Door: Doris Steijger
Zuid-Korea – Na jaren van dalende geboortecijfers is er voor het eerst sinds 2014 sprake van een lichte opleving in Zuid-Korea. In 2024 steeg het gemiddelde aantal geboorten per vrouw van 0,72 naar 0,75. Hoewel dit op het eerste gezicht een positief signaal lijkt, blijft het cijfer ver onder de 2,1 geboorten per vrouw die nodig zijn om de bevolking zonder immigratie op peil te houden. Tyong Sonyuen (33) woont en werkt in Zuid-Korea waar hij dagelijks de problemen hiervan ondervindt.
Volgens nieuwe cijfers van Statistics Korea werden er vorig jaar 238.300 kinderen geboren, een stijging van 3,6% ten opzichte van 2023. De stijging lijkt samen te hangen met een toename in het aantal huwelijken, dat met bijna 15% groeide – de grootste sprong sinds 1970.’We zien een lichte verandering in maatschappelijke waarden, met positievere opvattingen over huwelijk en ouderschap,’ zei Park Hyun-jung van het Koreaanse statistiekbureau tijdens een persconferentie. ‘Maar hoe groot de invloed van elke factor precies is, blijft lastig te meten.’
Hoewel deze cijfers enige hoop bieden, blijft de onderliggende trend alarmerend. Zuid-Korea heeft nog steeds het laagste vruchtbaarheidscijfer ter wereld, zoals ook blijkt uit onderstaande kaart waarin donkerdere kleuren hoge vruchtbaarheid aangeven, en lichtere kleuren lage vruchtbaarheid. Zuid-Korea is beina wit gekleurd, wat de extremiteit van de situatie benadrukt:
Vruchtbaarheidscijfer per land
De grafiek hieronder toont hoe scherp het Zuid-Koreaanse vruchtbaarheidscijfer is gedaald sinds de jaren 1960. Zuid-Korea is gezakt tot 0,75 ruim onder het vervangingsniveau van 2,1. Met vervangingsniveau wordt vruchtbaarheidsniveau waarbij een generatie vrouwen gemiddeld precies genoeg dochters krijgt om zichzelf te `vervangen` in de bevolking bedoeld.
Historisch vruchtbaarheidscijfer
De neerwaartse trend weerspiegelt structurele problemen zoals hoge kosten van levensonderhoud, onzeker werk, en de druk op vrouwen om te kiezen tussen carrière en moederschap. Sonyuen zegt hierover het volgende: ‘De overheid lijkt te denken dat een bonus me zal overtuigen om kinderen te krijgen, maar zo werkt het niet’.
De regering onder Yoon, inmiddels afgezet, had miljarden geïnvesteerd om het tij te keren, onder meer met plannen voor een speciaal ministerie voor bevolkingsbeleid. Toch lijkt het beleid voorbij te gaan aan de diepere oorzaken. Senoyuen geeft aan dat de stereotyperende rolverdeling binnen Zuid-Korea een reden is om geen kinderen te krijgen: ‘Veel van mijn vrouwelijke vrienden willen geen kinderen opvoeden in een samenleving die hen in traditionele genderrollen duwt. Dat moet eerst veranderen’, zo stelt hij.
Tegelijkertijd vergrijst Zuid-Korea in rap tempo. De grafiek hieronder toont de bevolkingssamenstelling sinds 1950, uitgesplitst naar leeftijdsgroep. Waar vroeger jongeren en werkenden de meerderheid vormden, groeit het aandeel 65-plussers snel, terwijl het aantal kinderen blijft dalen.
Bevolking naar leeftijdsgroep
Deze vergrijzing legt een zware druk op de samenleving. De economische groei komt onder druk te staan doordat er steeds minder jonge mensen zijn om de vergrijzende bevolking te ondersteunen. Pensioenstelsels worden onhoudbaar, de vraag naar zorg en de tekorten op de arbeidsmarkt nemen toe. ‘De regering ziet ons als mensen die het land moeten redden door kinderen te krijgen, maar ze negeert waarom zoveel mensen dat niet willen. Je kunt geen kinderen verwachten als er geen stabiliteit, betaalbare woningen of werkzekerheid is’, zegt Sonyuen. Zonder ingrijpende hervormingen of substantiële immigratie dreigt Zuid-Korea een krimpende en verouderende samenleving te worden, met alle economische en maatschappelijke risico’s van dien. De recente stijging in het geboortecijfer is dus eerder een lichtpuntje dan een keerpunt.
Data verantwoording:
De cijfers in dit artikel komen van het Zuid-Koreaanse bureau voor de statistiek (Statistics Korea) en van internationale organisaties zoals de Wereldbank en de Verenigde Naties. De grafieken en visualisatie zijn gemaakt op gegevens uit 2024. De cijfers zijn gecombineerd met informatie over beleid en maatschappelijke ontwikkelingen. De uitspraken van Tyong Sonyuen zijn afkomstig uit een persoonlijk onlinegesprek. Zijn verhaal helpt om te laten zien hoe sommige Zuid-Koreanen denken over het krijgen van kinderen.
