De afgelopen vijfentwintig jaar is het aandeel vrouwelijke regisseurs in de filmwereld langzaam maar zeker gegroeid. Uit onderzoek, gebaseerd op IMDb-data, blijkt dat sommige genres populairder zijn bij vrouwelijke makers dan andere. 

Vrouwen winnen langzaam terrein

Om een goed beeld te krijgen, heb ik data uit IMDb geanalyseerd over de periode 2000–2025. Per genre bekeek ik de 50 populairste films, omdat juist deze films het grootste publiek bereiken en dus de meeste invloed hebben. Daaruit blijkt dat vrouwen vooral actief zijn in documentaires en romantische films, terwijl actie-, sport- en misdaadfilms bijna alleen door mannen worden geregisseerd. Dit kan erop wijzen dat vrouwen eerder kiezen voor genres die toegankelijker zijn of waar de instapdrempel lager ligt.

De macht van geld en gatekeepers

Willemien Sanders, docent Media- en Cultuurwetenschappen aan de Universiteit Utrecht, vertelt dat het lage aandeel vrouwelijke regisseurs vooral te maken heeft met structurele en culturele factoren. Ze vertelt: “We zien en horen dat vrouwen vaak als een risico worden gezien, ook als ze dezelfde opleiding en/of ervaring hebben als mannen. Grote genres zoals actie of thrillers zijn duur om te produceren, waardoor vrouwen daar vaak minder kansen krijgen, terwijl documentaires juist toegankelijker zijn en vaker door vrouwen geregisseerd worden.” Sanders legt uit dat sport en actie cultureel vooral als masculien worden gezien, romantiek als feminien. De traditionele genderpatronen zijn diep geworteld, waardoor het lastig is om deze los te laten.

Documentaires als ingang tot verandering

Voor documentaires, het genre met de meeste vrouwelijke regisseurs, is de ontwikkeling over tijd geanalyseerd in vijf periodes van vijf jaar, omdat veranderingen binnen dit genre goed zichtbaar worden. In 2000–2005 werden vier van de 50 populairste documentaires door vrouwen geregisseerd, in 2010–2015 waren dat er negen, en in 2020–2025 steeg dat aantal naar tweeëntwintig. Dat laat zien dat er vooruitgang is, maar dat echte gelijkheid nog ver weg is.

Beleid en initiatieven voor meer gelijkheid

De lage vertegenwoordiging van vrouwen in actie- en sportfilms hangt samen met hoge productie budgetten, bestaande netwerkstructuren en traditionele ideeën over welke genres bij mannen of vrouwen passen. Het Nederlands Filmfonds probeert dit te veranderen met stimuleringsprogramma’s die vrouwen meer kansen bieden, en houdt al enkele jaren bij hoe de verdeling tussen mannen en vrouwen in de filmsector eruitziet. Zo kunnen ze betere plannen maken om meer gelijkheid te bereiken. Jonathan Mees, manager Research & Communication Projects bij het Filmfonds, zegt: “Eind 2026 moet bij minimaal de helft van de toekenningen voor ontwikkeling twee derde van de makers vrouw zijn. Wordt dat niet gehaald, dan overwegen we een quotum. Tegen eind 2028 moet ook het aantal toekenningen voor realisering beter in balans zijn.”

Kortom, dit onderzoek laat zien op welke punten vooruitgang is geboekt, waar nog verbetering nodig is, en laat zien hoe belangrijk maatschappelijke veranderingen zijn om gelijke kansen voor vrouwelijke filmmakers mogelijk te maken.

Data verantwoording

Voor mijn onderzoek heb ik IMDb-data onderzocht over de periode 2000–2025. Per genre koos ik de 50 populairste films, omdat die het grootste publiek bereiken en dus de meeste invloed hebben. Alle gegevens heb ik zelf in Excel gezet en per genre gekeken hoeveel vrouwelijke regisseurs er waren. Voor de trendanalyse keek ik naar documentaires, omdat dit genre de meeste vrouwelijke regisseurs heeft en veranderingen daar het duidelijkst te zien zijn. De periode heb ik verdeeld in vijf blokken van vijf jaar om verschillen goed te kunnen vergelijken. Ik heb alleen gekeken naar man en vrouw, omdat andere genderidentiteiten op IMDb niet duidelijk worden geregistreerd.

Excel bestand: KCL data bestand

Flourish visualisaties: