Aan een typische Venetiaanse kade ligt het luxe vijfsterrenhotel Ca’ di Dio, die sinds augustus 2021 open is. Ca’ di Dio is gelegen in het ‘Contemporary Art District’, Arsenale. Zodra je het hotel binnenloopt is de sfeer in het hotel  gemoedelijk en relaxt, er zijn mensen aan het werk in de binnentuin en werknemers leggen hun gasten uit waar ze in Venetië het beste kunnen lunchen. “Als je wat verder loopt naar links, dan is daar het restaurant Salvmeria”, zegt een werknemer tegen een Amerikaanse toerist. “Thank you very much. I’m looking forward to it!”, zegt de Amerikaanse enthousiast.

 

Het hotel Ca’ di Dio noemt zichzelf een ‘venetian home’ en is veel met duurzaamheid bezig. Het gebouw was vroeger een klooster en tot 15 jaar geleden was het een bejaardentehuis voor vrouwen, zegt Christophe Mercier, algemeen manager van Ca’ di Dio. Bij het renoveren van de plek, wilde hij met zijn team het gevoel van het huis bewaren. Bijvoorbeeld het plafond met bruine houten planken is gebleven zoals het was. Mercier vindt het belangrijk om met Ca’ di Dio zo duurzaam mogelijk te zijn. Alle materialen in het hotel komen uit Italië, de schoenen van de werknemers zijn gerecycled en in Padua, een nabijgelegen stad, gemaakt. Ook hebben ze een binnentuin met kruiden, die ze daarna gebruiken in de gerechten in hun restaurant. “Daarnaast doen we ook aan ‘zero kilometres’ met onze voedsel, dat houdt in dat alles uit de regio Venetië komt. Ook gebruiken we het water uit de lagune van Venetië voor onder andere onze airco, om zo warmte en water te besparen”, zegt de manager. “Ook hebben we een groene optie voor onze gasten. Dit houdt in dat ze onder andere kunnen aangeven of ze iedere dag hun handdoeken willen verwisselen.” Deze maatregelen zullen naar schatting 20% energie besparen en ongeveer 110 ton CO2-uitstoot per jaar. Doordat Ca’ di Dio deze duurzame dingen doet, valt het hotel ook onder de GSTC, de internationale standaarden voor duurzaam toerisme. 

Een bezoek brengen aan Venetië

Maar als je aan massatoerisme denkt, dan is Venetië daar een voorbeeldstad voor. Het krioelt er van de buitenlandse toeristen en de souvenirs worden helemaal niet in Italië gemaakt maar in China. Daarnaast is massatoerisme niet duurzaam. De Regio Veneto ziet het langzaam en groen toerisme is een alternatief om dat massatoerisme tegen te gaan.  Tijdens de pandemie was het in de regionale hoofdstad juist rustig en stond je soms helemaal alleen op het bekende San Marco Plein.

Op een zonnige donderdagmiddag in mei staan meerdere toeristen selfies te maken op het wereldberoemde San Marco Plein of aan het luisteren naar de live muziek vanuit Café Florian, waar een simpele cappuccino al €11,50 kost. “Ik ben tijdens de corona periode, ergens in 2021, naar Venetië gegaan. Het was er super rustig en mooi. Nu ben ik terug en vind ik het minder, want het is weer druk. Ik begrijp wel dat sommige inwoners het toerisme zoals het nu is, zat zijn”, vertelt de Italiaanse Veronica Pagliarin, die Venetië voor een dag met haar vrienden bezoekt.

De typische Italiaanse pleinen lopen steeds wat voller, want het toeristenseizoen is weer begonnen. Op de terrassen zitten naast de Italianen, ook weer Duitsers, Fransen, Nederlanders en andere Europeanen aan de aperol spritz met olijven. “De Britten en Amerikanen beginnen nu ook weer terug te komen naar onze regio”, zegt Mercier. Naar schatting van onderzoek van Demoskopika worden er in Italië bijna 343 miljoen overnachtingen geboekt dit jaar. Dit heeft een positief effect op toeristische bestedingen in het land. Want er wordt 26 miljard euro aan toeristische bestedingen verwacht, met een groei van 11,8% ten opzichte van 2021. En deze analyse zegt dat Veneto aan de leiding is op regionaal niveau, met ruim 5 miljoen euro, dat 12,6% hoger is in vergelijking met 2021. Er komen dus dit jaar weer meer toeristen richting de regio.

https://public.flourish.studio/visualisation/10341716/

“Duurzaamheid is een vereiste geworden”

Sinds de pandemie is de behoefte van de toerist veranderd. ​​De voorzitter Raffaele Rio van Demoskopika, een onderzoeksinstituut in Rome, zegt dat de pandemie het profiel van de duurzame toerist heeft bevestigd. In de wereld gaat de behoefte steeds meer richting duurzamere keuzes maken, dus ook de toeristische sector moet zich hiermee bezighouden, zegt junior consultant Andrea Agazzani van Teamwork Hospitality, een horeca- en toerisme bureau. Volgens Federica Bosco, junior officer op gebied van toerisme en lokale ontwikkeling bij Etifor, is duurzaamheid een vereiste geworden voor de toerismesector. Vooral voor onze generatie is het belangrijk, we willen leven, dus we moeten voor onze planeet zorgen, zegt Bosco. Duurzaamheid betekent volgens Federica een 360-graden benadering hebben van dingen, dus niet alleen economisch denken, maar ook zorgen voor de planeet en  bevolking. Agazzani van Teamwork is het met haar eens. “Met aandacht en het omarmen van de 3 aspecten milieuduurzaamheid, sociale duurzaamheid en economische duurzaamheid, kunnen we spreken over duurzaam toerisme.” Bosco geeft ook aan dat duurzaam toerisme dieper is dan normaal toerisme. “Het is meer betrokken bij de lokale gemeenschap, behartigen van hun belang en het belang van toekomstige burgers.” Bosco vindt duurzaam toerisme dus belangrijk, maar vindt het ook wel lastig. “Het is moeilijk om met duurzaamheid te werken, je hebt elke dag nieuwe normen en dingen. Maar op de lange termijn geeft het je een beter leven. Het is de enige manier om goed management te hebben.” 

Fietstoerisme als groene reisoptie

Oprichter Francesco Benetazzo van Ciclo Turismo Euganeo komt fietsend aan met zijn eigen, modieuze gravelbike naar Piazza delle Erbe, het middelpunt van de stad Padua, om te vertellen over zijn werkzaamheden en een rondleiding te geven door het historische centrum van Padua. Al 15 jaar lang fietst hij actief en in 2015 is hij afgestudeerd als mountainbike instructeur. Mountainbiken is 50 procent van zijn bedrijf Ciclo Turismo Euganeo, waar hij zich sinds drie jaar volledig op focust. “Er was in onze regio, rondom de Euganische Heuvels, niet echt een bedrijf die zich bezighield met fietstoerisme. Dus ik ben het toen begonnen naast mijn andere baan.” Eerst werkte hij voor een modebedrijf, maar hij is zijn droom achterna gegaan om in het fietstoerisme te werken. Er is nu, in 2022, ook meer ontwikkeling in de regio, en daar is hij blij mee. Benetazzo ontwikkelt zich ook steeds verder met zijn bedrijf. “Ik probeer alle fietsritten te personaliseren, want iedereen is anders. De ene wil graag de berg op met een elektrische fiets, de ander wil graag beter worden in het mountainbiken en weer iemand anders wil fietsen over de heuvels richting het historische centrum en wil meer weten over de geschiedenis van Padua.” En dit centrum in Padua staat sinds 2021 met zijn acht religieuze en wereldlijke complexen op de UNESCO werelderfgoedlijst. “Ik geloof wel dat meer toeristen hierdoor naar Padua in plaats van Venetië gaan. Op deze manier wordt het toerisme verspreid over de regio en dit is beter voor de natuur”, zegt Benetazzo lopend door de straat waar het bekende Café Pedrocchi ligt. 

Die groene behoefte van de toerist merkt Benetazzo ook. “Toerisme is veranderd de afgelopen jaren in Italië. Door de pandemie gingen Italianen steeds vaker een fiets kopen om hiermee van plek van plek te reizen, te sporten of voor vakantie. Ik denk dat het gebruik van de fiets verdubbeld is sinds de pandemie.” Ook de komst van de elektrische fiets in Italië heeft ervoor gezorgd dat veel mensen zijn gaan fietsen. Maar hij vertelt dat er in het verkeer wel problemen zijn tussen de auto’s en fietsen. “In Italië houden we van onze auto’s. We gaan het liefst met de auto op reis. En daarom is het verkeer soms gevaarlijk, omdat de auto’s en fietsen vaak op dezelfde weg rijden.” Er wordt wel steeds meer gewerkt aan de veiligheid van de fietstoeristen. “Er zijn meer fietspaden gekomen in de regio in de laatste 5 jaar”, vertelt Benetazzo terwijl hij zijn koffie drinkt in de felle zon op een terras in Padua. Bosco zegt ook dat de afgelopen tijd meer symbolen aan de zijkanten van de weg gekomen, zodat iedereen begrijpt wat de regels zijn op de paden.

De Regio Veneto heeft de laatste jaren meerdere keren geïnvesteerd in fietstoerisme. In 2021 was dit nog 180 duizend euro. “Ik heb mijn bedrijf met mijn eigen geld opgezet. Hoewel ik een potje kan aanvragen bij de regio, duurt het proces met samenwerken met de regio te lang”, vertelt de oprichter van het fietsbedrijf. De gemeente waar Benetazzo voornamelijk doorheen fietst, die van Padua, heeft dit jaar voor de vierde achtereenvolgende jaar een erkenning gekregen voor ‘de inzet bij de bevordering en aanleg van infrastructuur en beleid ten behoeve van de fiets.’ Die erkenning komt vanuit de Italiaanse Federatie van Milieu en Fiets.

De toekomst van de regio

Daarnaast is de Regio Veneto, en ook de gemeente van Venetië, bezig met het massatoerisme tegen te gaan. Vanaf juni begint de proefperiode met toegangspoorten voor dagjesmensen in de regionale hoofdstad. De toeristen zonder overnachting in Venetië moeten dan een ticket betalen, die tussen 3 en 10 euro gaat kosten. De bewoners van Venetië zijn boos, zegt Bosco. “In hun ogen gaat het nu een pretpark worden, terwijl het doel is om het massatoerisme in de stad te verminderen.” “Als we alleen toeristische bestemmingen exploiteren, heeft het niets goeds voor de bewoners en de planeet.” Ze hoopt dat de gemeente snel met een andere oplossing komt.

De gemeente van Venetië heeft sinds 2021 als doel om de hoofdstad van duurzaamheid van de wereld te worden. “Maar om dit te behalen lijkt het mij slim om de evenementen in Venetië te organiseren over het hele jaar, in plaats pas vanaf juni, wanneer het juist al erg druk is door het begin van het zomerseizoen. Hierdoor wordt het aantal toeristen in de stad verspreid en ik denk dat dit helemaal niks uitmaakt voor Europese toeristen”, vertelt Mercier terwijl hij zijn glas cola drinkt in het bargedeelte van Ca’ di Dio. “De gemeente moet naar mijn mening meer doen aan het respecteren van de natuur.” Hij weet niet of het realistisch is om de duurzaamste hoofdstad van de wereld te worden. Hij hoopt van wel. “Maar Venetië moet nog veel veranderen.” 

Het duurzame toerisme in de regio Veneto is zich dus aan het ontwikkelen, maar er zitten nog wel wat keerzijden aan. De regio en meerdere gemeenten in de regio hebben verschillende projecten lopen rondom duurzaamheid en groen toerisme, maar moeten nog wel stappen zetten, zegt Bosco. “In de regio Veneto moeten meer bestemmingsplan organisaties komen, om nog grotere stappen te zetten in het duurzame toerisme.” Er is dus wel de optie om je bezoek aan de regio Veneto duurzaam te maken, maar je moet wel goed zoeken naar de duurzame opties en plekken.

______________________________________________________________________________________________________

Ben je benieuwd naar leuke dingen om te doen tijdens jouw zomervakantie in de regio Veneto? Wij hebben 10 duurzame tips in de regio Veneto, die we van de Italianen hebben gekregen, op een rij gezet:

1. Dineren of lunchen bij Venissa, een restaurant in Venetië. Het restaurant heeft één MICHELIN ster en een een groene ster van MICHELIN.
2. Een wijnproeverij bij het bedrijf Le Volpi, die organische en vegan wijn produceert op de Euganische Heuvels
3. Een bezoek brengen aan de eerste botanische tuin ter wereld, die in 1545 in Padua werd aangelegd.
4. Dineren of lunchen bij het vegan restaurant Ginger Gilly in Padua.
5. Een fietstocht in of rondom Padua door Ciclo Turismo Euganeo (komt voor in deze reportage). 
6. Een overnachting in het hotel Ca’ di Dio (komt voor in deze reportage)
7. Neem een hervulbare waterfles mee, die je kan bijvullen met grote waterflessen of bij waterpunten. Het is zonde als je iedere keer een klein plastic flesje moet kopen.
8. Reis naar de regio Veneto met de trein, bijvoorbeeld naar Venetië. Bijvoorbeeld met GreenCityTrip. Een ticket vanaf Amsterdam kan je kopen vanaf €209,-.
9. Huur een deelfiets in een stad in de regio, bijvoorbeeld in Padua. Er zijn diverse stallingen van GoodBike Padova in Padua.
10. Ga tijdens je vakantie zoveel mogelijk naar lokale ondernemers. Dineer bijvoorbeeld bij een lokale ondernemer, zo steun je de lokale bevolking en kies je ook de groenere optie in vergeleken met een diner bij een Italiaanse keten.