De aanhoudende stakingen in Belgische gevangenissen leggen niet alleen het personeelstekort bloot, maar ook de bredere vraag: hoe effectief is het huidige gevangenisbeleid? Experts en vakbonden waarschuwen dat louter opsluiten niet langer volstaat en dat fundamentele hervormingen nodig zijn.
Criminoloog Lorenz Pardon stelt dat overbevolking en geweld de kernproblemen zijn. “Het grootste probleem is natuurlijk het feit dat er heel veel gedetineerden in de gevangenissen zitten en daaruit komen een aantal problemen. We zien agressie tussen gedetineerden onderling, maar ook tegen personeelsleden. Daarnaast is er een verschuiving van crimineel gedrag binnen de gevangenismuren, waarbij personeel wordt geïntimideerd en bedreigd,” aldus Pardon. Hij pleit voor een herziening van het strafuitvoeringsbeleid en strengere controlemaatregelen. “We moeten zorgen dat wie er vandaag zit, dat dat aantal zakt voordat er nog mensen bijkomen.”
Volgens Robby De Kaey, van vakbond ACOD zou dit tussen komma’s zetten is de situatie voor het gevangenispersoneel onhoudbaar. “Als we mensen met meer dan twee personen in een kleine ruimte opsluiten, dan werkt dat agressie in de hand. De slechte staat van de gevangenissen en de chronische onderbezetting van personeel leiden tot een onhoudbare werkdruk”, zegt De Kaey. Hij stelt dat er een fundamentele denkoefening nodig is over wie we opsluiten en waarom. “Het uitvoeren van korte straffen zou gepauzeerd moeten worden, en er moet gekeken worden naar een andere cultuur van vonnissen om niet steeds terug te grijpen naar gevangenisstraffen.”
De overheid heeft maatregelen genomen, zoals het uitstellen van korte straffen en de invoering van detentiehuizen, maar critici betwijfelen de effectiviteit hiervan. “Men probeert iets te doen aan de gestegen overbevolking, maar eerdere beslissingen hebben ervoor gezorgd dat het aantal gedetineerden juist steeg”, waarschuwt Pardon. De Kaey voegt toe: “Het bouwen van gevangenissen leidt vaak alleen maar tot een toename van de gevangenispopulatie. We moeten dus heel voorzichtig nadenken over de juiste aanpak.”
