De populariteit van kaas is de afgelopen jaren flink gestegen. Zo is kaas tegenwoordig niet meer weg te denken bij een borrelplank of bij verschillende gerechten in een restaurant. Ook hebben de afgelopen jaren een aantal kaasbars zich in Nederland gevestigd waar je verschillende kazen kunt uitproberen. Ondanks de stijgende populariteit is de productie van kaas in Nederland toch aan het afnemen. Hoe komt dat?
Nederland staat wereldwijd bekend als kaasland. Het hoort dan ook bij de Nederlandse cultuur. Ook is Nederland één van de grootste kaasproducenten ter wereld. De kaasproductie in Nederland bedroeg 953.000 ton in 2021. Dat is 1,8 procent minder dan het jaar daarvoor. Toen werd er 970.000 ton kaas geproduceerd. Deze daling komt volgens Zuivelzicht (een platform voor de Nederlandse en Belgische zuivelindustrie) door de lagere melkaanvoer uit die periode. Een andere mogelijke oorzaak is de hogere poederproductie die plaatsvond.

Datavisualisatie: Mirella Waaijenberg

Oorlog
Naar verwachting zal de productie van kaas in 2022 alleen nog maar meer gaan dalen. De boosdoener is de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Poetin liet zijn troepen op 20 februari namelijk Oekraïne binnenvallen met een oorlog als gevolg. Deze oorlog is tot op heden nog bezig. Hierdoor komt ook de oogst van boeren in Oekraïne in gevaar. Veel koeien eten graan en deze granen worden door Nederland voor een groot deel geïmporteerd uit het oorlogsgebied. Doordat er minder voedsel is voor de Nederlandse koeien, neemt ook de melkproductie van onze koeien wederom af. Dit heeft twee dingen tot gevolg: er ontstaat een grotere schaarste aan kaas. Daardoor krijg je net als bij bijvoorbeeld aandelen, Bitcoin en exclusieve sneakers dat de prijs stijgt. De geproduceerde kaas wordt dus duurder. Het andere gevolg is dat de kaasproductie van Nederland nog verder afneemt.

Een medewerker van een Albert Heijn uit Utrecht, die liever anoniem blijft, laat aan Mirella weten dat er in het begin van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland inderdaad minder kaas binnen kwam, maar dat er momenteel weer normaal geleverd wordt.

Gevolgen
Om erachter te komen wat de gevolgen van de lagere melk- en kaasproductie op de langere termijn zijn, sprak Mirella Waaijenberg met Otto-Jan van kaasmakerij Nylander: „Wij hebben als bedrijf momenteel een enorm tekort aan kaas. Dit komt ook omdat het rauwmelkse kaas is en van Jersey melk is geproduceerd. Ik denk persoonlijk dat Nederland geen tekort zal krijgen aan fabriekskaas, maar mocht het toch zo ver gaan komen, dan halen ze de kaas wel uit het buitenland. Al is dat kwalitatief denk ik veel minder.”

Daarnaast is het zo dat bij een tekort aan kaas de prijzen op den duur zullen gaan stijgen. De schaarste houdt namelijk altijd in dat er een tekort van iets is en dat de vraag naar het product dus groter is dan het aanbod. Hierdoor moeten de winkels de prijzen omhooggooien. Voor nu gaat het nog redelijk met de productie, maar de kaasproducenten en supermarkten houden wel rekening met het feit dat dit in de toekomst zou kunnen veranderen.