Bij de verkiezingen op Curaçao lijkt de verhouding met het Koninkrijk en daarmee ook Nederland een terugkerend thema te zijn. Maar welke invloed heeft Nederland op de Curaçaose politiek? Bijzonder hoogleraar Koninkrijksrelaties aan de Universiteit Leiden Wouter Veenendaal, legt uit welke impact de band met Nederland heeft.
Hoewel sommige partijen zich al sinds de oprichting kritischer opstellen tegenover Nederland, heeft dat in de praktijk niet veel invloed gehad op het regeringsbeleid. ‘MFK, die nu in de regering zit, heeft historisch gezien geen goede relatie met Nederland. Toch zie je dat ze in de praktijk grotendeels hetzelfde beleid voeren als hun voorgangers’, zegt Veenendaal.
Dit komt mede doordat de Curaçaose regering zich, net als de regeringen van de andere Caribische landen binnen het Koninkrijk, moet houden aan de bredere kaders die worden opgelegd. De overkoepelende regering bestaat grotendeels uit Nederlandse ministers, maar kent ook gevolmachtigde ministers van de Caribische landen. ‘Het Koninkrijk heeft als taak om democratie en goed bestuur te waarborgen in elk van de landen. Als corruptie of wanbestuur te ver gaat, kan het Koninkrijk ingrijpen.’
Corruptie of cliëntelisme?
Wanneer over politiek op het eiland wordt gesproken, valt de term corruptie vaak snel. Toch is het belangrijk om te beseffen dat het niet altijd om corruptie gaat, maar vaak om cliëntelisme. ‘Corruptie betekent dat een politicus zijn positie misbruikt om zichzelf te verrijken’, legt Veenendaal uit. ‘Cliëntelisme daarentegen is het verschijnsel waarbij kiezers op een politicus stemmen in de hoop op persoonlijke gunsten, zoals hulp bij het vinden van een baan.’ Dit is dus ook niet illegaal.
Corruptieschandalen kunnen een rol spelen in het politieke landschap, maar toch is er nog geen directe aanleiding voor ingrijpen door de Koninkrijksregering. Nederland blijft wel kritisch, vooral bij partijen met een verleden van integriteitsproblemen.
Democratisch tekort: gebrek aan invloed vanuit de Cariben
Volgens Veenendaal is de inspraak van de Caribische landen in de Nederlandse politiek een van de grote structurele problemen binnen het Koninkrijk. ‘Het Nederlandse parlement functioneert eigenlijk als een Koninkrijksparlement. Het neemt namelijk wetten aan die ook voor Curaçao, Aruba en Sint-Maarten gelden. De inwoners van die landen mogen echter niet stemmen voor onze Tweede Kamer.’
Dit democratische tekort zou volgens de hoogleraar opgelost kunnen worden door zetels in het Nederlandse parlement te reserveren voor vertegenwoordigers van de Caribische landen. ‘Dat zou hen meer inspraak geven, maar roept ook veel vragen op.’ Zo moeten er dan ook keuzes gemaakt worden of de vertegenwoordigers mogen meebeslissen over Nederlandse politiek of enkel Koninkrijksbrede zaken.
Inhoudelijke verschillen tussen de partijen
Partijprogramma’s spelen, in tegenstelling tot Nederland, een veel kleinere rol in het stemgedrag van de kiezer. ‘De politiek op Curaçao draait veel meer om persoonlijke connecties tussen politici en de kiezer’, stelt Veenendaal. ‘Veel mensen stemmen op een politicus, omdat ze die persoonlijk kennen, of omdat hun familie al generaties lang op dezelfde partij stemt.’
Voor inwoner Tanisha Martes speelt het persoonlijke aspect zeker een rol. ‘Het is veel makkelijker als ik op een bekende stem. Maar als ik die persoon ken en weet dat ik ze niet kan vertrouwen, zal ik niet op ze stemmen.’ Dit zorgt ervoor dat de verkiezingsprogramma’s minder gedetailleerd zijn en dat de inhoudelijke verschillen tussen de partijen minimaal blijven.
In onderstaande reportage wordt verder ingezoomd op hoe inwoners Tanisha Martes en Quiisha Paulo hun keuzes maken.
