Fokprogramma’s in dierentuinen zijn niet succesvol. Ze zorgen voor overschotten en het euthanaseren van gezonde dieren, wordt vermeld in het partijprogramma van Partij voor de Dieren. Dit blijkt dan ook waar te zijn.

Fokprogramma’s

Dierentuinen over heel Europa houden zich bezig met fokprogramma’s. Dit is dan ook een samenwerkingsprogramma tussen verschillende dierentuinen om genetische problemen te voorkomen. Deze programma’s hebben als grootste doel om te zorgen dat bedreigde diersoorten niet uitsterven. Volgens de Nederlandse vereniging voor dierentuinen worden er 42.100 diersoorten over de gehele wereld met uitsterven bedreigd. Dit is 28% van de dieren die bekend zijn. De dierentuinen die horen bij de NVD werken samen met specialisten aan fokprogramma’s om diersoorten te behouden. Dit lijkt te werken. Meerdere soorten die bijna zijn uitgestorven of zijn uitgestorven in het wild leven wel nog in dierentuinen.

Genetische problemen

De fokprogramma’s moeten met meerdere dierentuinen uitgevoerd worden. Er komt anders te veel overlapping in de families wat voor genetische problemen kan zorgen. Dit zijn foutjes in het DNA die door de ouders doorgegeven kunnen worden. Door deze foutjes kan het zijn dat een dier een aandoening krijgt. Dit zijn fouten zoals slechte ogen of een nier die niet goed werkt. Het kan ook effect hebben op het uiterlijk van een dier. EOS Wetenschap heeft hier een onderzoek naar gedaan bij fokprogramma’s in dierentuinen. Het blijkt dus dat deze programma’s niet altijd goed gaan. Zo komt het voor dat dieren te ver doorgefokt worden en deze genetische problemen ontstaan waardoor de dieren geëuthanaseerd moeten worden omdat het anders in de toekomst te veel voor problemen kan zorgen.

Surplus dieren

In bijna elke dierentuin in Europa zijn er dieren die boventallig zijn. Er zijn dan meer dieren geboren dan de dierentuinen aankunnen en op gerekend hadden. Deze dieren zijn vaak gewoon gezond maar puur omdat er nergens plek voor ze is worden de dieren gedood. Ze passen dan ook verder niet in het nodige fokprogramma. Diergaarde Blijdorp verteld hoe dit inderdaad wel eens is gebeurd, ze doen het liever niet, maar ze willen dan eerder dat het dier geëuthanaseerd word dan dat het op een niet perfecte plek terecht komt. Het gebeurd gemiddeld zo´n vijf keer per jaar.  Ook dierentuinen zoals Artis en Burgers zoo hebben bevestigd dat dit gebeurd.  Dit gebeurd door heel Europa heen terwijl veel mensen hier niet van op de hoogte zijn. Zo is er gister een artikel naar buiten gekomen op Looopings hoe er in een Zwitserse dierentuin drie stokstaartjes zijn gedood omdat er te veel waren en deze vervolgens aan de hyenas zijn gevoerd. Volgens AnimalsToday houden dierentuinen dit liever op de achtergrond. Waar geboortes uitgebreid gevierd worden en in het nieuws komen, kondigen ze vaak niet eens aan dat er een dier gedood moet gaan worden. Voor een andere plek buiten de EAZA  ( European Association of Zoos and Aquaria) wordt er niet gekeken. Terwijl er dierentuinen zijn die wel plek hebben, kiest de EAZA er toch voor hier niet mee in samenwerking te gaan puur met reden dat ze geen lid zijn en dus het niet genoeg kunnen controleren, er zijn dan ook wel andere oplossingen dan de dierentuinen aangeven. Binnen de EAZA worden er jaarlijks tussen de 3000 en 5000 dieren gedood.

Dierenarts

In Amerika is dit absoluut niet toegestaan, hier wordt er gekozen voor sterilisatie van de dieren, waarvan er anders te veel van komen. In Europa is dit een ander geval. Hier wordt door dierenartsen het advies gegeven om dit niet te doen. In een onderzoek van AnimalsToday wordt dit uitgelegd. Dieren hebben een bepaald natuurlijk gedrag. Hieronder valt het ouderschap, wat een groot deel van het leven van een dier is. Als het dier gesteriliseerd wordt kan dit komen met bijwerkingen aan onder andere de organen en het gedrag van de dieren. Het dierenwelzijn zou hierdoor achteruit gaan. Dus zien ze doden als een betere oplossing. Het doden wordt op een wettelijk en niet pijnlijke manier gedaan. De dieren krijgen een verdoving en daarna een dodelijke injectie of het word gedaan met een schietmasker. Hierbij word dan in het hoofd van het dier een pin geschoten.

Conclusie

Fokprogramma’s in dierentuinen zijn niet succesvol. Ze zorgen voor overschotten en het euthanaseren van gezonde dieren. Deze claim is dan dus waar. Ondanks dat veel mensen hiervan niet op de hoogte zijn  is het iets wat binnen Europa en zelfs binnen Nederland veel gebeurd. Te veel vinden mensen. Robert Kruijf, eigenaar van landgoed Hoenderdaell, vind dat dierentuinen meer moeten gaan werken aan het herintroduceren van dierentuindieren in het wild. En ziet dit als een betere oplossing dan het dode van gezonde dieren, puur omdat ze als een overschot worden gezien.

bronnen

Wij zijn de NVD: de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen «  NVD Dierentuinen. (z.d.). https://www.nvddierentuinen.nl/nvd/

Nuytemans, T. (2023, 14 februari). Euthanasie op ‘overtollige’ dieren ook bij ons. EOS Wetenschap. https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/euthanasie-op-overtollige-dieren-ook-bij-ons

AnimalsToday. (2016, 7 januari). Het lot van overschotdieren in dierentuinen. Animals Today. https://www.animalstoday.nl/lot-overschotdieren-dierentuinen/#:~:text=Bijna%20elke%20dierentuin%20heeft%20te,niet%20in%20het%20fokprogramma%20passen.

Dierentuin choqueert bezoekers: stokstaartjes gedood en aan hyena’s gevoerd. (2024, 2 oktober). Looopings. https://www.looopings.nl/weblog/26908/Dierentuin-choqueert-bezoekers-stokstaartjes-gedood-en-aan-hyenas-gevoerd.html

Populatiemanagement. (z.d.). Diergaarde Blijdorp. https://diergaardeblijdorp.nl/nl/ons-doel/populatie-management-programma