Hollywood staat bekend om zijn voorkeur voor jonge acteurs en actrices in de hoofdrol, waarbij 45-plussers vaak in de achtergrond verdwijnen als bijrol. De laatste jaren lijkt hier langzaam verandering in te komen, maar bij vrouwen blijft deze vooruitgang opvallend beperkt. Waarom krijgen 45-plus vrouwen nog steeds zo weinig hoofdrollen?
Sinds 2014 en 2015 toen er in de “top 50 hoogst opbrengende films” geen enkele vrouwelijke hoofdrol van 45-plus te vinden was is er in de latere jaren enige vooruitgang geboekt. Toch blijft het aantal minimaal en schommelt dit de afgelopen decennia voortdurend.
De cijfers tonen een toename van vrouwelijke hoofdrollen, maar uit de data blijkt dat de 45-plus vrouwelijke hoofdpersonen voornamelijk te vinden zijn in genres zoals romantiek, familie en vooral comedy. Actie, sci-fi en grote franchises die vaak hoog in de lijst worden aangekaart, worden nog steeds gedomineerd door mannelijke 45-plus hoofdrollen. Filmcriticus Youssef El Khattabi denkt dat dit te maken heeft met het omarmen van zelfacceptatie, “comedy is een genre waarin humor en zelfspot een grote rol spelen. Vrouwen van 45-plus kunnen hun leeftijd omarmen, zonder dat het hen in de weg zit, wat het perfect maakt voor comedy’s. Het biedt meer vrijheid om met leeftijd om te gaan, zonder dat het meteen als een beperking wordt gezien.”
Toch zijn er ook opvallende voorbeelden van films met 45-plus vrouwen die minder leunen op humor. Een van de veel besproken films uit 2024 is de horrorfilm The Substance. Ondanks de impact die de film heeft gehad en de Oscar die werd gewonnen door een vrouwelijke regisseur, wat een zeldzame winst was, draait het verhaal vooral om de 50-jarige Elisabeth met het verlangen om jonger en mooier te zijn. Nadat ze ontslagen wordt van haar aerobics tv-programma injecteert de hoofdpersonage een mysterieus middel waarna een jongere versie van haarzelf letterlijk uit haar lichaam kruipt.
Bij de film “Babygirl” die op nummer 50 staat in 2024 gaat het om de 49-jarige Romy die een affaire aangaat met haar 25-jarige stagiair. Romy wordt afgebeeld als een zelfstandige CEO met een groot bedrijf en toch stelt ze zich enorm kwetsbaar op naar hem. Er is nog veel discussie gaande of deze film wel of niet feministisch is, maar net zoals bij The Substance wordt de leeftijd van de hoofdpersoon benadrukt en speelt het een belangrijke rol voor het verhaal.
In het algemeen stijgt de aantal vrouwelijke hoofdrollen. In 2014 was slechts 20% van alle leeftijden vrouwelijke hoofdpersonen en in 2024 was dit 42% wat een verdubbeling is. Toch is er nog weinig verandering wanneer het kom tot de 45-plus vrouwelijke hoofdrollen. In de afgelopen tien jaar had slechts 5% van de hoofdpersonages in de best verdienende films deze leeftijdsgroep terwijl de mannelijke groep een percentage hebben van 24%.
Youssef denkt echter dat hier toch aanpassingen in zal komen de aankomende jaren. “Er komt langzaam een verandering. De filmindustrie is zich steeds meer bewust van de vraag naar diversiteit en inclusie, ook als het gaat om leeftijd. Door het succes van films en series met oudere vrouwelijke hoofdrollen, denk ik dat we meer van deze representatie gaan zien. De opkomst van streamingdiensten maakt het ook makkelijker om nieuwe, minder traditionele verhalen te vertellen die verschillende leeftijdsgroepen aanspreken.”
*Dataverantwoording: Deze dataset is gemaakt door Maria Belkadi op basis van gegevens van de website thenumbers.com die zich bezighoudt met filmstatistieken. De website levert onder andere dagelijkse en wekelijkse box office cijfers, budgetinformatie en financiële gegevens van films. De website werd opgericht door Bruce Nash in 1997. Omdat de website een van de oudere en nog steeds operationele databanken is van de filmindustrie waarvan de feiten te verifiëren zijn, heb ik hier gebruik van gemaakt. De gebruikte data zijn gebaseerd op de lijst van de films met hoogste opbrengsten van het betreffende jaar waarbij de films ook in première zijn gegaan. De dataset bevat de films gerangschikt van nummer 1 tot 100, maar voor dit verhaal is er alleen gekeken naar de rankschikking van de top 50. Een uitzondering in deze dataset is te vinden in het jaar 2020, waarin de “Oscars Shorts” werden meegerekend als hoogst opgebrachte films. Dit is niet meegeteld in de verdeling van genderrollen en staat als “onbepaald” genoteerd, omdat het gaat om een reeks films waardoor het niet meer accuraat zou staan met de top 50. Er is een staafdiagram gebruikt om op overzichtelijke wijze de verdeling tussen de twee geslachtsrollen in de afgelopen tien jaar weer te geven. Daarnaast is een visualisatie toegevoegd van een mannelijk en vrouwelijk figuurtje, die het aandeel 45-plus hoofdrollen illustreren op basis van het totaal aantal hoofdrollen in de afgelopen tien jaar. Vind hier de gebruikte dataset.
