat de zoon vastliep en niet wist wat hij moest maken. Hij ging met hem in gesprek, een emotioneel moment, en al snel kwam de jongen tot een inzicht: hij wilde een gitaar maken. Dit was een symbolisch beeld, omdat hij met zijn vader altijd luchtgitaar had gespeeld. Er ontstond uiteindelijk een prachtige creatie die voor de jongen een waardevolle herinnering aan zijn vader opriep.

Meer dan een creatieve middag
Om zijn deelnemers nog beter te kunnen begeleiden, volgde Patrick een opleiding tot creatief therapeut. Tijdens deze opleiding leerde hij hoe hij mensen begripvol kan ondersteunen tijdens zo’n workshop. Hierdoor hoopt hij dat de workshops meer opleveren dan een mooie herinneringssteen. Hij wil dat de deelnemers iets voelen verschuiven, dat ze dichter bij hun emoties komen en misschien ook leren de stilte op te zoeken.

Dankbare reacties
Dat de workshops meer opleveren dan alleen een herinneringssteen, blijkt uit de vele positieve reacties die Patrick vaak na afloop ontvangt. Zo vertelde een deelnemer dat ze had gewild dat ze eerder bij hem was gekomen. Gesprekken met haar psychiater hadden niet veel opgeleverd, maar de workshop van Patrick gaf haar de ruimte om haar verdriet echt te voelen en te verwerken. Ze was erg positief over de fijne, respectvolle sfeer en vond het bijzonder dat je de ervaring ook samen met je gezin kunt delen.

Voldoening

Patrick vindt het mooi om zijn artistieke vaardigheden te combineren met iets zo persoonlijks en emotioneels. Hij is erg gepassioneerd over het helpen van andere mensen en het geeft hem dan ook veel voldoening om deze mensen via kunst een manier te bieden om hun emoties te uiten. Het is voor hem waardevol om op deze manier een steun te kunnen zijn in zo’n ingrijpende periode.