Shell, een van de grootste energiebedrijven op dit moment is op 17 april 2019 voor de rechter verschenen. De aanklacht was het mede-veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering en het in gevaar brengen van mensenlevens. Shell heeft deze rechtszaak verloren en was daarom verplicht om voor 2030 de opgelegde uitstootvermindering te realiseren. Hierna is Shell in hoger beroep gegaan. Hiervan was 12 november de uitspraak. Shell heeft deze gewonnen. In reactie op deze gebeurtenis heeft Nieuwsuur deze uitspraak behandeld. In deze uitzending is geclaimd dat Shell per jaar tien keer meer CO2 uitstoot dan heel Nederland. Wij gaan uitzoeken of dit echt klopt.

Hoeveel stoot Nederland uit per jaar?

Volgens cijfers van het CBS bedroeg de totale CO2-uitstoot van Nederland in 2022 132,1 megaton CO2-equivalent. In deze cijfers is de uitstoot van de industrie, transport, energieopwekking, landbouw en van de huishoudens. De uitstoot van de internationale lucht- en zeevaart telt niet mee in het nationale uitstoottotaal, net zo als de uitstoot uit biomassa. Nederland stoot natuurlijk ook niet elk jaar dezelfde hoeveelheid uit. In de grafiek hieronder zie je de CO2 uitstoot van Nederland van de afgelopen jaren.

tabel 1: CO2 uitstoot door de jaren heen. Bron: CBS

Hoeveel stoot Shell uit per jaar?

Shell rapporteert ook jaarlijks over haar broeikasuitstoot. Dit is echter wel wat lastiger uit te rekenen. Shell publiceert deze cijfers namelijk onder 3 scopes.

Scope 1: Directe emissies van eigen activiteiten.

Scope 2: Indirecte emissies door aangekochte energie.

Scope 3: Emissies van de klanten m.b.v. het gekochte product.

Voor het jaar 2022 gaf Shell aan dat het verantwoordelijk was voor 1,3 gigaton CO2-equivalenten. Dit cijfer bevat alle drie de scopes. Scope 3 is hiervan de grootste boosdoener. Dit bevat de Emissies van de klanten.

Wat is nu de verhouding van deze cijfers?

Als we de uitstoot van Nederland nou vergelijken met die van Shell, dat is 122 Mt tot 1,3 Gt CO2 equivalent, dan is de uitstoot van Shell wel ongeveer tien keer zo groot als die van Nederland.

Er zijn alleen wel wat discussiepunten bij deze berekening. De CO2 uitstoot van Nederland wordt zonder de internationale uitstoot berekend. Bij Shell wordt dit wel meegeteld (scope 3).

De vergelijking tussen Nederland en Shell is daarom een beetje krom. Maar toch laat deze vergelijking wel op een bepaalde manier de schaal van Shells uitstoot zien.

Discussie over internationale cijfers.

Scope 3 van Shell is wel meegerekend in de totale uitstoot, maar uitstoot die Nederlanders of Nederlandse bedrijven in het buitenland maken worden niet meegeteld in de CO2 uitstoot van Nederland. Dit komt eigenlijk door de richtlijnen van de voorschriften die in het kader van het Kyotoprotocol zijn opgesteld door het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Maar als je er zo over nadenkt is dit krom. Je kan het standpunt kiezen dat Shell een internationaal bedrijf is  en dat daarom scope 3 ook belangrijk is. Maar betekent dit dan dat alles wat Nederlanders doen in het buitenland ook niet onder Nederlandse uitstoot moet vallen? “Dat is wel een beetje krom”, zegt Bert van Wee Hoogleraar van transportbeleid.

Nederlandse uitstoot met internationale emissies

Stel je telt includeert wel een paar internationale transportemissies mee. Bijvoorbeeld de internationale luchtvaart emissies veroorzaakt door Nederlandse luchtvaartmaatschappijen zoals KLM. KLM heeft in 2o22 alleen al 9,5 miljard kg CO2 uitgestoten. In een onderzoek van Planbureau van de Leefomgeving staat dat in 2o19 de uitstoot 12 megaton
was op de basis van getankte brandstof. Volgens het CBS was de Nederlandse uitstoot op het water in 2022 7,5 miljard kg CO2.

“Het is erg lastig om precies te bepalen wat er allemaal bij de internationale emissies hoort. Maar als je dit bij de totale Nederlandse emissies zou optellen, dan wordt het verschil tussen Shell en Nederland wel wat kleiner.”, zegt Bert.

Conclusie

De uitspraak van Nieuwsuur klopt dus niet helemaal. Volgens onze mening is het meer dan redelijk dat als de internationale uitstoot van Shell wordt meegerekend, dat dat bij Nederland ook moet. Wat dan precies de verhoudingen zijn is niet duidelijk, maar het verschil is zeker kleiner dan 1:10. Hoe dan ook blijft de uitstoot van Shell aanzienlijk groot.