Hebben we het over Nederlandse invloed, dan denk je natuurlijk direct aan Cruijff. Daar heb je ook meteen de meest invloedrijke speler en trainer te pakken van misschien wel geheel Barcelona. Dat blijkt wel uit bijna alle documentaire en mondelinge bronnen.
Toen Cruijff arriveerde, was Barcelona al jarenlang niet in staat om de Spaanse landstitel te winnen. Zijn komst gaf de ploeg zelfvertrouwen en hij leidde Barça in 1974 naar de La Liga-titel, waarmee hij Real Madrid vernietigend versloeg met 5-0 in het Bernabéu—een wedstrijd die legendarisch werd in de clubgeschiedenis. Uit de literatuur blijkt dat een overwinning op de club uit Madrid al sinds de oprichting van FC Barcelona een hoofddoel was. Catalonië zag zichzelf altijd al als een onafhankelijk gebied van Madrid. Supporter zijn van FC Barcelona, zeker in de tijd van Franco, was de enige mogelijkheid voor de inwoners van Catalonië om hun onvrede op een veilige manier te uitten tegen het beleid vanuit Madrid. Vandaar dat die overwinning van Cruijff in dat jaar zoveel losmaakte bij de lokale bevolking.
Hoewel Cruijff geen vaste aanvoerder was, fungeerde hij als een natuurlijke leider. Hij was een strategische denker en hielp zijn teamgenoten beter te spelen door hen voortdurend te coachen en tactische aanwijzingen te geven. Veel van de principes die Cruijff als speler hanteerde, zou hij later als coach doorvoeren. Zijn tijd als speler legde de basis voor zijn latere invloed als coach (1988-1996), waarin hij het Dream Team creëerde, vier landstitels op rij pakte, de eerste Europa cup I won en de speelfilosofie van Barça voor altijd veranderde.
Zijn invloed was dus niet alleen beperkt tot zijn prestaties als speler, maar werd een blijvend onderdeel van de clubidentiteit. Barcelona werd door Cruijff niet zomaar een club—het werd een filosofie.
Gaan we kijken naar Koeman, dan is zijn bijdrage als speler natuurlijk gigantisch geweest in het behalen van die eerste Europa cup I onder Cruijff. Zijn beroemde goal tegen Sampdoria bekroonde hem dan ook tot een clubicoon. In 2020 kwam, zoals Jeroen Grueter het zo mooi zei, Koeman’s ‘lang gewenste droom’ uit waardoor hij eindelijk trainer van Barcelona werd. Dat werd met slechts een Copa del rey een mislukking en daardoor is zijn invloed als trainer ook erg minimaal geweest. Daarmee passeert hij absoluut niet de impact van Cruijff. Of de legacy van Koeman nog overeind is gebleven in Barcelona na zijn mislukte periode als trainer? Dat kom je te weten in de audioreportage onderaan deze pagina.
Dan van Gaal. Als trainer heeft hij maar liefst twee termijnen gehad bij Barcelona. In zijn eerste jaren was hij aardig succesvol met meerdere prijzen en heeft ook hij een grote invloed gehad op de jeugdopleiding van Barcelona. Daarnaast haalde hij maar liefst acht Nederlandse spelers naar Barcelona waardoor de Nederlandse invloed op het team van dat moment enorm groeide. Echter leverde hem dat juist veel kritiek op, omdat dat zeker niet allemaal gigantische wereldsterren waren. Na het vertrek van zijn eerste termijn waren zijn opvolgers er totaal niet in geslaagd een succes te maken van de club. Er ontstond onrust en om dit tegen te gaan werd van Gaal teruggehaald naar Barcelona. Dit maal met absoluut geen succes. Zijn tweede termijn was kortstondig en sloot hij af zonder prijzen. Daarna werd hij opgevolgd door Frank Rijkaard.
Qua prestaties is Rijkaard vanuit Nederlands perspectief misschien nog wel de meest ondergewaardeerde man in dit rijtje, zo vertelt Lluís Freixes Carbonell aan mij: ‘Rijkaard will always be in the memories of many Catalonian people because at Barcelona we will see him as the coach who had the seeds in the hand who where harvest later by Pep Guardiola. Guardiola, on his turn, developed the squad further in his period and evolved the total football by Cruijff into the famous Barcelona tiki taka off the 10’s from this century.’
