In Nederland, een land dat wordt gekenmerkt door zijn culturele diversiteit en religieuze tolerantie, bestaat er een interessante kloof in het geloofslandschap. Onlangs onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking zichzelf beschouwt als niet-gelovig, terwijl de andere helft voornamelijk het christelijke geloof omarmt. Deze tweedeling in geloofsovertuiging werpt niet alleen licht op de sociale dynamiek, maar heeft ook invloed op het type basisscholen dat in Nederland te vinden is.
In Nederland tellen wij in totaal 6054 basisscholen. De meeste basisscholen zijn in de provincie Zuid-Holland gevestigd. Waar het aantal het minst is, is de provincie Flevoland. Naast deze twee provincies valt ook de provincie Limburg op. Limburg heeft het minst aantal openbare scholen van alle provincies in Nederland.
Van bovenstaande drie provincies valt Limburg het meest op. Te zien aan het aantal openbare en chistelijke scholen. Vooral in de Limburgse stad Kerkrade is er een groot contrast te zien. Hier is te zien dat in veel aspecten het aantal soorten basisscholen enorm verschilt met het aantal soorten inwoners. Zie staafgrafiek hieronder. De statistieken spreken voor zich: van de in totaal tien basisscholen in Kerkrade zijn maar liefst negen scholen van Christelijke signatuur, terwijl slechts één school als openbaar wordt aangemerkt. Dit betekent dat bijna de helft van de inwoners van Kerkrade, die niet religieus zijn, hoogstwaarschijnlijk hun kinderen naar een Christelijke basisschool moeten sturen vanwege het gebrek aan alternatieve opties.
Bovendien telt Kerkrade een kleine, maar groeiende moslimgemeenschap, met ongeveer 3,8% van de bevolking die zichzelf als islamitisch beschouwt. Ondanks deze aanwezigheid zijn er geen islamitische basisscholen in de stad.
Grondwettelijke Vrijheid van Onderwijs
Scholen mogen zelf bepalen of ze kerkelijk gezindt willen zijn of niet. De relatie tussen religieuze inwoners en religieuze scholen in Nederland wordt in grote mate beïnvloed door de grondwettelijke vrijheid van onderwijs. Deze vrijheid geeft scholen de bevoegdheid om hun eigen identiteit te bepalen, inclusief hun religieuze achtergrond. “Er is vrijheid van onderwijs. Dit betekent dat scholen autonoom mogen beslissen of ze een religieuze achtergrond willen hebben en welke religieuze overtuiging ze wensen uit te dragen.”, aldus Stan Termeer, de persvoorlichter van de PO-raad
Weerspiegeling kerkelijk gezindte bevolking en scholen niet in verband
In de stad Kerkrade, waar 42% van de inwoners zichzelf als christelijk identificeert, bevinden zich 90% van alle basisscholen in de christelijke sfeer. Deze aanzienlijke kloof tussen de geloofsovertuiging van de bevolking en het onderwijsaanbod roept belangrijke vragen op. Bert Viel, persvoorlichter bij DUO, benadrukt dat historische invloeden een rol spelen bij deze situatie. Religieuze instellingen hebben in het verleden scholen opgericht, wat heeft geresulteerd in de huidige oververtegenwoordiging van christelijke basisscholen in de stad. Deze situatie onderstreept de noodzaak van reflectie over de toegankelijkheid en inclusiviteit van het onderwijs in Kerkrade om te voldoen aan de behoeften van een diverse bevolking.
Kader
Voor dit artikel en datavisualisatie zijn cijfers gebruikt van het centraal bureau voor de statistiek (CBS) en DUO. Voor dit onderzoek zijn twee data-bestanden gebruikt. Éen over de kerkelijke gezindte van de inwoners van een regio en de ander over het aantal soorten scholen per regio. De keuze om specifiek drie provincies – Noord-Brabant, Drenthe en Limburg – te benadrukken, is gebaseerd op opvallende gegevens en uitschieters op landelijk niveau. Kerkrade, in Limburg, is gekozen vanwege het unieke en opmerkelijke contrast tussen inwoners en scholen. Het gebruikte CBS-gegevens dateren uit 2015.
