Percentage niet-witte dansers versus witte dansers in internationaal ballet
Wit is bij uitstek de enige kleur die voorkomt in de balletwereld. De dansgroepen zijn anno 2023 nog steeds oververtegenwoordigd met veelal witte dansers. Van de grootste balletgezelschappen is minder dan 11 procent zichtbaar van kleur. Een divers kleurpallet is nauwelijks terug te zien; niet in de balletvoorstellingen, maar zelfs niet in kostuums en spitzen zelf.
Ballet is een oude kunst, gebaseerd op witte sprookjes. Nog steeds passen daar bijna geen zwarte dansers in. The Bolshoi Ballet heeft nul procent gekleurde dansers en de groep Ballet Hispanico slechts 38 procent. Al lang is het argument voor deze ongelijke verhouding te wijden aan het feit dat zwarte ballerina’s grotere borsten, dikkere dijen en billen krijgen en ze bovendien een te atletisch en weinig verfijnd lichaam zouden hebben. Tegenwoordig is dit nog steeds belangrijker dan het publiek kunnen beroeren. Damar Lamers is artistiek leider van de opleiding docent dans aan de academie voor theater en dans in Amsterdam. Ze houdt zich veel bezig met diversiteit in de danswereld. “We zitten best wel vastgeroest in systemen die er al lang zijn. Het is net als met institutioneel racisme, mensen hebben niet door dat ze ‘blind spots’ hebben”, zegt Lamers.
In 1998 werd ballerina Monique Duurvoort, lid van het corps de ballet, verzocht haar donkere huid lichter te schminken. Ze zou uit de toon vallen als zwarte zwaan tussen alle andere witte in het zwanenmeer. Ze deed het niet, wat werd gezien als werkweigering en er werd gedreigd met ontslag. Met als argument: wit is in een romantisch ballet nou eenmaal synchroon en uniform, iedereen moet er hetzelfde uitzien. De bleek- of witgemaakte huid stond gelijk aan schoonheid, puurheid, onschuld en reinheid. “Iedereen draagt wat bij. Er zijn vooral witte mensen in het publiek en witte mensen in danslessen. Je voelt je als persoon van een andere etniciteit ook niet geroepen om mee te doen”, vertelt Lamers. Het is een soort vicieuze cirkel, het probleem zit niet alleen bij de makers van de dansvoorstellingen.
In 2001 werd Ballet Black opgericht door Cassa Pancho als reactie op het gebrek aan diversiteit in ballet. In 2018 kregen zij het als dansgezelschap voor elkaar om spitzen voor mensen van kleur op de markt te krijgen. De spitzen zijn sindsdien verkrijgbaar in de kleuren zwart en brons. Tot voor kort waren deze spitzen, ontworpen in de 18de eeuw, net als maillots en tutu’s alleen verkrijgbaar in roze, afgestemd op de huidskleur van de Europese dansers. Het is een grote stap, maar langzaamaan is de balletwereld aan het veranderen. Dankzij een Misty Copeland, die geschiedenis schreef als eerste soliste van kleur bij het American Ballet Theater. Of Michaela DePrince, de eerste zwarte tweede soliste bij Het Nationale Ballet. “Je kan willen dat het in een keer divers wordt, maar dat kan niet in een keer. We moeten het gesprek aangaan met verschillende mensen en perspectieven. Iedereen is wel eens in de positie geweest van dominant of minder. We moeten ruimte geven aan deze verhalen. Daarin zit een sleutel. We moeten ons verbinden met mensen waarmee we in de wereld leven”, aldus Lamers.
Verantwoording:
De data is verzameld middels alle sites van de desbetreffende balletgroep. Op elke website staan alle dansers vermeld, waardoor er kon worden geturfd hoeveel dansers er per balletgezelschap zichtbaar van kleur zijn. Deze cijfers zijn in een tabel gerangschikt en gevisualiseerd. Het gaat bij dit onderwerp om de zichtbare representatie in balletvoorstellingen.
