Als aan subjectieve woorden wordt gedacht, is het woord schoonheid wel een woord dat te binnen schiet. Een woord als deze is een kwestie van smaak zou gezegd kunnen worden. Een persoonlijke voorkeur en keuze. Bij het woord vrouw vindt niet altijd diezelfde gedachte plaats. Iedereen weet tenslotte was het woord inhoudt. Toch? Maar is dat wel zo? Is het fenomeen ‘vrouw’ eigenlijk niet net zo subjectief als schoonheid? Sommigen identificeren zich ermee, en anderen niet.
Op het moment dat iemand deze fenomenen wil omvatten, is onderzoek van belang. Voor dit beeld van de vrouw zijn verschillende mensen geïnterviewd. Mannen, vrouwen, transmensen en non-binaire mensen staan centraal bij de creatie van deze weergave van de vrouw. Uit eerder gedaan onderzoek over belichting van de vrouwelijke kunstenaar van de afgelopen 400 jaar werd duidelijk dat de vrouw teniet wordt gedaan op het moment dat er vanuit mannelijk perspectief naar haar wordt gekeken als kunstobject. Maar niet alleen als kunstobject, ook als kunstenaar werd ze onderbelicht. Als men naar bijvoorbeeld de Gouden Eeuw kijkt, kent vrijwel iedereen de mannelijke kunstenaars, maar komen vrouwelijke namen niet snel in het hoofd terwijl juist er meerdere vrouwelijke kunstenaars zijn die erg succesvol zijn geworden. Denk aan Judith Leyster of Aleide Greve.
Zoals eerder genoemd wordt de vrouw regelmatig vanuit een voor de hand liggend perspectief bekeken. Ze heeft een baarmoeder en een vagina, dus het is een vrouw. ‘Mens van het vrouwelijk geslacht’ is een andere omschrijving. Zo simpel kan het zeker zijn, maar er zijn genoeg variaties te bedenken waarin deze factoren niet tot een vrouwen leiden. Of mensen zichzelf als vrouw identificeren maar deze kenmerken niet hebben. Dan komt de vraag op, wat maakt een vrouw dan wel vrouw? Daar is geen simpel antwoord op te geven, en dat hoeft ook niet. In het boek ‘The Philosophy of Sex’ wordt gekeken naar trans vrouwen en wat een vrouw zijn inhoudt. De kwestie wanneer een transvrouw ‘meetelt’ wordt hier besproken. Er wordt duidelijk dat er geen specifieke lijst kan zijn van criteria, omdat de standaard die gezet zou worden voor te veel mensen, waaronder voor trans en biologisch geboren vrouwen, niet te halen zou zijn.
In het onderzoek over geslacht van de Erasmus Universiteit wordt verder ingegaan op het verschil tussen gender en sekse. Gender bestaat volgens de Erasmus Universiteit uit drie verschillende facetten, namelijk genderrollen, genderidentiteit en genderexpressie. Deze verschillende woorden hangen nauw met elkaar samen, maar hebben wel verschillende betekenissen. Zo wordt onder genderrollen sociaal geconstrueerde normen en gedragingen verstaan die voornamelijk zijn gebaseerd op stereotypen die zijn gelinkt aan het geboortegeslacht. Bij genderidentiteit gaat het juist om de interne visie van wat iemands identiteit inhoudt en betekent. Genderexpressie vloeit hier op door. Dit gaat namelijk om de manier waarop iemand in de samenleving leeft en met anderen omgaat.
Verdergaand op hoe er met mensen, en dan in dit geval vrouwen, om wordt gegaan in de maatschappij, is taal ook een belangrijke factor. De hoeveelheid keren dat er jongens tegen een groep jongens en meisjes wordt gezegd of het woord ‘man’ wordt gebruikt in positieve zin (jezelf vermannen) en het een belediging is als je lijkt op een meisje (je rent echt als een meisje), is niet op twee handen te tellen. Hetzelfde geldt voor de Engelse taal. Als iemand het woord ‘motherfucker’ gebruikt, wordt technisch gezien niet de ander beledigd, maar diens moeder. Net zoals het woord ‘pussy’ wordt gebruikt om iemand te beledigen en te zeggen dat ze slap zijn, terwijl het enkel het vrouwelijk geslachtsdeel is wat benoemd wordt. Zou dit betekenen dat de vagina slap is? Het is niet meer dan logisch dat dit impact heeft op hoe jongens/mannen worden gezien tegenover meisjes/vrouwen. Door vrouwelijke termen en woorden in een negatieve context te gebruiken, krijgt het beeld van de vrouw zelf ook een negatieve connotatie. Dit bevestigt een artikel van OneWorld.
Bij dit project worden stemmen gehoord van mensen die normaal gesproken niet worden verstaan. Juist deze verschillende perspectieven laten zien wat een vrouw is en wat ze kan zijn.
https://youtu.be/W0HZwfSc_s0
Transcriptie van de video
Dit is het verhaal van menig mens en nog een paar anderen. Niet om het breder te maken dan nodig, maar omdat iedereen heeft het recht gezien te worden. Het is geen verrassing dat de mens in vele vormen komt, dus het is ook geen gek idee om deze vormen te benoemen. Specifiek de vorm van schoonheid. Schoonheid is de diversiteit, de natuur, het leven. Het is… het is waarderen zonder spijt, het is pracht zien op wereldwijde schaal.
Ze is als ademen. Een bries op je gezicht. Met energie als een gedicht haalt ze de woorden uit je mond. Ze maakt de cirkel rond. Ze is de lucht. Als een zucht van geruststelling vlucht ze uit je mond. Ze is een verademing. Een verbond wat is gesloten met rust en ruimte. Terwijl ze onzekerheid sust als ze tegen je gezicht aan streelt, waait ze verder. Op weg naar nieuwe vormen.
De kracht die ze vindt terwijl ze verder vliegt, is bekend terrein. Voor haar is het slechts een kwestie van zijn, waar ze haar energie uit haalt. Het is een van haar mooiste vormen. Haar kracht komt in de vorm van een storm maar ook een zomerse bries. Het maakt haar een dromer.
Ze is verfrissend, krachtig en rustgevend. Als een regenstorm, een kabbelend riviertje en dauw op een frisse winterochtend in een. Ze is water. In alle vormen die er komen. Ze is het water wat altijd verder zal stromen. Er komt geen einde aan omdat haar energie verder zal blijven gaan. Maar als water is ze niet alleen zichzelf maar ook de reflectie van de ander. Van de zon, van de bron en van degene waar het allemaal mee begon. De persoon die als eerste naar zichzelf keek door haar weerspiegeling en daardoor nooit meer hetzelfde was. Zonder te proberen kwam haar transparantie van pas.
Haar pracht is subjectief, universeel, individueel, abstract en heel. Het is volledig. Dat maakt haar zo mooi. Ze is divers. Ze spreekt iedereen aan en spreekt met haar aanwezigheid. Ze is er om besproken te worden. De woorden om haar te benoemen zijn woorden die altijd te kort en te niet zullen doen aan wat ze te bieden heeft. Ze is een bron van pracht, inspiratie en leven. Deze pracht brengt macht met zich mee. Op bepaalde gebieden kan het er in ieder geval voor zorgen dat je eerder aan de top komt. Aan de andere kant brengt haar zijn ook diefstal met zich mee. Van naam en daarmee talent. Zal alleen een ‘echte vent’ zijn eigen naam gebruiken en zijn luiken niet sluiten voor zijn kameraden die ervoor kiezen om slinkse plannen te smeden om zelf bekend te worden en zo de vrouw geen cent te laten hebben. Het gebeurt de beste, zou je kunnen zeggen. Maar dat is nou juist het probleem. Ze hadden meer kunnen zijn maar kregen de kans niet. Dat is het lastige van dit systeem en de vraag van nu. Hebben ze de kans die ze niet hadden nu wel? Is die balans inmiddels gecreëerd en hoe is van het verleden geleerd? Maar misschien is de grootste vraag nog wel, wat heeft haar schoonheid hier nou mee te maken?
Dat zal ik je vertellen. Schoonheid gaat zo-veel verder dan oppervlakkige zaken. Natuurlijk is ze een eer om naar te kijken en zal keer op keer blijken dat ze de visie van de mens zal verrijken, maar rijk nog eens wat verder dan dat.
Ze geeft je warmte. Als de zon. Maar niet alleen als dat. Ze is vuur. En licht. En leven. Je voelt het als je met haar bent. Het vuur dat ze in zich heeft en het licht dat ze uitstraalt. Ze is voedend voor de ziel. Ze vernielt de kou die menig mens kan voelen. Met alle doelen in zicht, belicht ze hetgeen wat gezien moet worden. Ze is de zonsondergang en opgang tegelijk. Elke dag anders, soms bewolkt, soms kleurrijk, maar altijd de moeite waard.
Ze is het begin en het einde en alles wat er tussen hoort. De dag, de lach en het gezag.
Zacht is ook hoe je haar zou kunnen omschrijven. Mensen kunnen dit als een negatief iets zien en zeggen dat ze zichzelf moet vermannen, maar dat zit niet in haar plannen. Haar zachte kant plant de basis voor groei. Ze bloeit erdoor.
Ze is de basis. Als wortels van bomen en bomen van een bos. Ze is uitgestrekt, mooi als een bloem en heeft beide voeten op de grond. Ze is de aarde. Niet alleen als bol maar ook het zand op het strand, de aarde die de planten voedt en de modder waar de varkens zichzelf in schoonmaken. Ze is een ruige rots en bescheiden bloesem. Bij haar krijg je energie die je al jaren lang zoekt.
Ze is een moeder. Moeder natuur, maar ook de moeder van een nieuw begin. Een geboorte zou je haast kunnen zeggen. Ze is er om grenzen te verleggen. Ze is er. En soms, is dat genoeg.
Haar schoonheid is een privilege, een voorrecht. Het is niet haar taak om achter het aanrecht te staan en te koken voor de man die thuis komt. Het is een gevecht aangaan, de vuist ballen en gezegd hebben dat het anders moet en kan. Het gevecht aangaan met niet genoeg zijn of juist te veel doen om toch als fijn ervaren te worden. Zachtheid verstaan, verhalen horen zonder de behoefte hebben om ze te verstoren en verder vragen om de last met ze mee te dragen. Het is de schoonheid inzien van de passie waarmee ze hun ervaringen vertalen. Ervoor kiezen om idealen te omarmen. Ze te zien stralen als ze wegdwalen in een wereld die ideaal zou zijn. Waar haar kracht wordt erkend, men weet zie ze is en gewend raakt aan wie ze wordt. Met al haar kracht, pracht en zachtheid.
Het komt er op neer dat ze alles in een is. Alle elementen, alles wat nodig is om te kunnen leven. Daar wil ik erkenning aan geven. Ze is het blauw in de lucht, de dauw op het gras, de warmte en de kou. Ze is… de vrouw.
Mensen gesproken voor de tekst van het gedicht:
Moon Broersma, transman
Sekou Camara, man
Dolores Sarkmaz, vrouw
Mandie van Yperen, non-binair persoon
