Stel je voor. Je hebt een profiel aangemaakt op een datingapp. Je swiped wat rond op de app en komt iemand tegen die jou wel interessant lijkt. Je start een gesprek en binnen een mum van tijd chat je elke dag met deze persoon. Wat je niet weet is dat deze persoon met wie je gegevens aan het uitwisselen bent, niet het beste met jou voort heeft en er alles aan doet om meer te weten te komen over jou. Dit fenomeen genaamd ‘Digital Stalking’ komt vaak voor op datingapps. Maar waarom juist op die plek? En wat kun je hiertegen doen? Jeremy vertelt hierover. Jeremy werkt bij Strongwood, een bedrijf dat is gespecialiseerd in onderzoeken naar stalking, en is junior rechercheur en focust zich Cybercrime.

Tinder, Bumble of Hinge. Dit zijn verschillende online datingplatforms die de afgelopen jaren steeds meer gebruikers erbij hebben gekregen. Tijdens de lockdowns in de coronaperiode zagen datingapps een piek in het aantal gebruikers. Tinder sprak zelfs van een ‘swipe-record’. Vergeleken met de periode voor de corona-uitbraak is de activiteit wereldwijd met zo’n 15 procent gestegen, meldt de NOS. Een nieuwe manier van daten, dat is de boodschap die deze apps willen overbrengen. Maar, deze platforms nemen ook een hoop gevaren met zich mee. De hoeveelheid informatie die mensen delen tegenover de anonimiteit van personen met slechte bedoelingen zorgen voor velen slachtoffers.

Ongewenst gedrag tijdens online daten

Iemand bewust de hele tijd lastigvallen, waardoor die persoon zich niet meer veilig voelt. Dit is de definitie van stalking. Met dit fenomeen komen datingapp-gebruikers steeds vaker in aanraking. Maar waarom wordt er eigenlijk gestalkt? ‘Stalkers hebben de drang om zich machtig te voelen. Dat doen ze door de juiste gevoelige plekken te triggeren of door je simpelweg te intimideren, zodat je doet wat zij willen’, vertelt hoogleraar communicatie Brian Spitzberg aan Vice in een artikel over de aard van stalkers.

In een onderzoek uitgevoerd door Kaspersky, een global cybersecurity bedrijf dat staat voor digitale privacy, zijn 21.000 respondenten uit 21 verschillende landen bevraagd naar hun ervaringen met online dating. 23% gaf aan last te hebben gehad van stalking tijdens het online daten. 34% van de ondervraagden gaf zelfs aan altijd bang te zijn om te worden gestalkt tijdens het online daten.

Dataverantwoording van deze grafiek:

Deze grafiek is tot stand gekomen aan de hand van informatie uit het onderzoek van Kaspersky. Kaspersky is een is een bedrijf dat zich specialiseert in Cyberprivacy. Tijdens dit onderzoek zijn er 21.000 respondenten afkomstig uit 21 landen, 1.000 respondenten per land, gevraagd naar hun ervaringen als het gaat om ongewenst gedrag naar aanleiding van online daten. De landen waar deze respondenten vandaan kwamen zijn het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Spanje, Servië, Portugal, Nederland, Italië, Frankrijk, Griekenland, de Verenigde Staten, Brazilië, Argentinië, Chili, Peru, Colombia, Mexico, China, Singapore, Rusland, India en Maleisië. Verder waren alle respondenten boven de 16 jaar oud. De vragen die werden gesteld gingen over de gevolgen die het online daten met zich meebracht als het gaat om ongewenst gedrag. Denk hierbij aan stalking, ongewenst foto’s maken en zonder toestemming locaties tracken. 

Waarom stalking?

Stalking vindt echter niet alleen plaats online. Uit cijfers van het CBS blijkt dat stalking vaak ook fysiek voorkomt. In totaal maakten 225 duizend Nederlanders in 2023 stalking mee. ‘Wij hebben regelmatig te maken met stalkingsgevallen waarbij mensen slachtoffer worden als gevolg van het gebruiken van datingapps’, aldus Jeremy. ‘Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan de stijging van het aantal stalkingsgevallen. Ten eerste vergemakkelijken datingapps het delen van persoonlijke informatie, denk hierbij aan woonplaats, foto’s en interesses. Hoewel datingapp-gebruikers vaak denken dat zij anoniem zijn, kunnen stalkers via deze apps toch kleine stukjes informatie te weten komen. Daarnaast kunnen bepaalde functies, zoals het zien van de locatie van gebruikers of hun dagelijkse activiteiten, misbruikt worden.’

Verder wordt er ook ingespeeld op het gevoel van vertrouwen dat gebruikers hebben op deze apps. Zo gaan gebruikers ervan uit dat anderen dezelfde intenties hebben, namelijk opzoek zijn naar de liefde. Helaas komt het regelmatig voor dat stalkers misbruik maken van deze goedgelovigheid om gegevens te verzamelen die verder gaan dan wat iemand bewust deelt.

Als laatste blijkt er uit verschillende onderzoeken dat het achterhalen van locaties van datingapp-gebruikers erg makkelijk is. Zo kunnen er precieze coördinaten van gebruikers worden opgespoord door middel van een methode waarbij afstanden worden berekend tussen de stalker en de appgebruiker. ‘Door deze punten kunnen datingapps, zonder de juiste voorzorgsmaatregelen, het makkelijker maken voor stalkers om iemand te volgen, zowel digitaal als fysiek.’

Eerste hulp bij stalking

Als jij slachtoffer bent geworden van stalking, door bijvoorbeeld het gebruik van datingapps, zijn er volgens Jeremy een aantal stappen die worden doorlopen. ‘Elke situatie is natuurlijk anders. In de meeste gevallen is de eerste stap het verzamelen van bewijsstukken. Dit is belangrijk voor bijvoorbeeld het doen van aangifte. Indien mogelijk starten we een onderzoek om vast te stellen dat dit inderdaad het werk is van een stalker. Wanneer dit niet mogelijk is stellen wij voor om hulp te zoeken bij Helpwanted. Dit is een organisatie die ondersteuning biedt bij online grensoverschrijdend gedrag.’