Terwijl Nederland zich jaarlijks op 4 mei verzamelt rond monumenten en de nationale herdenking live wordt uitgezonden, blijft het in Suriname vaak stil. Toch was het land, toen nog een Nederlandse kolonie, geen toeschouwer tijdens de Tweede Wereldoorlog. Suriname leverde grondstoffen, militairen en steun aan de geallieerden. Maar hoe kijkt men daar tachtig jaar later eigenlijk terug op die periode? En leeft de oorlog nog in de Surinaamse samenleving?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond Suriname onder Nederlands koloniaal gezag. Hoewel de oorlog zich ver weg afspeelde, werd Suriname erg belangrijk voor de geallieerden. Vooral vanwege de bauxietwinning, de grondstof voor aluminium die essentieel was voor de productie van gevechtsvliegtuigen. De Amerikanen stuurden zelfs militairen in Suriname om deze grondstof te beschermen. Volgens een rapport van het Center for Strategic and International Studies (CSIS) was Suriname in die periode een geopolitiek kruispunt. De kolonie leverde niet alleen grondstoffen, maar ook manschappen. Honderden Surinamers meldden zich als vrijwilliger voor het Nederlandse leger.
Herdenken zonder monumenten
In Suriname wordt de oorlog nog maar weinig herdacht. Officiële herdenkingen zoals in Nederland zijn er niet. Toch zijn er kleine initiatieven, zoals het Holocaustmonument in Paramaribo dat herinnert aan Joodse slachtoffers uit het Caribisch gebied. The Times of Israel schreef hierover een uitgebreid artikel.
Ondanks de betrokkenheid is de Tweede Wereldoorlog geen zichtbaar onderdeel van het dagelijks leven in Suriname. Magda Jonathas uit Suriname vertelt: “Op school leerde ik iets over Anton de Kom en de Amerikaanse soldaten in Suriname, maar verder ging het vooral over slavernij en onze onafhankelijkheid. Over de Tweede Wereldoorlog werd veel minder gesproken.” Ze vervolgt: “Ik heb altijd het gevoel gehad dat we in Suriname meer aandacht gaven aan de strijd voor onze eigen vrijheid, onze onafhankelijkheid, dan aan de oorlog die zo ver weg leek. Natuurlijk was er kennis over de oorlog, maar het leek minder urgent. Het was iets van ‘het moederland’ (Nederland) en niet zozeer van ons.”
Magda legt uit dat haar eigen generatie nauwelijks is opgeleid over de bredere impact van de oorlog op Suriname: “Er waren geen grote herdenkingen op school of in de media. Ik herinner me dat ik als kind nooit echt werd geïnformeerd over de militaire betrokkenheid van Suriname of de vele soldaten die vertrokken om te vechten voor Nederland. Het leek altijd ver weg, iets wat niet echt onze geschiedenis was.”
Daarnaast merkt ze op: “Er waren wel gesprekken, vooral in de familie, over de onafhankelijkheid en over slavernij, maar de Tweede Wereldoorlog stond niet centraal in die verhalen.
Benieuwd naar de rol van Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog? Bekijk dan de explainer video hieronder:
