Het bezoeken van verlaten locaties, sommigen zien dit als hobby, maar echte urban explorers – ook wel ‘urbexers’ genoemd – zien dit als een lifestyle. Waarom doen zij dit? En wat maakt het bezoeken van deze locaties zo speciaal?
Een fotoreeks uit mei 2023 van een verlaten villa met zwembad in de Veluwe schetst een beeld van wat een urbexer vaak tegenkomt tijdens het ontdekken van dit soort huizen. Andere locaties kunnen fabrieken, pretparken, kerken en mijnen zijn.
Foto’s: Anjali Agterberg
Wat is urban exploration?
Urbexer en fotograaf Jessey Jonker deelt wat urban exploring precies is, wie er meedoen en wat de potentiële gevaren zijn.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: wat is urban exploration?
“Urbex is het bezoeken van verlaten of niet meer onderhouden plekken. Denk hierbij aan bijvoorbeeld huizen, fabrieken, mijnen, eigenlijk alles wat door de mens is gemaakt en wat niet meer in gebruik is. Vele maken hier foto’s van, maar dit is niet altijd zo. Er zijn ook groepen die er simpelweg alleen doorheen lopen.”
Welke groepen doen eraan mee?
“Dit is lastig, de leeftijden variëren van rond de 16 tot en met zelfs de 60+. Geslacht is ook niet echt een ding bij de interesse en hoog- en laagopgeleid is ook niet echt een kenmerk van de doelgroep. Ik denk dat het eerder ligt in de interesse en de zoektocht naar het onbekende en de schoonheid van vele plekken.”
Waarom vinden mensen het aantrekkelijk om verlaten locaties te bezoeken?
“Naar mijn idee is dat bij de meeste het mysterieuze en het onbekende van de locaties. Ik denk ook dat heel veel mensen de spanning en de adrenaline leuk vinden wat je soms krijgt bij het bezoeken. Wat mij persoonlijk trekt is voornamelijk de geschiedenis wat veel plekken hebben, denk hierbij dus aan het verhaal van de locaties en de reden dat het nu verlaten staat. Wat ook een factor is, is het feit dat veel plekken simpel weg niet vaak bezocht worden, je kan het soms bijna zien als een soort andere wereld in vele gevallen. Dit gevoel heb je helemaal met wanneer er allemaal oude spullen zijn achtergelaten die je vandaag de dag niet meer echt tegenkomt, zoals oude computers, auto’s, meubels, etc.”
Hoeveel mensen zijn er lid van de gemeenschap?
“Hoeveel er in de community zitten is lastig te zeggen, er is niet echt een register van de hobby of iets dergelijks. Al kijk je naar facebook groepen kan je wel een soort indicatie krijgen. ‘Urbex NL’ is de grootste facebook groep van Nederland met zo’n 8,5k mensen erin. De community is wereldwijd, dus het zal op internationaal niveau nog wel vele malen groter zijn.”
Is het een groeiende groep?
“Het is zeker een groeiende groep, de afgelopen jaren is het sterk gegroeid merk ik waardoor het nu groter dan ooit is. Wat je merkt nu is dat het van een beetje een onbekende hobby naar best wel mainstream is gegaan, denk bijvoorbeeld aan de Pownews serie. Dit heeft voordelen natuurlijk omdat steeds meer mensen de locaties vast leggen. Helaas heeft het ook nadelen, steeds vaker gaan locaties minder langer mee doordat veel meer mensen de locaties bezoeken. Hierdoor gaan de locaties achteruit omdat er een kleine groep is die spullen stelen of gaan slopen op locaties.”
Wat zijn de gevaren urban exploring?
“De gevaren zijn er zeker. Sommige gebouwen staan al langdurig leeg waardoor de staat slecht is, hierdoor kun je bijvoorbeeld door vloeren heen zakken of kunnen er plafonds op je vallen al is het gebouw er heel slecht aan toe. Ook zijn er op sommige plekken beveiliging natuurlijk, hierdoor kun je opgepakt worden en worden aangegeven bij de politie. Ook zijn er soms giftige stoffen zoals lekende chemicaliën, asbest of zwarte schimmel. Best wel wat risico’s dus. Zelf heb ik dit soort van geaccepteerd dat dit kan gebeuren, naar mijn idee hebben veel dit geaccepteerd dat er nu eenmaal gevaren aan zitten.”
Denk je dat urbexers zich bewust zijn van deze gevaren?
“Ik denk dat de meeste dat wel door hebben. Soms zie je wel enkele die bijvoorbeeld met korte broeken en slippers een beveiligde staalfabriek in gaan, wat niet helemaal ideaal is op het gebied van veiligheid. Dit is naar mijn idee wel een minderheid gelukkig.”
Wat zijn de kernregels van urban exploring?
“De kernregel die vele handhaven is ‘Take nothing but pictures, leave nothing but footprints’. Dit betekent dus eigenlijk dat je de locatie met rust laat zoals je het hebt aangetroffen en dus niks jat of sloopt.”
Verval
Jessey Jonker is in 2020 bij dezelfde locatie geweest. De onderstaande foto’s maakte hij toen, waarin je kunt zien dat de locatie aanzienlijk netter was dan het nu, in 2023, is. Dit komt waarschijnlijk doordat deze locatie steeds meer bekendheid kreeg onder urbexers, maar ook onder hangjongeren, daklozen, graffiti-kunstenaars en dieven.
Foto’s: Jessey Jonker
In een ander licht
Urbexer Jordy – die wegens privacy niet met zijn gehele naam bekendgemaakt wilt worden – heeft al talloze urbex-locaties bezocht, waaronder deze: “Ik was hier al een keer in de nacht met een aantal vrienden, maar nu ik het in het licht zie verbaast het me weer. Het is alsof ik hier voor het eerst ben, want in het daglicht kijk je altijd anders naar dingen en vallen andere dingen je op.”
Gevaren
Urban explorers zijn zich vaak bewust van de gevaren, en ook Jordy bereid zich daarom goed voor op zijn urban exploring tripjes: “Het begint allemaal bij het zoeken van een locatie. Op het internet en in Facebook groepen delen mede-urbexers hun locaties en coördinaten met elkaar. Ook geven ze tips en updates over deze plekken. Ik ben soms wel uren aan het zoeken naar een nieuwe plek, maar als ik hem eenmaal gevonden heb, ga ik nadenken over een datum en tijd. Afhankelijk van wat er in de omgeving van de locatie gebeurt, kan ik bepalen of het een dagtrip wordt of een nachtelijk avontuur. Nadat ik dit besproken heb met mijn vrienden – die ook graag urbexen – pakken we onze spullen in. We nemen vaak een eigen GoPro mee, en ik neem vaak zelfs mijn drone mee om beelden vanuit de lucht te kunnen schieten. Daarnaast nemen we zaklampen mee, en een deurkruk is ook belangrijk: als de deur achter je dichtvalt kun je soms moeilijk vrij komen. Ook trekken we in de avond donkere kleding aan, omdat we zo min mogelijk willen opvallen. Daarbij zijn lange mouwen – zoals een trui – en een lange broek belangrijk, want je wilt niet geprikt of geschaafd worden door iets. Ook maken we van te voren afspraken, zoals dat er één iemand in de auto blijft wachten in geval van nood. Als we dan zwaaien met onze zaklampen op de auto afrennen, kan deze alvast gestart worden.”
Reizen
“Ik ga vaak een aantal dagen naar het buitenland om te urbexen, en met buitenland bedoel ik België. Daar zijn veel meer locaties die niet beveiligd zijn, en vaak zijn ze ook een stuk mooier. In Nederland zijn de meeste urbex-locaties heel bekend en worden ze binnen no-time vernield of iets dergelijks. Als dit niet het geval is, gaat het vaak over verlaten locaties waarbij de overheid ook weet dat deze bestaan en staat er extra beveiliging omheen, zoals hekken, beveiligingscamera’s en soms zelfs speurhonden. In België heb je dat bijna niet, daar is de regelgeving anders. Zodra je de grens overgaat kom je om de haverklap een urbex-locatie tegen. Ik wil ook graag naar andere landen, maar daar moet ik meerdere dagen voor nemen. Wel wil ik binnenkort graag naar Amerika: daar schijnen heel veel vette locaties te zijn.”
