Volgende week staat er een belangrijk debat op de agenda in de Tweede Kamer: de geplande verhoging van de BTW op boeken en dagbladen gaat van 9% naar 21%. Deze verhoging zou de Nederlandse boekenmarkt, die nu al te maken heeft met diverse uitdagingen, zwaar kunnen treffen. Nederland heeft momenteel al het hoogste BTW-tarief op boeken in West-Europa, en deze geplande verdubbeling zou de situatie aanzienlijk escaleren. Dit voorstel roept bij veel betrokkenen, zoals schrijvers, boekhandelaren en consumenten, grote zorgen op.
Volgens een analyse van sectororganisaties de Koninklijke Vereniging van het Boekenvak (KVB) en het Centraal Boekhuis (CB) zou de verhoging een zware tol eisen van zowel de schrijvers als de boekhandelaren. Voor elk boek dat wordt verkocht, verdient een schrijver gemiddeld slechts 2 euro, terwijl de belastingdienst met het nieuwe tarief 4 euro zou incasseren. De financiële lasten komen daarmee vooral op de schouders van de schrijvers en kleine boekhandels, die zich nog maar net aan het herstellen zijn van de coronacrisis. Tijdens de pandemie wisten veel boekhandels het hoofd boven water te houden door persoonlijk boeken aan huis te bezorgen, maar nu dreigen ze opnieuw in de problemen te komen door een stijging van de prijzen.
De Nederlandse boekenmarkt heeft al te maken met diverse uitdagingen, zoals de opkomst van digitalisering, de sterke concurrentie van grote online retailers, en het veranderende leesgedrag van consumenten. Daarnaast heeft de coronacrisis de sector zwaar getroffen, met name de kleinere onafhankelijke boekhandels. Deze structurele veranderingen en de daarmee gepaard gaande druk zijn in rapporten van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Boekhuis (CB). De geplande BTW-verhoging zal deze bestaande problemen verder verergeren.
De gevolgen van de BTW-verhoging zouden ook de consumenten hard raken. Meer dan de helft van de boeken in Nederland wordt gekocht door mensen met een modaal of lager inkomen. Voor deze groep zou een prijsverhoging van gemiddeld 2 euro per boek een enorme drempel vormen. De vrees is dat veel mensen daardoor zullen afhaken en minder boeken zullen kopen, wat een bedreiging vormt voor het brede aanbod aan literatuur.
Critici waarschuwen voor een situatie waarin alleen de grote internationale online-winkels en de bestsellers van populaire schrijvers nog kans maken op verkoop. De kleinere, onafhankelijke boekwinkels zouden verdwijnen, omdat zij de risico’s van minder bekende titels niet meer kunnen dragen. De vraag rijst of de overheid echt wil bijdragen aan de afname van culturele diversiteit in de boekenwereld en of het kabinet de geschiedenis in wil gaan als het kabinet dat “lak heeft aan cultuur, kunst en sport”, aldus de schrijver Kluun, die volgende week aan het woord komt tijdens het kamerdebat.
Kluun, is een Nederlandse schrijver die vooral bekend werd door zijn debuutroman Komt een vrouw bij de dokter, waarin hij zijn persoonlijke ervaringen met het verlies van zijn vrouw aan kanker verwerkte. Het boek was een enorm succes en werd verfilmd. Kluun staat bekend om zijn directe schrijfstijl en zijn interesse in maatschappelijke thema’s, waaronder nu ook de toegankelijkheid van literatuur en boeken in Nederland.
In de talkshow vertelt Kluun meer over dit onderwerp.
