TUI heeft begin deze maand in samenwerking met HelloFresh de Meals Against Jet Lag maaltijdboxgeïntroduceerd. Deze box bevat een stappenplan tegen een jetlag. Reizigers kunnen hiermee hun slaap- en eetritme alvast aanpassen aan de tijdzone van de bestemming. Je slaapritme aanpassen kan er inderdaad voor zorgen dat je geen jetlag krijgt, maar er is (nog) geen onderzoek gedaan of het veranderen van je eetritme een dit ook voorkomt.

Bewering: Je verkleint de kans op een jetlag als je thuis alvast je slaap- en eetritme aanpast aan de tijdzone van je bestemming.

Oordeel: Dit klopt gedeeltelijk

De Meals Against Jet Lag maaltijdbox bevat vijf maaltijden voor twee personen. Deze passen bij de plaats van bestemming. Daarnaast zit er een gepersonaliseerd stappenplan in de box waar precies in staat wanneer je moet eten en slapen. Zo kun je alvast in het ritme van de desbetreffende tijdzone komen. Naast deze box met maaltijden bestaan er ook andere manieren om je slaapritme van tevoren al aan te passen, bijvoorbeeld met apps. Maar vermindert dit nou echt de kans op een jetlag?

Het antwoord is zowel ja als nee. Je slaapritme aanpassen kan er inderdaad voor zorgen dat je geen jetlag hebt, maar voor je eetritme geldt dit niet. Hier is echter nog niet genoeg bewijs voor om dit met zekerheid te zeggen.

Licht en donker

Het heeft allemaal te maken met onze biologische klok die zich in de hypothalamus bevindt. Raymond van Ee, hoogleraar neurowetenschappen aan de Radboud Universiteit, legt uit: “De hypothalamus is ongeveer zo groot als een walnoot en bestaat uit twee helften. Als je vliegt, volgt de ene helft het licht en donker ritme. De andere helft is eigenwijs en blijft in het originele ritme hangen.” Dit ritme kan je met ongeveer één uur per dag inhalen. Als je naar New York vliegt, waar het zes uur later is, kost het dus zes dagen om te wennen aan dit tijdsverschil.

Ook worden er signalen gestuurd naar andere organen en hun perifere klokken. Deze klokken zijn gevoelig voor de energie die binnenkomt, door middel van voedsel, en de energie die wordt verbruikt door beweging. Deze klokken volgen het ritme van de hoofdklok maar kunnen door externe factoren zoals licht, donker, voedselinname en beweging sterk beïnvloed worden. “Als je bijvoorbeeld een hongergevoel krijgt maar je andere organen krijgen andere signalen door, zorgt dat voor ‘misalignment’. Hierdoor voel je je slecht en krijg je een jetlag”, aldus Van Ee. Ons slaapritme heeft dus een sterke invloed op de kans op het krijgen van een jetlag.

Eetritme aanpassen

Of het aanpassen van je eetritme helpt tegen een jetlag, is een ander verhaal. Hier is geen duidelijk onderzoek naar gedaan, behalve dat dehydratatie de symptomen van jetlag kan verergeren. Wel stelt Van Ee dat als je biologische klok niet in de juiste tijdzone werkt, je op de verkeerde momenten honger krijgt. Mensen die bijvoorbeeld in ploegen werken en dus op onregelmatige tijden eten, hebben mogelijk meer kans op overgewicht. Maar als het gaat over jetlags, is hier onvoldoende bewijs voor.

Oost en west

Als je je slaapritme wil aanpassen naar de tijdzone van bestemming, kun je dit het beste stap voor stap doen. Het hangt echter ook nog af van naar welke kant van de wereld je vliegt. Als je naar het westen reist, waar het later is dan in Nederland, moet je zorgen dat je van tevoren elke dag een beetje langer opblijft. Onze biologische klok heeft de neiging om iets langer dan 24 uur te duren, dus dat zou geen probleem moeten zijn. Maar oostwaarts vliegen is om deze reden juist lastiger. Bij het vervroegen van je slaapritme moet je lichaam functioneren in een kortere cyclus. Maar dit kan volgens Van Ee dus al snel verstoord worden door daglicht.

Het aanpassen van je slaapritme voor de reis kan de kans op een jetlag dus verkleinen, afhankelijk van de richting waarin je reist. De invloed van het aanpassen van je eetritme op een jetlag is minder duidelijk; hier is nog onvoldoende bewijs voor. Licht en donker zijn de belangrijkste factoren voor de aanpassing van de biologische klok, maar eten en drinken kunnen wel invloed hebben op je gezondheid tijdens de reis. De claim klopt dus gedeeltelijk.

Gebruikte bronnen

De links naar de gebruikte bronnen zijn te vinden in de tekst. Daarnaast is Raymond van Ee, Hoogleraar neurowetenschappen, Radboud Universiteit, op 15 oktober gecontacteerd.